Nagrody Księżnej Asturii

Premios Príncipe de Asturias) – nagrody przyznawane w Hiszpanii dorocznie od 1981 roku przez Fundację Księżnej Asturii osobom, organizacjom i innym jednostkom z całego świata za znaczące osiągnięcia w dziedzinie nauk ścisłych, humanistycznych i spraw publicznych. Nagrody wręczane są w Oviedo, stolicy Księstwa Asturii, podczas ceremonii w Teatrze Campoamor przez Księżną Asturii. Wcześniej wręczane przez księcia, obecnie Filipa VI. Nagrodą jest rzeźba stworzona specjalnie na ten cel przez hiszpańskiego artystę Joana Miró.

Nagrody Księżnej Asturii

Premios Princesa de Asturias

Nagroda za	znaczące osiągnięcia w dziedzinie nauk ścisłych, humanistycznych i spraw publicznych
Przyznający	Fundacja Księżnej Asturii JKW Eleonora, Księżna Asturii
Państwo	Hiszpania
Pierwsze rozdanie	1981
Strona internetowa

Sztuka

• 1981: Jesús López Cobos
• 1982: Pablo Serrano
• 1983: Eusebio Sempere
• 1984: Orfeón Donostiarra
• 1985: Antonio López García
• 1986: Luis García Berlanga
• 1987: Eduardo Chillida
• 1988: Jorge Oteiza
• 1989: Oscar Niemeyer
• 1990: Antonio Tàpies
• 1991: Alfredo Kraus, José Carreras, Teresa Berganza, Pilar Lorengar, Plácido Domingo, Montserrat Caballé i Victoria de los Angeles
• 1992: Roberto Matta
• 1993: Francisco Javier Sáenz de Oiza
• 1994: Alicia de Larrocha
• 1995: Fernando Fernán-Gómez
• 1996: Joaquín Rodrigo
• 1997: Vittorio Gassmann
• 1998: Sebastião Salgado
• 1999: Santiago Calatrava
• 2000: Barbara Hendricks
• 2001: Krzysztof Penderecki
• 2002: Woody Allen
• 2003: Miquel Barceló
• 2004: Paco de Lucía
• 2005: Maja Plisiecka i Tamara Rojo
• 2006: Pedro Almodóvar
• 2007: Bob Dylan
• 2008: FESNOJIV (Państwowa Fundacja na rzecz Narodowego Systemu Orkiestr Młodzieżowych i Dziecięcych w Wenezueli)
• 2009: Norman Foster
• 2010: Richard Serra
• 2011: Riccardo Muti
• 2012: Rafael Moneo
• 2013: Michael Haneke
• 2014: Frank Gehry
• 2015: Francis Ford Coppola
• 2016: Núria Espert
• 2017: William Kentridge
• 2018: Martin Scorsese
• 2019: Peter Brook
• 2020: Ennio Morricone i John Williams
• 2021: Marina Abramović
• 2022: Carmen Linares i María Pagés
• 2023: Meryl Streep

Komunikacja i Działania na rzecz Ludzkości

• 1981: María Zambrano
• 1982: Mario Bunge
• 1983: czasopismo El País
• 1984: Claudio Sánchez Albornoz
• 1985: José Ferrater Mora
• 1986: O Globo
• 1987: czasopisma El Espectador i El Tiempo
• 1988: Horacio Sáenz Guerrero
• 1989: Fondo de Cultura Económica i Pedro Laín Entralgo
• 1990: José Simeón Cañas University
• 1991: Luis María Anson
• 1992: Emilio García Gómez
• 1993: czasopismo Vuelta, zał. Octavio Paz
• 1994: hiszpańskie misje w Rwandzie i Burundi
• 1995: José Luis López Aranguren i Agencja EFE
• 1996: Indro Montanelli i Julián Marías Aguilera
• 1997: CNN i Václav Havel
• 1998: Reinhard Mohn
• 1999: Instituto Caro y Cuervo
• 2000: Umberto Eco
• 2001: George Steiner
• 2002: Hans Magnus Enzensberger
• 2003: Ryszard Kapuściński i Gustavo Gutiérrez Merino
• 2004: Jean Daniel
• 2005: Alliance française, Stowarzyszenie Dantego Alighieri, British Council, Instytut Goethego, Instytut Cervantesa i Instytut Camõesa
• 2006: National Geographic Society
• 2007: czasopisma Nature i Science
• 2008: Google
• 2009: Narodowy Uniwersytet Meksykański
• 2010: Alain Touraine i Zygmunt Bauman
• 2011: Royal Society
• 2012: Shigeru Miyamoto
• 2013: Annie Leibovitz
• 2014: Quino
• 2015: Emilio Lledó
• 2016: James Nachtwey
• 2017: Les Luthiers
• 2018: Alma Guillermoprieto
• 2019: Prado
• 2020: Międzynarodowe Targi Książki w Guadalajarze i Hay Festival
• 2021: Gloria Steinem
• 2022: Adam Michnik
• 2023: Nuccio Ordine

