Igishanga .
Ibishanga bifatwa nkaho ari inzibacyuho kuko ubutaka n’amazi bigira uruhare mukurema ibidukikije. Ibishanga biratandukanye mubunini kandi biherereye kwisi yose. Amazi yo mu gishanga ashobora kuba amazi meza, . Ibishanga byamazi meza bigizwe n'ibyuzi binini cyangwa ibiyaga aho usanga biterwa cyane namazi yimvura numwuzure wigihe kugirango bikomeze ihindagurika ryamazi. Ibishanga byamazi yumunyu tubisanga kuruhande rwubushyuhe . ibishanga . Mu turere twa boreal yo muri Kanada, ijambo igishanga rikoreshwa mu magambo akunze kwitwa bog, fen, cyangwa muskeg . Bimwe mu bishanga binini ku isi biboneka ku nzuzi nini nka Amazone, Mississippi, na Kongo .
Ibishanga n'ibishanga ni ubwoko bwihariye bwibishanga bigizwe namazi arimo ubutaka bukize, bwamazi . Ibishanga ni ibishanga, bikomeza cyangwa bikunze kuzuzwa n’amazi atemba , yiganjemo ibimera byoroshye-bitoshye n’ibimera bimera. Ibishanga ni ibishanga bigizwe nubutaka bwuzuye cyangwa amazi ahagaze kandi byiganjemo ibimera byihanganira amazi nkibiti, ibihuru, nibiti.
Ibishanga birangwa nubutaka bwuzuye hamwe namazi agenda buhoro. Amazi yegeranya mu bishanga aturuka ahantu hatandukanye harimo imvura, amazi yubutaka, imiraba na / cyangwa umwuzure wamazi meza. Izi nzira za hydrologic zose zigira uruhare muburyo ingufu nintungamubiri zitembera no hanze yibidukikije. Mugihe amazi atembera mu gishanga, intungamubiri, imyanda hamwe n’ibyuka bihumanya bisanzwe. Imiti nka fosifore na azote irangirira mu nzira y'amazi iranyerera kandi igakoreshwa n'ibimera byo mu mazi biri mu gishanga, bigasukura amazi. Imiti yose isigaye cyangwa irenga ihari izegeranya munsi yigishanga, ikurwe mumazi igashyingurwa mubutaka. Ibidukikije bya biogeochemiki y’ibishanga biterwa na hydrology yayo, bigira ingaruka kurwego no kuboneka kwumutungo nka ogisijeni, intungamubiri, amazi pH nuburozi, bizagira ingaruka kubidukikije byose.
mugihe cya mbere ibishanga byari bifite agaciro gake cyane ugereranije nimirima, ibibaya cyangwa amashyamba. Ibishanga n’ibindi bishanga byagaragaye ko ari uburyo busanzwe bwo gucunga imyuzure no kwirinda. Mu bihe nk'ibi aho imyuzure ibaye, ibishanga bikurura kandi bigakoresha amazi arenze mu gishanga, bikabuza kugenda no kwuzura mu turere tuyikikije. Ibimera byinshi biri mu gishanga binatanga ubutaka ku butaka, bifata ubutaka n’ubutaka mu gihe birinda isuri no gutakaza ubutaka. Ibishanga ni isoko nini kandi yingirakamaro yamazi meza na ogisijeni mubuzima bwose, kandi akenshi usanga byororoka kubwoko butandukanye. Ibishanga by'umwuzure ni umutungo w'ingenzi mu gukora no gukwirakwiza amafi. Bibiri bya gatatu by'amafi n'ibishishwa bisarurwa mu bucuruzi kandi biterwa n'ibishanga.
Amateka, abantu bazwiho kuvoma cyangwa kuzuza ibishanga nibindi bishanga kugirango habeho umwanya munini witerambere ryabantu no kugabanya iterabwoba ryindwara ziterwa nudukoko two mu gishanga. Ibice binini by'igishanga rero byarangiritse. Louisiana itanga urugero rwiza rwokubura igishanga bivuye muribi bintu. Birashoboka ko Uburayi bwatakaje hafi kimwe cya kabiri cy’ibishanga. Nouvelle-Zélande yatakaje 90 ku ijana by'ibishanga byayo mu gihe cy'imyaka 150. Abashinzwe ibidukikije bazi ko ibishanga bitanga serivisi z’ibidukikije zirimo kurwanya umwuzure, umusaruro w’amafi, kweza amazi, kubika karubone, n’aho gutura ku gasozi. Mu bice byinshi byisi abategetsi barinda ibishanga. Mu bice by’Uburayi na Amerika ya Ruguru, imishinga yo gusana ibishanga iragenda ikwirakwira. Akenshi intambwe yoroshye yo kugarura ibishanga harimo gucomeka imiyoboro y'amazi no gukuraho imiyoboro .
Abafite inshingano mu ibidukikije bakora mu kubungabunga ibishanga nk’ibyo mu majyaruguru y’iburengerazuba bwa Indiana muri Amerika Midwest yabitswe mu rwego rwa Indiana Dunes .
Marshes ya Mezopotamiya igishanga kinini
Muri Aziya, ibishanga byo mu turere dushyuha biherereye ku mugabane wa Aziya y'Uburasirazuba no muri Aziya y'Amajyepfo, ibishanga biboneka cyane mubutumburuke buke bwinyanja no munsi yinyanja kandi bigera k'untera irenga 100 km (62) mi) hafi y'ibibaya by'inzuzi no hakurya y'amazi.
Igishanga cya Vasyugan ni igishanga kinini mu burengerazuba bwa Siberiya y’Uburusiya .iki no kimwe mu bishanga binini kw'isi kikaba gifite ubuso buruta ubw' ubusuwisi
Igishanga cya Atchafalaya ku mpera y’umugezi wa Mississippi nicyo gishanga kinini muri Amerika . Ni urugero rwingenzi rwibishanga bya cypress yepfo ariko byahinduwe cyane no gutema ibiti, kuvoma no kubaka levee. Ibindi bishanga bizwi cyane muri Amerika ni ibice by’amashyamba ya Evergrades, igishanga cya Okefenooke, igishanga cya Barley, igishanga cya cyprees n’igishanga cya Dismal na handi hirya no hino kw'isi.
ibishanga binini birimo amazone na congo. Amajyaruguru, ariko, ibishanga binini ni bogs .
This article uses material from the Wikipedia Ikinyarwanda article Igishanga, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Ibirimo birahari kuri CC BY-SA 4.0 keretse bivuzwe ukundi. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Ikinyarwanda (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.