ایرانی تقویم

ایران اینہاں پرانیاں رہتلاں چوں اک اے ، جنہاں نے چند دی بجائے سورج تے انحصار کر دے ہوئے اپنا کیلنڈر بنائیا ۔ اس کیلنڈر چ اتلے ادھ کرے ( شمالی نصف کرہ) چ بہار دا پہلا دن سال دا وی پہلا دن ہندا اے ، جہڑا 21 مارچ نوں ہندا اے جسنوں نوروز وی آکھئیا جاندا اے ۔ سال دے پہلے 6 مہینے لگاتار 31 دناں دے ہندے نیں تے اس دے بعد 5 مہینے 30 دناں دے ہندے نیں ۔ بارواں تے آخری مہینا 29 دناں داہندا اے پر لیپ سال چ ایہہ 30 دناں دا ہندا اے ۔

علم نجوم دے باراں برج اصل چ ایرانی کیلنڈر دے مہینےآں دے دری بولی چ ناں نیں ۔

ایرانی کیلنڈر اصل چ جلالی کیلنڈر دی نویں شکل اے جسنوں عمر خیام تے اسدے ساتھیاں نے سلطان جلال الدین ملک شاہ اول سلجوقی(1072ء -1092ء) دے کہن تے بنائیا سی ۔ سلطان جلال الدین ملک شاہ اول دے ناں تے اس کیلنڈر دا ناں جلالی کیلنڈر رکھئیا گئیا سی ۔ تے ایہہ 15 مارچ 1079ء نوں نافذ کیتا گئیا سی ۔ عمر خیام نے رسدگاہ چ تحقیق نال دریافت کیتا کہ زمین دا سورج دے دوالے چکر 365.24219858156 دناں چ پورا ہندا اے ۔ اس دا ایہہ نتیجہ اج وی اعشاریہ دے بعد 6 ہندسیاں تک صحیح منئیا جاندا اے ۔اس پیمائش نال 5500 سالاں چ صرف اک گھینٹے دی غلطی ہندی اے جدوں کہ گریگوری کیلنڈر جہڑا 4 صدیاں مگروں یورپ چ ورتئیا جانا شروع ہوئیا ، اس چ 3300 دناں چ پورے اک دن دی غلطی ہون دی گنجائش اے ۔