Separatyzm albo separacjonizm (z łac. separatus – oddzielony) – dążenie do wyodrębnienia się jakiejś grupy z całości.
Najbardziej typowym jest separatyzm narodowościowy, a jednym z jego przejawów secesja narodowa. Dążenie do odrębności pod względem narodowym, politycznym, etnicznym, religijnym; działalność mająca na celu wyodrębnienie terytorialne mniejszości narodowych. Separatyzm jest dążeniem do oderwania się określonego terytorium od jakiegoś państwa i utworzenia odrębnej struktury państwowej.
Ta sekcja od 2020-07 wymaga zweryfikowania podanych informacji: Wszystkie pozycje w poniższej tabeli, do których nie zostanie wstawiony przypis, zostaną zakwestionowane i usunięte. |
Tę sekcję należy dopracować |
Separatyzm bywa mylony z regionalizmem, czyli dążeniem do kultywowania kulturowej, społecznej i ekonomicznej odrębności regionu i dbałością o „małą ojczyznę”. Czasem jednak regionalizm może przerastać w separatyzm:
Region | Zamieszkiwany teren |
---|---|
Padańczycy | Włochy |
Bawarczycy | Niemcy |
Ślązacy | Polska, Czechy |
Separatyzmem nie jest też irredentyzm, czyli dążenie do przyłączenia określonego terytorium do innego państwa – np. prorosyjski separatyzm na Ukrainie.
Narodowość | Państwo | Organizacja |
---|---|---|
Rosjanie | Ukraina | Doniecka Republika Ludowa, Ługańska Republika Ludowa |
Irlandczycy | Wielka Brytania | Irlandzka Armia Republikańska |
W okresie sporu polsko-czechosłowackiego o Śląsk Cieszyński w latach 1918–1920 działały na tym terenie trzy duże organizacje separatystyczne: Śląska Partia Ludowa, Związek Ślązaków (52 tys. członków) i Śląska Partia Socjaldemokratyczna. W okresie sporu polsko-niemieckiego o Górny Śląsk w latach 1918–1922 działały na tym terenie jedna duża: Związek Górnoślązaków (ok. 500 tys. członków) i szereg mniejszych organizacji separatystycznych: Jedność Górnośląska w Bytomiu, Wydział Górnośląski, Komitet Górnośląski w Rybniku, Komitet na rzecz Ustanowienia Wolnego Państwa Górnośląskiego w Katowicach, również takich, które wyodrębniły się z ruchu polskiego: Górnośląski Komitet Plebiscytowy, Polski Związek Górnośląskich Autonomistów w Bytkowie, Liga Obrony Śląska, Śląskie Stronnictwo Demokratyczno-Postępowe i Związek Dawniejszych Powstańców na rzecz Górnośląskiej Niepodległości. Po przyłączeniu części Górnego Śląska do Polski na tym terenie działały następujące organizacje separatystyczne: Związek Obrony Górnoślązaków, Związek Rodowitych Górnoślązaków, Blok Socjalny Górnoślązaków, Śląski Blok Narodowy, Śląska Partia Ludowa w Katowicach i Niezależna Śląska Partia Pracy.
W czasie okupacji niemieccy okupanci rozpoczęli akcje tworzenia nowych ruchów separatystycznych w celu rozbicia polskiego społeczeństwa, tworząc m.in. Goralenvolk i Hatschower. Na Podhalu, mimo że sama koncepcja narodu góralskiego była w okresie międzywojennym prawie nieznana poza grupą kilku aktywistów góralskich, dzięki uzyskaniu poparcia kilku znanych przywódców, udało się pozyskać liczną grupę ludności góralskiej deklarujących germańskie korzenie. W nazistowskim spisie ludności 157 tys. sympatyków byłej Śląskiej Partii Ludowej na Śląsku Cieszyńskim zadeklarowało przynależność do narodowości „ślązackiej” (Slonzaken Volk). Podsycany przez hitlerowców separatyzm i nacjonalizm zaowocował krwawymi pacyfikacjami Wołynia, Podola, Wileńszczyzny przez ukraińskie i litewskie formacje zbrojne. Zwłaszcza prowadzona przez UPA w czasie wojny i okresie powojennym działalność zbrojna charakteryzowała się wyjątkową brutalnością i okrucieństwem.
W latach 2007–2010 istniał Śląski Ruch Separatystyczny (KRS: 0000276432).
This article uses material from the Wikipedia Polski article Separatyzm, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Treść udostępniana na licencji CC BY-SA 4.0, jeśli nie podano inaczej. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Polski (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.