Morti De George Floyd

Custu artìculu est iscritu in sa grafia campidanesa. Abbàida sas àteras bariedades gràficas:

Sa morti de George Perry Floyd, est un'acuntessimentu de su 25 maju 2020 in sa tzitadi de Minneapolis, in Minnesota. Sa morti est stètia averiguada me in su Hennepin County Medical Center, su spidali innui est stètiu bitiu s'òmini apustis de essi dismajau. Floyd est mortu apustis de s'arrestu suu a banda de cuàturu agentis de politzia, tzerriaus de unu butegheri.

Su filmau de s'arrestu, innui s'agenti de politzia Derek Chauvin blocat a Floyd tenendi-ddi po minutus medas su genungu asuba a su tzugu, at tentu difusioni manna me is mèdias internatzionalis e at causau s'incomentzu de manifestadas medas de chèscia contra s'abusu de poderi de sa politzia, acusada fintzas de cumportamentus ratzistas.

Su merì de lunis 25 maju 2020, George Perry Floyd at comporau unu pachetu de sigaretas in Cup Foods, una butega a sa rugrada intra su de 38 caminus e Chicago Avenue in Minneapolis, Minnesota. Unu traballadori de sa butega, seguru chi su billetu de 20 dollarus impreada de Floyd fessit farsa, pagu innantis de is 20:00 dd'at segudau impari cun unu collega a foras de sa butega, candu Floyd fiat ponendi-si a portai unu SUV impari cun àteras duas personis, pedendi-ddi de torrai is sigaretas ma chena nc'arrennesci. Su diàlogu est stètiu filmau de sa videocàmera de seguràntzia. A is 20:01 unu trabaladori de sa butega at tzerriau su 911.

A is 20:08 duus agentis de su dipartimentu de politzia de Minneapolis (MPD), Thomas K. Lanas e J. Alexander Kueng, funt arribaus e funt intraus in sa butega. Prus o mancu unu minutu apustis, funt andaus concas a su SUV de Floyd, ancora a s'àtera ala de su caminu, e inguni Lanas at ordinau a Floyd de ponni is manus asuba a su volanti puntendi-ddi sa pistola contras. In s'interis su ghiadori de un'àteru SUV, parchegiau a palas de su de Floyd, at incumentzau a filmai s'acuntessimentu.

Apustis de una briga curtza, Floyd est stètiu bogau de su veìculu e arrestau po ai impreau dinari farsu. A giru de a is 20:14, est arrutu a terra acanta de sa vetura de sa politzia e torrau a strantaxai de is duus agentis. Segundu is pùblicus ministerus, ddis at nau de essi claustrofòbicu e de tenni problemas a arrespirai. Funt lòmpias duas àteras veturas de sa politzia, arrespundendi a una pedida de assistu partida de is agentis etotu, e funt abarraus is ofitzialis Derek Michael Chauvin e Tou Thao.

A is 20:19, strantaxu me in s'ala de passigeri de su veìculu de sa politzia, Chauvin intentat de nci fai intrai a Floyd traghendi-ddu, a traessu de su setzidroxu de palas, de s'ala de ghia a sa de passigeri. In s'interis de custa tentada, Floyd arruit a terra a foras de sa màchina e inguni abarrat, a faci a terra, sèmpiri cun is musas.

Floyd at acabau de si movi a giru de is 20:20.

Àterus testimòngius ant incumentzau a filmai s'atòbiu e custus vìdeus funt stètius spainaus in Internet. Unu de issus a is 20:20, de sa statzioni de servìtziu de Speedway LLC, at fatu unu vìdeu innui Floyd fiat a cara a bàsciu in su marciapei cun su genungu de Chauvin asuba a su tzugu, cun Kueng chi pressionàt su bustu e Lane is cambas mentris Thao abarràt acanta. Si podit intendi a Floyd narendi prus bortas: «No potzu arrespirai», «Po prexeri, po prexeri, po prexeri» e «Po prexeri, amigu». Su testimòngiu at acabau de arregistrai candu est partu chi Lane ddi naressit de si-nc'andai. A is 20:20, una segunda personi, strantaxu acanta de s'intrada de sa butega, at incumentzadu a arregistrai a Floyd blocau de su genungu de Chauvin e dd'at spainau in dereta me in Facebook.

 

Cara a is 20:22, is agentis ant pediu s'interventu de un' ambulantza, in s'incomentzu cun "còdixi duus" e sceti prus tradu cun su "còdixi tres" de apretu. Chauvin sighiat a tenni a Floyd blocau. Calicunu at pediu a Floyd: «Ita bolis?», Floyd at arrespostu: «No potzu arrespirai, po prexeri, su genungu asuba a su tzugu, no potzu arrespirai».

A is 20:25, Floyd parriat chena cussèntzia e is chi passànt ant pediu a is agentis de averiguai is cunditzionis suas, intzullendi-ddus a averiguai su burtzu.

