Artìculu in LSC
S'ampere (sìmbulu A) est s'unidade de s'intensidade de currente elètrica (I)de su Sistema Internatzionale de Unidades de Medida , e nd'est una de sas sete unidades fundamentales de su SI. Est istada numenada in onore de André-Marie Ampère (1775-1836), matemàticu e fìsicu frantzesu cunsideradu su babbu de s'eletromagnetismu.
Ampere | |
---|---|
Mollu dimustrativu de un'amperòmetru in ferru mòbile. A su crèschere de sa currente pro mèdiu de sa bobina, su istantufu benit atiradu in manera ulteriore in sa bobina e su puntadore s'iscòstiat cara a dereta. | |
Sistema de medida | Unidade base de su SI |
Unidade de | Intensidade de currente elètrica |
Sìmbulu | A |
Epònimu | André-Marie Ampère |
In tèrmines pràticos, s'ampere est sa mesura de sa cantidade de càrriga elètrica chi passat pro unu puntu in unu tzircuidu elètricu in s'unidade de tempus cun 6.241 × 1018 eletrones (unu coulomb) pro segundu. In àteras paràulas, su coulomb si definit in tèrmines de s'ampere: unu coulomb est sa cantidade de càrriga elètrica carrada in una currente de un'ampere chi falat durante unu segundu.
Sa lege de Ampère indicat chi b'at una fortza de atratzione o repulsione intre duos condutores parallelos chi batint una currente elètrica. Custa fortza s'utilizat in sa definitzione formale de s'unidade ampere, chi istabilit chi s'ampere est sa currente costante chi at a produire una fortza de atratzione de 2·10-7 newtons pro metru de longitùdine intre duos condutores deretos, parallelos, de longaria infinita, setzione tzirculare e separados de unu metru de distàntzia in su bòidu.
In generale, sa càrriga Q si determinat cun sa currente costante I chi falat durante unu tempus t comente Q = It.
Dadu chi unu coulomb est eguale a 6,24·1018 partigheddas carrigas, un'ampere est ecuivalente a 6,24·1018 partigheddas carrigas moende·si a traessu de una superfìtzie in unu segundu.
Sigomente si tratat de un'unidade fundamentale, sa definitzione de s'ampere no est ligada a peruna àtera unidade elètrica. Sa definitzione pro s'ampere est ecuivalente a cambiare su balore de sa permeabilidade de su bòidu in H/m. In antis de su 1948 s'utilizaiat s'ampere internatzionale , definidu in tèrmines de sa depositzione eletrolìtica mèdia de sa prata. S'unidade antiga est eguale a 0,99985 A.
S'unidade de càrriga elètrica, su coulomb, est definida in sos tèrmines de s'ampere: unu coulomb est sa cantidade de càrriga elètrica batida in una currente de un'ampere falende in unu segundu. Currente, tando, est sa mèdia pro sa cale sa càrriga falat a traessu de unu filu de ferru o una superfìtzie. Un'ampere decurrente (I) est eguale a su flussu de unu coulomb de càrriga (Q) pro unu segundu de tempus (t):
Mancari in manera cuntzetuale diat pàrrere prus lògicu pigare sa càrriga comente a unidade fundamentale, s'est seberada sa currente ca su modellu suo podet èssere meda de prus pretzisu.
This article uses material from the Wikipedia Sardu article Ampere, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Su cuntenutu est a disponimentu suta de sa litzèntzia CC BY-SA 4.0 francu chi non bi siat àteru inditadu. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Sardu (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.