Sobór Św. Izaaka

11 m. Może pomieścić 14 tys. wiernych.

Sobór św. Izaaka

Исаакиевский собор

sobór
Widok ogólny
Państwo	Rosja
Miasto wydzielone	Petersburg
Miejscowość	Petersburg
Wyznanie	prawosławne
Kościół	Rosyjski Kościół Prawosławny
Eparchia	petersburska
Wezwanie	św. Izaaka Dalmatyńskiego
Wspomnienie liturgiczne	22 marca/4 kwietnia; 30 maja/12 czerwca
Historia Data rozpoczęcia budowy 1818 Data zakończenia budowy 1858 Data zamknięcia po 1917 Aktualne przeznaczenie czynna świątynia prawosławna / obiekt muzealny Data reaktywacji po 1991
Dane świątyni Architekt Auguste de Montferrand Świątynia • materiał bud. • wysokość • długość • szerokość • liczba wiernych • cegła 101,5 m 111,2 m 97,6 m 14 000 osób Kopuła • średnica zew. 22 m Ołtarz • liczba ołtarzy 3 Liczba naw 3
Położenie na mapie Petersburga Sobór św. Izaaka
Położenie na mapie Rosji Sobór św. Izaaka
59,93405°N 30,30595°E/59,934047 30,305950
Multimedia w Wiki Commons
Strona internetowa

Sobór był budowany 40 lat (1818–1858). Budowla była wznoszona na podmokłym, niełatwym do tego typu inwestycji terenie, co wymagało postawienia konstrukcji na wbitych głęboko w ziemię, drewnianych palach. Koszt budowy oszacowano wówczas na ponad 20 mln rubli.

Od samego początku inwestycja napotykała szereg trudności. Największą przeszkodą było to, że świątyni nie stawiano od zera – z polecenia Aleksandra I musiano zachować już istniejące trzy poświęcone ołtarze oraz ściany starszej, lecz nieudanej świątyni autorstwa Antonio Rinaldiego. Specjalnia komisja zaaprobowana przez cara wybrała na głównego architekta Francuza Auguste de Montferranda (1786–1858), który wcześniej pobierał nauki w pracowni nadwornego architekta cesarza Napoleona Bonaparte, Ch. Perciera. Z czasem okazało się, że wznoszona budowla nie spełnia oczekiwań. Car nakazał wówczas, powołanej w tym celu specjalnej komisji, korektę projektu przy jednoczesnym poszanowaniu, jeśli to możliwe, istniejących ścian i fundamentów. Ponadto zobowiązał komisję do zachowania głównych cech konstrukcyjnych zaplanowanych przez Montferranda. Poprawianiem projektu zajęli się – oprócz samego Montferranda (który został dopuszczony do prac) – Awram Mielnikow, Wasilij Stasow, A. Michajłow Starszy i inni. Ich nadrzędnym celem stało się zachowanie imponującej pod względem rozmiarów kopuły. W tym celu wzmocniono fundamenty i dodano cztery nowe słupy, na których miała się ona oprzeć. Efektem prac zespołu były nowinki architektoniczne: podwójne sklepienie soboru (konstrukcyjne i dekoracyjne) oraz składająca się z trzech części kopuła (jej wewnętrzna czasza ma kształt sfery, środkowa – stożka, a zewnętrzna – paraboloidy). Dzięki zastosowaniu wielu nowatorskich rozwiązań sobór Świętego Izaaka jest trzecią pod względem wielkości świątynią kopułową Europy – wyprzedzają go jedynie bazylika św. Piotra na Watykanie oraz katedra św. Pawła w Londynie. Według danych dostępnych w muzeum w soborze od tej świątyni większa jest również katedra Santa Maria del Fiore we Florencji.

Po rewolucji październikowej budynek został porzucony, a następnie przekształcony w muzeum ateizmu. Usunięto charakterystyczną rzeźbę gołębicy, która została zastąpiona przez wahadło Foucaulta o długości 98 m. W czasie istnienia należało do największych na świecie (zostało zlikwidowane w latach 90. XX w.). Podczas II wojny światowej kopuła została pokryta szarą farbą, aby uniknąć przyciągania uwagi przez samoloty nieprzyjaciela.

Po upadku komunizmu, muzeum zostało zlikwidowane i zezwolono wiernym na udział w praktykach religijnych, jednakże tylko w lewej kaplicy. Nie praktykuje się nabożeństw w nawie głównej. Wyjątki stanowią specjalne okazje oraz święta, takie jak Boże Narodzenie.

Sobór św. Izaaka stanowi aktualnie jedną z największych atrakcji turystycznych Petersburga. Poza swoją imponującą wielkością i bogatym wystrojem architektonicznym, dysponuje jednocześnie jednym z najlepszych punktów widokowych w mieście – na szczycie znajduje się taras widokowy. We wnętrzu świątyni znajduje się muzeum.

W 2015 eparchia petersburska zwróciła się do władz miejskich o przekazanie jej budynku soboru.

• Olga Małecka-Malcew (pod redakcją), Petersburg, seria wydawnicza Miasta Marzeń (Biblioteka Gazety Wyborczej); ISBN 978-83-61809-09-8

Zobacz multimedia związane z tematem: Sobór św. Izaaka

• Oficjalna strona internetowa
• Galeria zdjęć soboru