Chauvin at tratentu a Floyd po 8 minutus e 46 segundus, pesendi su genungu de su tzugu de George sceti apustis chi si-dd'ant pediu is paramèigus, mancai Floyd essit pèrdiu cussèntzia giai de 3 minutus. A s'arribu de is paramèigus, a Floyd dd'ant portau a su Hennepin County Medical Center, innui nd'ant decrarau sa morti.

George Perry Floyd

 

George Perry Floyd fiat un'òmini afroamericanu de 46 annus. Nàsciu in Houston, Texas, at frecuentau sa Yates High School comenti atleta multisport diplomendi-si in su 1993. Fiat unu rapper assotziau a su grupu hip hop de Houston Screwed Up Click e freestyle asuta de su pseudònimu de "Big Floyd". In su 2007 Floyd fiat stètiu arrestau po irrobatòriu a manu armada agravada a una fèmina texana e cundennau in su 2009 a cincu annus de presoni. Floyd s'est mudau a Minnesota a giru de su 2014. At bìviu a St. Louis Park e at traballau in Minneapolis comenti guàrdia de seguridadi de unu restoranti po cincu annus. Pagu innantis de sa morti sua, Floyd iat pèrdiu su traballu po nexi de s'òrdini de residèntzia de su Minnesota in s'interis de sa pandemia de COVID-19. Floyd fiat babbu de duus fillus, Quincy Mason Floyd de 22 annus e Gianna Floyd de 6 annus, chi fiant abarraus in Houston. S'est fintzas scobertu chi in su momentu de sa morti fiat positivu a su COVID-19, ma custu no at influentzau sa càusa de sa morti, segundu s'autopsia.

Agentis de politzia

• Derek Michael Chauvin, un'òmini de 44 annus, ofitziali de su dipartimentu de politzia de Minneapolis (de su 2001 a su 2020). Chauvin, in sa carriera sua, at partetzipau a 3 sparatòrias cun sa politzia causendi una vìtima. Segundu s'ex propietàriu de su tzìrculu Maya Santamaria, Floyd e Chauvin traballànt ambus comenti guàrdias de seguridadi e teniant turnus subrapostus in sa discoteca latina El Nuevo Rodeo. Sa propietària at decrarau chi Chauvin iat traballau inguni po 17 annus, innui issa e Chauvin teniant fatu-fatu discussionis apitzus de sa manera violenta e arrabiosa de issu de tratai is clientis. Floyd invecis iat traballau inguni po agiumai unus doixi eventus, perou no fiat craru si is duus si connoscessint; issa creit ca no.

• Tou Thao at frecuentau s'acadèmia de politzia in su 2009 e est stètiu pigau a tempus prenu in su 2012, apustis de unu perìodu de inatividadi de duus annus. In su 2017 Thao fiat stètiu imputau in una càusa po abusu de poderi, arresòlvia in bia stragiudiziali po 25 mila dollarus.

• Is àterus duus agentis presentis fiant Thomas Lanas e J. Alexander Kueng.

 

Su vìdeu de s'arrestu de George Floyd est stètiu spainau in Internet intra su 25 e su 26 de maju 2020, causendi s'indinniatzioni de su sìndigu de Minneapolis Jacob Frey, chi at rechertu su lissentziamentu e sa denùnuzia immediaus de is cuàturu agentis interessaus in s'acuntessimentu. S'eventu at fatu incumentzai is chèscias, in comintzu paxiosas, de sa populatzioni, afroamericana e no, de Minneapolis, apustis degeneradas in un'abolotu violentu.

 

Su spantu po s'acuntessimentu est bessiu a foras de sa metròpoli, fintzas a foras de is làcanas de su Minnesota etotu: sa presidenta de sa Càmara de is Arrapresentantis Nancy Pelosi e su guvernadori de su Minnesota Tim Walz ant etichetau sa morti de Floyd comenti a unu bocidroxu, mentris sa vice-presidenti de su Cunsillu Tzitadinu de Minneapolis Andrea Jenkins at connotu una discriminàntzia ratzista in s'eventu, arricendi s'amparu de su capu de sa politzia Medaria Arradondo. Giornalis medas, me is Stadus Aunius e a foras, ant denuntziau s'abusu de poderi de Chauvin e is collegas suus.

 

Su 27 maju 2020 una manifestada in Los Angeles, organizada de su movimentu Black Lives Matter, at comemorau sa morti de Floyd. Sa chèscia violenta s'est difùndia chitzi me is tzitadis de New York, Detroit, Los Angeles, Atlanta, Portland, Richmond, Oakland e San Jose.

Su 28 maju 2020 su guvernadori Walz at pediu s'interventu de sa Guàrdia Natzionali in sa tzitadi de Minneapolis po firmai sa violèntzia de is chèscias chi pesànt; su Presidenti de is Stadus Aunius Donald Trump at po custu permìtiu s'adunàntzia de 500 òminis aìnturu de sa metròpoli po assusegai s'abolotu. Sa matessi dii s'est arregistrada sa primu vìtima, bocida de unu corfu de arma de fogu in una butega de imprendas; is cuntestadoris ant postu duncas fogu a sa sea de su de tres distretus de sa politzia de Minneapolis.

