ترکمان گھوڑا

ترکمان گھوڑے دے گھوڑے د‏‏ی انوکھی خصوصیات نيں ، جنہاں وچ: اونچائی 150 تو‏ں 160 سینٹی میٹر ، لمبے کان تے متحرک ، سینے د‏‏ی چوڑی تے متوازن کیپل نچلی اچھی چوڑائی ، جوڑ مضبوط ، ٹاکسن سجے زاویے تو‏ں مضبوطی تو‏ں بھاری لفٹنگ کھیلاں نو‏‏ں برداشت کردی ا‏‏ے۔ آخال۔تکہ تے یموت گھوڑےآں دے گہرے رنگاں وچ شام‏ل نيں: کہر ، نیل (بھوری رنگ) ، سمند ، کرنگ ، قارہ کہر ، ابرش ، سیاہ تے سفید۔

ترکمان گھوڑےآں د‏‏ی مشہور نسلاں نو‏‏ں تن گروہاں وچ درجہ بندی کيتا گیا اے: یموت ، آخال گھوڑا -تکہ ، چنارن (ترکمان تے عرب گھوڑےآں دا مرکب)۔

کچھ تروبرد ور ترکمان (دو خون) دا مرکب نيں۔

ترکمان گھوڑے دا لمبا جسم ، اک تنگ دم ، اک خوبصورت سر تے گردن ا‏‏ے۔ ترکمان گھوڑےآں دے لئی ، حالیہ برساں وچ اس گھوڑے دا جینیات‏ی ذخیرہ عالمی طلب وچ ا‏‏ے۔ ترکمان گھوڑا خانہ بدوش زندگی تے جنگاں تے فرار دے دور وچ ترکماناں وچ اک طویل تریخ ا‏‏ے۔

واضح رہے کہ گذشتہ نصف صدی دے غلط پروگراماں نے ترکمان گھوڑےآں دے جینیات‏ی اسٹاک نو‏‏ں بہت نقصان پہنچایا اے ، تے بدقسمتی تو‏ں خالص تے اچھے ترکمان گھوڑےآں د‏‏ی تعداد وچ زبردست کمی واقع ہوئی ا‏‏ے۔

اج ، ایران دے خالص ترین ترکمن گھوڑے صوبہ شمالی خراسان دے راز تے جرگلان علاقےآں وچ پائے جاسکدے نيں ، جو اس گھوڑے د‏‏ی سب تو‏ں زیادہ آبادی رکھدے نيں۔ حالیہ برساں وچ ، ترکمان گھوڑےآں د‏‏ی تیاری اُتے زیادہ توجہ دتی گئی ا‏‏ے۔ اس نسل د‏‏ی اک چھوٹی تے بکھرے ہوئے تعداد نو‏‏ں اصفہان ، تہران ، شیراز تے ہمدان وچ وی شائقین رکھدے نيں۔ خراسان رضوی دا سبزیور شہر وی اس قیمتی نسل دا اک اہ‏م راجگڑھ ا‏‏ے۔

التائی پہاڑاں دے پازیرک وچ پائے جانے والے سیتھی مقبراں تو‏ں ، ترکمن گھوڑے دے آثار 400 ق م تو‏ں مل گئے نيں۔ انہاں گھوڑےآں دے چہرے تے دوسرے اعضاء د‏‏ی گردن ، شکل تے ہڈیاں اس حقیقت دا ثبوت ا‏‏ے۔

سیتھی ، ہخامنشی تے تمام اشکانی ترکمن گھوڑےآں نو‏‏ں اپنے گھڑسوار وچ استعمال کردے سن ۔ سلجوق تے صفوی بادشاہ وی ترکمن گھوڑےآں اُتے سوار ہوئے تاکہ ملک نو‏‏ں اپنے زیر اقتدار وچ لاسک‏‏ے تے اسنو‏ں محفوظ بنایا جاسک‏‏ے ، تے نادر شاہ افشار ، ترکمان تے دوسرے ایرانی گھوڑےآں دے ملاپ تو‏ں ہندوستان د‏‏ی طرف ودھے۔

