Wybory Prezydenckie W Stanach Zjednoczonych W 1788 I 1789 Roku

W ich wyniku wyłoniono pierwszego prezydenta Stanów Zjednoczonych. Był to nowy urząd, utworzony na mocy Konstytucji z 1787. Przedtem, od czasu zakończonej kilka lat wcześniej wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych, ograniczona władza wykonawcza należała do prezydenta Kongresu Kontynentalnego.

Wybory prezydenckie w Stanach Zjednoczonych w 1788 i 1789 roku

Państwo	Stany Zjednoczone
Rodzaj	wybory prezydenckie
Data przeprowadzenia	15 grudnia 1788 – 10 stycznia 1789 (głosowanie powszechne) 4 lutego 1789 (Kolegium Elektorów)
Data zarządzenia	13 września 1788 przez: Kongres Konfederacyjny
Podstawa prawna	Konstytucja Stanów Zjednoczonych
Głosowanie
Wyniki wyborów prezydenckich (% głosów elektorskich): Washington 100% Adams 49,28% Jay 13,04% Harrison 8,7% Rutledge 8,7% Hancock 5,8% Clinton 4,35% Huntington 2,9% Milton 2,9% Armstrong 1,45% Lincoln 1,45% Telfair 1,45%
Frekwencja: 22%
poprzednie: brak następne: 1792
Multimedia w Wiki Commons

W wyborach wzięło udział mniej niż 1,3% ludności. Prezydenta wybierali bezpośrednio elektorzy nominowani przez administracje poszczególnych stanów, które ratyfikowały Konstytucję Stanów Zjednoczonych. Były to jedyne w historii Stanów Zjednoczonych wybory prezydenckie, które odbyły się na przełomie dwóch lat.

Zwycięzcą wyborów został były naczelny dowódca Armii Kontynentalnej w czasie wojny o niepodległość, George Washington. Na wiceprezydenta został wybrany dyplomata i były parlamentarzysta John Adams. Washington był jedynym kandydatem na prezydenta Stanów Zjednoczonych, na którego wszyscy elektorzy zagłosowali jednogłośnie, oraz jedynym bezpartyjnym zwycięzcą wyborów prezydenckich w Stanach Zjednoczonych.

W 1787 na Konwencji Konstytucyjnej w Filadelfii została uchwalona Konstytucja Stanów Zjednoczonych, która zastąpiła istniejące dotąd Artykuły konfederacji i wieczystej unii. Nowy dokument ustanawiał urząd prezydenta i wiceprezydenta oraz określał pośredni sposób ich wyboru. Zgodnie z ideą autorów konstytucji, prezydent miał skutecznie sprawować władzę wykonawczą i jednocześnie nie przejawiać tendencji w kierunku monarchii lub dyktatury.

4 września 1787 Komisja Spraw Niedokończonych opracowała projekt ordynacji, zgodnie z którą przedstawiciela władzy wykonawczej mieli wybierać delegaci w organie zwanym Kolegium Elektorów.

Aby procedura wyboru prezydenta i wiceprezydenta mogła się rozpocząć, 9 stanów musiało ratyfikować Konstytucję Stanów Zjednoczonych. 21 czerwca 1788 stan New Hampshire uczynił to jako dziewiąty stan.

13 września 1788 Kongres Konfederacyjny ustanowił ordynację wyborczą. Zgodnie z jego postanowieniem, 7 stycznia 1789 miał być dniem wyboru elektorów w poszczególnych stanach, a 4 lutego 1789, dniem, kiedy elektorzy wybiorą prezydenta i wiceprezydenta. Każdy elektor oddawał dwa głosy – na prezydenta i wiceprezydenta, jednak bez rozróżnienia. Osoba, która otrzymałaby w sumie najwięcej głosów, miała zostać prezydentem, a druga w kolejności wiceprezydentem. Elektorom nie wolno było oddawać głosów na dwóch kandydatów pochodzących z tego samego stanu, z którego pochodzi głosujący na nich elektor.

Ordynacja w poszczególnych stanach

Konstytucja Stanów Zjednoczonych pozostawiła stanom decyzję o tym w jaki sposób elektorzy mają zostać wybrani. Tylko w Pensylwanii i Maryland wyboru dokonywano całkowicie w wyborach powszechnych. W pozostałych stanach lokalna legislatura dokonywała wyboru lub zatwierdzała wybór dokonany przez obywateli.

Karolina Północna i Rhode Island nie ratyfikowały jeszcze Konstytucji, w związku z czym nie przysługiwało im prawo do nominowania elektorów w 1789. Nowemu Jorkowi przypadało 8 elektorów, ale nie nominowano żadnego, ponieważ stanowa legislatura nie uchwaliła w wyznaczonym czasie ustawy o sposobie ich wyboru.

