campidanesu · LSC · nugoresu
Sos atentados de s’11 de cabudanni fiant istados una filera de bator atacos terroristas coordinados lantzados dae su grupu terrorista isràmigu al-Qaeda contra a sos Istados Aunidos in sas zonas de Noa Iorcu e Washington s’11 de cabudanni de su 2001.
In cussu martis a manzanu, 19 terroristas de al-Qaeda aiant desviadu bator aparèchios de passizeris, cun s’intentu de los aderetare chirru a fraigos antisapostivigados in atacos suitzidales.
Duos de sos bolarzos narados, currespondedores a su bolu 11 de American Airlines e a su bolu 175 de United Airlines, si fiant tzacarrados contra a sas turres nordu e suddu respetivamente de su cumparis de su World Trade Center in Noa Iorcu. Ambas turres si fiant istrampadas in intro de duas oras e sas muridinas ruende, cumbinadas cun fogos zenerados dae sas muridinas in diferentes fragos inghiriadores, nch’aiat zutu a s’istrampada totale o partiale de totu sos àteros fraigos de su cumparis de su World Trade Center, faghende dannu manu finas a àteras deghe istruturas de dimensiones mannas chi s’agataiant in sas imediaturas de su cumparis.
Unu tertzu aparèchiu, currespondedore a su bolu 77 de American Airlines, fiat istadu fatu tzacarrare contra a su Pentàgonu (sa sea tzentrale de su Departamentu Ameriganu de sa Defesa), zughende a un’istrampada partiale de s’ala sua otzidentale.
Su de bator bolarzos, currespondedore a su bolu 93 de United Airlines, fiat aderetadu forsis contra a su Cabitòliu de Washington o sa Domo Arba, peroe si fiat tzacarradu contra a unu campu a curtzu de Shankville in Pennsylvania, a pustis chi sos passizeris aiant chircadu de cavacare sos desviadores.
Belle 3.000 pessones fiant mortas in sos atentados, incrùdidos totu sos 246 tziviles e sos 19 desviadores a bordu de sos bator aparèchios. Unas 200 persones fiant mortas in antis de sa ruta de sas torres ghetende·si·nde dae sas bentanas pro fuire dae su fogu, comente ammustradu dae sa fotografia "The Falling Man".
Sas suspetas nche fiant rutas luego a subra de al-Qaeda, e in su 2004 Osama bin Laden su lìderu de su grupu terrorista, chi a sa prima aiat denegadu s’imboligamentu, aiat rebindigadu sos atacos. al-Qaeda e bin Laden aiant tzitadu s’arrimu de sos IAA pro Israele, sa presèntzia de tropas istadunidesas in s’Aràbia Saudita e sas santziones contra a s’Iracu comente motivos iscadenadores de sos atentados.
Sos Istados Aunidos aiant respòndidu a sos atacos lantzende sa gherra contra a su terrore e intervenende a s’Afganistanu pro bortulare sos talebanos, chi aiant dadu refuzu a al-Qaeda. Medas paìsos aiant afortidu sa lezisradura issoro e aiant ispàndidu sos poderes de aprigadura de sas lezes.
A pustis de evitare s’atzapamentu pro annos, bin Laden fiat istadu logalizadu e ochìidu dae fortzas ameriganas in su maju de 2.011.
Sa destruidura de sas Turres Cròbinas e de àteras propiedades aiat causadu dannos graes a s’economia de Manhattan de zosso e aiat infruìdu in manera sinnifigativa a pitzos de sos mercados grobales.
Sa reinnetadura de su logu in ue s’agataiat su World Trade Center fiat istada cumpretada in su maju de 2002, e su Pentàgonu fiat istadu acontzadu in intro de un’annu.
Numerosos memoriales sunt istados fraigados, incrùdidu su Memoriale e Museu Nassionale de s’11 de Cabudanni in Noa Iorcu, su Memoriale de su Pentàgonu, e su Memoriale Nassionale de su Bolu 93 in Pennsylvania.
A pustis de un’atardamentu longu, s'One Work Trade Center nou, artu 541 m., in su matessi logu in ue fiant postas sas turres destruìdas, est istadu cumpretadu in su 2013 e abertu su 3 santandria 2014.
This article uses material from the Wikipedia Sardu article Atentados de s'11 de cabudanni, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Su cuntenutu est a disponimentu suta de sa litzèntzia CC BY-SA 4.0 francu chi non bi siat àteru inditadu. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Sardu (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.