Sojuz Tm-5: Radziecki załogowy lot kosmiczny stanowiący 5 ekspedycję na stację orbitalną Mir
Sojuz TM-5 – radziecki załogowy lot kosmiczny, stanowiący piątą ekspedycję na stację kosmiczna Mir w ramach programu Interkosmos.
Aleksandyr Aleksandrow został pierwszym Bułgarem na pokładzie radzieckiej stacji kosmicznej (misja Sojuz 33 nie zdołała zacumować do stacji Salut 6).
 | |
| Dane misji | |
| Indeks COSPAR | 1988-048A |
|---|---|
| Zaangażowani | |
| Oznaczenie kodowe | Родни́к (Źródło) |
| Pojazd | |
| Statek kosmiczny | |
| Masa pojazdu | 7000 kg |
| Załoga | |
| Załoga | Anatolij Sołowjow (1) |
| Załoga powrotna | |
| Start | |
| Miejsce startu | Bajkonur kompleks 1 |
| Początek misji | 7 czerwca 1988; 14:03:13 UTC |
| Orbita okołoziemska | |
| Liczba orbit | ~1475 |
| Apogeum | 241 km |
| Perygeum | 173 km |
| Inklinacja orbity | 51,6° |
| Lądowanie | |
| Miejsce lądowania | 202 km SE od Żezkazganu |
| Lądowanie | 7 września 1988; 00:49:38 UTC |
| Czas trwania misji | 91 d, 10 h, 46 min, 25 s |
| Program Sojuz | |
Przebieg misji
Lot bułgarskiego kosmonauty w programie Interkosmos przebiegł według jawnego scenariusza. Aleksandr Aleksandrow 37-letni major lotnictwa, dziewięć lat wcześniej był rezerwowym innego kosmonauty Georgija Iwanowa, któremu nie udało się zrealizować w całości programu lotu. W czasie pobytu na stacji kosmicznej Mir kosmonauta bułgarski przeprowadził czterdzieści doświadczeń, posługując się dziewięcioma urządzeniami przygotowanymi przez specjalistów z Bułgarii. Oprócz aparatury naukowo-badawczej, w tym przeznaczonej do teledetekcji, również żywność zabrana na pokład trzyosobowego Sojuza pochodziła z Bułgarii. Przygotowano ją w Centralnym Laboratorium Kriobiologii i Liofilizacji w Sofii. Powrót nastąpił 17 września 1988 roku w statku Sojuz TM-4.
Start misji przyspieszono o dwa tygodnie, aby poprawić warunki oświetleniowe dla eksperymentu astronomicznego Rożen. 5 września Władimir Lachow i Abdul Ahad Mohmand odłączyli się od stacji, odrzucili moduł orbitalny Sojuza i rozpoczęli przygotowania do wejścia w atmosferę nie wiedząc, że komputer pokładowy uruchomił oprogramowanie dokowania dla bułgarskiej misji z czerwca. Nie doszło do odpalenia w wyznaczonym czasie silników hamujących, gdyż podczerwony czujnik horyzontu nie mógł potwierdzić, że statek osiągnął właściwe położenie. Siedem minut po przewidzianym czasie czujnik poinformował o prawidłowym położeniu kapsuły i komputer pokładowy uruchomił silnik, lecz Lachow wyłączył go po trzech sekundach. Drugie odpalenie silnika trzy godziny później trwało tylko sześć sekund. Lachow natychmiast spróbował ręcznie sprowadzić statek z orbity, lecz komputer wyłączył silnik po 60 sekundach. Kosmonauci zostali zmuszeni do pozostania na orbicie przez kolejną dobę w ciasnym pomieszczeniu, z minimalnymi zapasami wody i żywności i bez żadnych instalacji sanitarnych. Nie byli w stanie powrócić na Mir, nawet gdyby posiadali dostateczne zapasy paliwa, gdyż system dokujący odrzucili wraz z modułem orbitalnym. Kapsuła powróciła ostatecznie na Ziemię 7 września. Od tej pory moduł orbitalny był odrzucany dopiero po udanym odpaleniu silników hamujących, tak jak to robiono podczas lotów kapsuł drugiej generacji.
Przypisy
Linki zewnętrzne
This article uses material from the Wikipedia Polski article Sojuz TM-5, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Treść udostępniana na licencji CC BY-SA 4.0, jeśli nie podano inaczej. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Polski (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.