Decyzję o tym którzy obywatele Stanów Zjednoczonych będą uprawnieni do głosowania również pozostawiono samym stanom. Większość z nich swoją ordynację opierała na tej pochodzącej z okresu kolonialnego, która uprawniała do głosowania tylko wolnych białych mężczyzn wyznania protestanckiego, którzy płacili podatki, posiadali ziemię i ukończyli 21 lat. W sumie 6% ludności Stanów Zjednoczonych było uprawnionych do głosowania.

Głównym kandydatem na prezydenta był George Washington, dowódca powstania w czasie wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych i jeden z autorów Konstytucji. Jego zwycięstwo w tych wyborach było powszechnie uważane za pewne od samego początku. On sam nie prowadził kampanii wyborczej i wyrażał wątpliwość, czy objąłby urząd, gdyby został wybrany. W listach pisał, że wolałby pozostać osobą prywatną, a ubieganie się o urząd prezydenta byłoby z jego strony niehonorowe. Zgodził się jednak kandydować za namową innych, między innymi Alexandra Hamiltona i Marie Josepha de La Fayette'a.

Większość federalistów zgadzała się, że John Adams powinien być wiceprezydentem. Cieszący się poszanowaniem polityk Alexander Hamilton obawiał się, że Adams mógłby zremisować z George’em Washingtonem, a nawet wygrać wybory. Hamilton uważał, że taki wynik byłby kompromitujący dla Washingtona i nowego systemu wyborczego, dlatego namawiał część elektorów, by nie głosowała na Adamsa, chcąc doprowadzić do sytuacji, w której Adams zdobyłby o połowę mniej głosów, niż Washington.

Początkowo w Stanach Zjednoczonych nie było partii politycznych. Istniał jednak podział na zwolenników Konstytucji, zwanych federalistami, i jej przeciwników, zwanych antyfederalistami.

Federaliści

•  
  George Washington
•  
  John Adams
•  
  James Armstrong
•  
  John Jay
•  
  Robert H. Harrison
•  
  John Rutledge
•  
  John Hancock
•  
  Samuel Huntington
•  
  John Milton
•  
  Benjamin Lincoln

Antyfederaliści

•  
  George Clinton
•  
  Edward Telfair

 

Głosowanie powszechne

Głosowanie powszechne miało miejsce między 15 grudnia 1788, a 10 stycznia 1789. Były to jedyne wybory w historii Stanów Zjednoczonych, które odbyły się na przełomie dwóch lat.

W głosowaniu powszechnym wzięło udział 38 818 osób, czyli mniej, niż 1,3% ludności ówczesnych Stanów Zjednoczonych, co przy około 6% ludności uprawnionej do głosowania oznacza frekwencję na poziomie ~22%.

Elektorzy federalistyczni popierali George’a Washingtona. Opozycja wobec Washingtona pochodziła głównie z Maryland (2 280 głosów) i Pensylwanii (672 głosów).

Kolegium Elektorów

Choć łącznie wybierano 73 elektorów, na głosowanie Kolegium zjawiło się 69. Dwóch elektorów z Marylandu i jeden z Wirginii nie dotarło na spotkanie w wyznaczonym czasie, a w jednym z okręgów wyborczych w Wirginii nie podano w wyznaczonym czasie wyników wyborów.

4 lutego 1789 odbyło się głosowanie Kolegium.

George Washington był jedynym prezydentem w historii Stanów Zjednoczonych, który został wybrany jednogłośnie przez Kolegium Elektorów. Aby wygrać potrzebował 35 głosów, a otrzymał wszystkie 69. Drugie miejsce zajął federalista John Adams, otrzymując 34 głosy. Kolejne miejsca zajęli: John Jay (9 głosów), Robert H. Harrison i John Rutledge (po 6 głosów) oraz John Hancock (4 głosy). Senat ratyfikował wybory 4 kwietnia 1789.

W wyniku głosowania George Washington został pierwszym prezydentem Stanów Zjednoczonych i został zaprzysiężony 30 kwietnia 1789 w ówczesnej stolicy kraju – Nowym Jorku.

• Maldwyn Jones: Historia USA. Gdynia: Latarnia, 2016. ISBN 978-83-65387-02-8. (pol.).brak strony w książce
• Andrzej Bartnicki: Historia Stanów Zjednoczonych Ameryki. T. 2. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1995. ISBN 83-01-11894-6. (pol.).brak strony w książce
• Longin Pastusiak: Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej. Warszawa: Iskry, 1999. ISBN 83-207-1558-X. (pol.).brak strony w książce