Wiśniowy Sad: Dramat Antona Czechowa

To ostatnia sztuka teatralna Czechowa. Tematem utworu jest degradacja rosyjskiej szlachty.

Wiśniowy sad

Вишнëвый сад

Autor	Anton Czechow
Typ utworu	dramat
Wydanie oryginalne
Język	rosyjski
Data wydania	1904

Choć sam Czechow uważał, że utwór jest komedią, a w pewnych momentach wręcz farsą, wystawiany był jako melodramat, wbrew zamysłom i protestom autora. Spór ten wystąpił już podczas pierwszego wystawienia sztuki - Stanisławski upierał się, żeby przedstawić ją w tonacji tragicznej. Czechow był temu tak przeciwny, że nie chciał pojawić się na premierze; namówiony, pojawił się dopiero na początku drugiego aktu.

 

Tematyką utworu jest rozpad dawnych gniazd szlacheckich i degeneracja ziemiaństwa. Treścią dramatu są dzieje wdowy Raniewskiej, jej brata Gajewa i ich najbliższego otoczenia. Raniewska po śmierci syna wyjechała za granicę z kochankiem, który ją porzucił i okradł. Obecnie wraz z córką Anią wraca do rodzinnego majątku, w którym rezyduje Gajew - jej brat. Majątek jest zadłużony, a jedyny sposób na wyjście z długów to rozparcelowanie starego wiśniowego sadu, przylegającego do dworu, i sprzedanie go na działki budowlane. Raniewska nie zgadza się na to. Majątek i sad zostają jednak zlicytowane. Nowym właścicielem zostaje Łopachin, syn pańszczyźnianego chłopa, którego kiedyś nie wpuszczano nawet na pokoje. Wszyscy opuszczają dwór. Raniewska powraca do Paryża wezwana przez chorego kochanka. Na miejscu pozostaje tylko Firs, wierny sługa, o którym wszyscy zapomnieli. Wśród powszechnego poczucia klęski jedynie zakochani w sobie Ania i Trofimow (dawny korepetytor syna Raniewskiej) nie tracą nadziei. Zamierzają poświęcić się nauce i zdobyć zawód.

• Tomasz Miłkowski i Janusz Termer Leksykon lektur szkolnych, Wydawnictwo Graf-Punkt, Warszawa 1996.