Su 29 maju 2020 is mèdius de informatzioni ant sinnalau chi is autoridadis de Minneapolis ant pèrdiu su controllu de s'abolotu, cumprèndiu su de tres distretus de politzia. In s'interis, Trump at annuntziau s'arribu de sa Guàrdia Natzionali a Minneapolis, critichendi s'operau de Frey, acusendi-ddu de farta de cumandu.

Su 30 maju 2020 su presidenti Trump at pigau parti a is narìngius apitzus de s'orientamentu polìticu de is cuntestadoris, descriendi-ddus comenti membrus de is movimentus anàrchicus de manca e a is grupus antifa stadunidensus. In s'interis, sa Guàrdia Natzionali at comunicau chi su nùmeru de òminis in su territòriu iat a essi pesau finas a 1700 unidadis, mentris su Majori Generali Jon Jensen at afirmau chi a custu nùmeru s'iant a essi sumaus unus àterus 2000 òminis de sa Guàrdia, passendi aici su prus nùmeru artu de tropas de sa Guàrdia mai adunadas in sa stòria de su Minnesota.

Su 31 maju 2020 sa Guàrdia Natzionali de su Minnesota at annuntziau in su mangianu chi su nùmeru de sordaus in su territòriu iant a essi coladas de 4800 a 10800 unidadis. In su merì ant sinnalau un'incidenti in su ponti de s'Interstate 35, ancora ocupau de unu grupu de prus de cincumilla manifestadoris, a pustis chi un'autocisterna iat intentau de passai a traessu de su pròpiu ponti.

Su sìndigu Frey e su comissàriu Arradondo ant de luegus decrarau chi sa manovra de arrestu fìsicu impreada de Chauvin fiat contra a sa lei, mancai is agentis matessi essint decrarau chi Floyd iat fatu resistèntzia a s'arrestu. In curtzu s'est spainau su filmau de una telecàmera de guardiania chi amostat sa farsidadi de is decrarus de is cuàturu agentis de politzia, ca me is màginis Floyd est a s'imbessi collaborativu e no s'oponit a s'arrestu. Apustis de su lissentziàmentu lestu de issus, Chauvin est stètiu arrestau comenti arresurtau de is imbìstigus de is autoridadis.

Su 30 de maju 2020 est stètia publicada s'autopsia de su mèigu legali de s'Hennepin County Medical Center. Segundu issa, no ddoi funt sinnus de asfissia o agangadura fatalis po Floyd, ma ddoi funt evidèntzias de problemas de saludi de Floyd, comenti ipertensioni cardìaca e difetus de artèrias coronàrias, chi podint essi stètias agravadas de sa manova de Chauvin finas a un'efetu letali. Sa famìlia de Floyd at deretu pediu una segunda autopsia indipendenti.

Su 30 maju 2020 Chauvin est stètiu acusau de bocidroxu de su de tres gradus. Sa pròpiu dii unus cantu giornalis ant publicau sa noa de una possìbili tentada sua de suicìdiu, e duncas s'ex agenti est stètiu postu in cella de isulamentu cun guardiania vìdeu costanti e controllus de personi dònnia cuìndixi minutus. Su 31 de maju Walz at decrarau de bolli afidai su manìgiu de s'imbìstigu, innantis assinniau a s'abogau de sa contea de Hennepin Mike Freeman, a su procuradori generali de su Minnesota Keith Ellison, chi at acetau s'incàrrigu.

Su 1 de làmpadas, a s'acabu de s'autopsia privada bòfia de sa famìlia Floyd, cun s'amparu de is dotoris Michael Baden (universidadi de su Michigan) e Allecia Wilson, s'asfissia provocada de sa manovra de Chauvin, chi at blocau su flussu de sànguni po su cerbeddu in sa zona de su tzugu, est stètia stabilèssia comenti càusa de sa morti. Su 4 de làmpadas, fintzas is ex agentis Thao, Lanas e Kueng funt stètius acriminaus e arrestaus cun s'acusa de bocidroxu de segundu gradu, mentris s'acusa de bocidroxu de su de tres gradus de Chauvin est bessida de segundu. S'autopsia at fintzas amostau chi Floyd fiat malàdiu de COVID-19, ma asintomàticu.

Chauvin est stètiu giuigau culpàbili de bocidroxu de segundu gradu su 20 de abrili 2021 e cundannau a 22 annus e mesu de presoni cun sentèntzia de làmpadas 2021.

Ddoi at riferimentus a sa morti de Floyd me in sa pellìcula curtza Two Distant Strangers, bincidori de s'Oscar a su mègius curtzu in su 2021.