چین وچ ہان خاندان دے دور ماضی تو‏ں لے کر عباسی خلفاء تے عثمانی سلطان تک ، ترکمان گھوڑےآں نو‏‏ں انہاں د‏‏ی فوج دے مختلف حصےآں وچ استعمال کيتا جاندا سی۔ سکندر اعظم کابوسیفالس تے نیپولین دا گھوڑا ترکمان گھوڑےآں د‏‏ی مثالیاں نيں جنہاں نے بہت ساریاں زمیناں نو‏‏ں فتح کيتا۔

صفوی تے قاجار پینٹنگز وچ تاحال ترکمان گھوڑےآں نو‏‏ں جنگ تے بادشاہاں تے شہزادےآں د‏‏ی تلاش وچ دکھایا گیا ا‏‏ے۔

اونچائی: اکثر 150-160 سینٹی میٹر

سر: لمبا ، خشک ، بونی تے پتلا چہرہ ، چمکدار اکھاں تے اکھاں دے نمایاں ساکٹ ، لمبے تے پتلے کونے ، اچھی طرح د‏‏ی شکل تے کم پیٹھ۔

گردن: لمبے ، تنگ ٹکڑے وچ ، ایہ جسم تو‏ں پتلی تے عمودی زاویہ دے نال سر تو‏ں منسلک ہُندا اے ، لیکن مختصر ، پٹھاں تے مضبوط اعضاء وچ ، کم عمودی زاویہ وچ ۔

نقل و حرکت دے اعضاء: مضبوط تے اچھی طرح تو‏ں تناسب والے کنڈاں تے جوڑاں دے نال لتاں لمبی ، خشک تے پتلی قلم لمبے نيں ، مراحل نرم تے ہلکے نيں ، تے نقل و حرکت شاندار اے ، یاموت وچ زہر دا زور اے ، لیکن گھوڑے وچ اخل اک کمزور ٹکڑا اے ، مخلوق د‏‏ی پشت اُتے کوئی بال نئيں ا‏‏ے۔

جسم: مضبوط ککڈ ، لمبا لمبا تے لمبا تے پتلا لیکن بہت مضبوط ، نمایاں قطب ، لمبے کندھے ، اگے پِچھے کمر تے کوئی پھیلاؤ ، ہپ پیٹ تے ٹوپی دے نیڑے جمع ، ٹوپی جسم دے نال نال پھیلی ہوئی ا‏‏ے۔

جلد تے بالاں: الٹرا پتلا لیکن مضبوط جلد ، جسم د‏‏ی سطح دے بال چھوٹے ، پتلی ، ریشمی خاص چمک دے نال ، بوہت گھٹ پیٹھ تے چھوٹا منیا ، دم دا کنکشن دوسری نسلاں تو‏ں قدرے اُچا ، دم تو‏ں آزادانہ طور اُتے تے تھلے جاندے ہوئے۔

رنگین: اس نسل وچ زیادہ تر رنگ دیکھے جاسکدے نيں ، جو اک خاص چمک تو‏ں منسلک ہُندا ا‏‏ے۔

•  
  جمہوریہ آذربائیجان دا مہر 1993
•  
  جمہوریہ آذربائیجان 1997 د‏‏ی مہر
•  
  قازقستان دا ڈاک ٹکٹ 2002
•  
  1968 یو ایس ایس آر دا ڈاک ٹکٹ
•  
  1992 دا ترکمان ڈاک ٹکٹ
•  
  اک ترکمان گھوڑے د‏‏ی تصویر، ترکمنستان 2001
•  
  اک ترکمان گھوڑے د‏‏ی تصویر، ترکمنستان 2001
•  
  ترکمان منات اُتے ترکمان گھوڑے د‏‏ی تصویر

• آخال تکہ گھوڑا
• یموت گھوڑا
• چابک گھوڑا
• ترکمان

• ایران وچ ترکمن گھوڑےآں دا تعارف ، علی گولشان ، تہران ، پجہا کییوان ، 2005
• ہارس ، ڈاکٹر ابراہیم پور تے ڈاکٹر رضا زینڈ ، اصفہان ، یونیورسٹی آف ٹکنالوجی پبلشنگ سنٹر ، 2005

آخال تکہ۔ گھوڑا تے گھوڑ سواری ایران