Przetacznik Leśny: Gatunek rośliny

Dość pospolity na terenie Polski. Gatunek typowy rodzaju przetacznik.

Przetacznik leśny

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	jasnotowce
Rodzina	babkowate
Rodzaj	przetacznik
Gatunek	przetacznik leśny
Nazwa systematyczna
Veronica officinalis L. Sp. Pl. ed. 1 11 (1753)
Multimedia w Wiki Commons

Występuje dziko na kontynentach:

• Afryka: Azory, Madera
• Azja: Iran, Turcja, Armenia, Azerbejdżan, Gruzja, Rosja (Kaukaz Północny, Dagestan)
• Europa: Albania, Anglia, Austria, Belgia, Białoruś, Bułgaria, Czechy, Dania, Estonia, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Islandia, Irlandia, Litwa, Łotwa, Mołdawia, Niemcy, Norwegia, Polska, Portugalia, Rosja, Rumunia, Słowacja, Szwajcaria, Szwecja, Turcja, Ukraina, Węgry, Włochy, Wyspy Owcze

W Polsce występuje pospolicie na obszarze całego kraju.

Pokrój
Roślina wysokości 10–20 cm, w całości gęsto owłosiona.
Łodyga
Płożąca się, rozgałęziona, podnosząca się w części górnej, zakorzeniająca się.
Liście
Odwrotnie jajowate, zwężające się w krótki ogonek, w dolnej części łodygi całobrzegie, w górnej karbowano-piłkowane; naprzeciwległe, połyskujące.
Kwiaty
Fioletowoniebieskie z ciemniejszymi żyłkami, zebrane w proste, gęste kwiatostany groniaste, znacznie krótsze od łodygi i wyraźnie boczne. W gronie jest od 15 do 26 kwiatów na krótkich szypułkach (przynajmniej dwukrotnie krótszych od kielicha). Kielich 4-działkowy, dwukrotny słupek, dwa pręciki, kwiat z listkiem przykwiatkowym; korona okrągła o średnicy 6–7 mm, dłuższa od kielicha.
Owoc
Torebka o długości 4–5 mm, sercowata, na szczycie ucięta. I bez wcięcia, dłuższa od kielicha.

Rozwój
Bylina, chamefit. Kwitnie od czerwca do sierpnia. Kwiaty owadopylne, przedsłupne, przedprątne lub równoczesne, zapylane przez muchówki. Liście są zimozielone.

Siedlisko
Rośnie w suchych lasach, na zrębach, wrzosowiskach i pastwiskach. Występuje na glebach kwaśnych, piaszczystych lub gliniastych. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla klasy Nardo-Callunetea.
Zmienność
Wyróżnia się jedną formę: Veronica officinalis f. albiflora (G. Don) House.

• Roślina lecznicza: stosowana w medycynie ludowej.
  • Surowiec zielarski: ziele przetacznika (Herba Veronicae). Zbiera się je w na początku kwitnienia, suszy i przechowuje w miejscu suchym i zacienionym. Zawiera między innymi glikozydy irydoidowe (akubinę, katapol, katalpozyd, weronikozyd), mannitol, flawonoidy, kwasy organiczne, garbniki.
  • Działanie: wewnętrznie stosowany przy chrypce i suchym kaszlu, chorobie wrzodowej żołądka oraz przewlekłych zaburzeniach trawiennych. Zewnętrznie używany jako okład przy chorobach skórnych i reumatycznych.