Współpraca międzynarodowa

• 1981: José López Portillo
• 1982: Enrique V. Iglesias
• 1983: Belisario Betancur
• 1984: Grupa z Contradory
• 1985: Raúl Alfonsín
• 1986: Uniwersytet w Salamance i Uniwersytet w Coimbrze
• 1987: Javier Pérez de Cuéllar
• 1988: Óscar Arias
• 1989: Jacques Delors i Michaił Gorbaczow
• 1990: Hans Dietrich Genscher
• 1991: UNHCR
• 1992: Nelson Mandela i Frederik Willem de Klerk
• 1993: UNPROFOR
• 1994: Jasir Arafat i Icchak Rabin
• 1995: Mario Soares
• 1996: Helmut Kohl
• 1997: rząd Gwatemali i Gwatemalska Jedność Narodowo-Rewolucyjna
• 1998: Fatiha Boudiaf, Olayinka Koso-Thomas, Graça Machel, Rigoberta Menchú, Fatana Ishaq Gailani, Emma Bonino i Somaly Mam
• 1999: Pedro Duque, John Glenn, Chiaki Mukai i Walerij Polakow
• 2000: Fernando Henrique Cardoso
• 2001: Międzynarodowa Stacja Kosmiczna
• 2002: Komitet Naukowy Badań Antarktycznych
• 2003: Luiz Inácio Lula da Silva
• 2004: program Erasmus
• 2005: Simone Veil
• 2006: Bill & Melinda Gates Foundation
• 2007: Al Gore
• 2008: Ifakara Health Research and Development Centre, Malaria Research and Training Centre, Kintampo Health Research Centre i Centro de Investigação em Saúde de Manhiça
• 2009: Światowa Organizacja Zdrowia
• 2010: The Transplantation Society i Organización Nacional de Transplantes
• 2011: Bill Drayton
• 2012: Międzynarodowy Ruch Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca
• 2013: Towarzystwo Maxa Plancka
• 2014: Fundacja Fulbrighta
• 2015: Wiki
• 2016: Ramowa konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu i paryskie porozumienie
• 2017: Hispanic Society of America
• 2018: Amref Health Africa
• 2019: Salman Khan i Khan Academy
• 2020: GAVI (Globalny Sojusz na rzecz Szczepionek i Szczepień)
• 2021: Camfed
• 2022: Ellen MacArthur
• 2023: DNDi (inicjatywa na rzecz leków przeciwko chorobom zaniedbanym)

Literatura

• 1981: José Hierro
• 1982: Miguel Delibes i Gonzalo Torrente Ballester
• 1983: Juan Rulfo
• 1984: Pablo García Baena
• 1985: Angel González
• 1986: Mario Vargas Llosa i Rafael Lapesa
• 1987: Camilo José Cela
• 1988: José Angel Valente i Carmen Martín Gaite
• 1989: Ricardo Gullón
• 1990: Arturo Uslar Pietri
• 1991: mieszkańcy Portoryko
• 1992: Francisco Morales Nieva
• 1993: Claudio Rodríguez
• 1994: Carlos Fuentes
• 1995: Carlos Bousoño
• 1996: Francisco Umbral
• 1997: Álvaro Mutis
• 1998: Francisco Ayala
• 1999: Günter Grass
• 2000: Augusto Monterroso
• 2001: Doris Lessing
• 2002: Arthur Miller
• 2003: Fatema Mernissi i Susan Sontag
• 2004: Claudio Magris
• 2005: Nélida Piñon
• 2006: Paul Auster
• 2007: Amos Oz
• 2008: Margaret Atwood
• 2009: Ismail Kadare
• 2010: Amin Maalouf
• 2011: Leonard Cohen
• 2012: Philip Roth
• 2013: Antonio Muñoz Molina
• 2014: John Banville
• 2015: Leonardo Padura
• 2016: Richard Ford
• 2017: Adam Zagajewski
• 2018: Fred Vargas
• 2019: Siri Hustvedt
• 2020: Anne Carson
• 2021: Emmanuel Carrère
• 2022: Juan Mayorga
• 2023: Haruki Murakami

Nauki społeczne

• 1981: Román Perpiñá
• 1982: Antonio Domínguez Ortiz
• 1983: Julio Caro Baroja
• 1984: Eduardo García de Enterría
• 1985: Ramón Carande Thovar
• 1986: José Luis Pinillos
• 1987: Juan José Linz
• 1988: Luis Díez del Corral i Luis Sánchez Agesta
• 1989: Enrique Fuentes Quintana
• 1990: Rodrigo Uría González
• 1991: Miguel Artola Gallego
• 1992: Juan Velarde Fuertes
• 1993: Silvio Zavala
• 1994: Aurelio Menéndez Menéndez
• 1995: Joaquim Veríssimio Serrão
• 1996: John Huxtable Elliott
• 1997: Martín de Riquer Morera
• 1998: Jacques Santer i Pierre Werner
• 1999: Raymond Carr
• 2000: Carlo Maria Martini
• 2001: Colegio de México i Juan Iglesias Santos
• 2002: Anthony Giddens
• 2003: Jürgen Habermas
• 2004: Paul Krugman
• 2005: Giovanni Sartori
• 2006: Mary Robinson
• 2007: Ralf Dahrendorf
• 2008: Tzvetan Todorov
• 2009: David Attenborough
• 2010: zespół archeologów pracujący przy Terakotowej Armii
• 2011: Howard Gardner
• 2012: Martha Nussbaum
• 2013: Saskia Sassen
• 2014: Joseph Pérez
• 2015: Esther Duflo
• 2016: Mary Beard
• 2017: Karen Armstrong
• 2018: Michael J. Sandel
• 2019: Alejandro Portes
• 2020: Dani Rodrik
• 2021: Amartya Sen
• 2022: Eduardo Matos Moctezuma
• 2023: Hélène Carrère d’Encausse

Sport

• 1987: Sebastian Coe
• 1988: Juan Antonio Samaranch
• 1989: Seve Ballesteros
• 1990: Sito Pons
• 1991: Siergiej Bubka
• 1992: Miguel Indurain
• 1993: Javier Sotomayor
• 1994: Martina Navrátilová
• 1995: Hassiba Boulmerka
• 1996: Carl Lewis
• 1997: hiszpańscy maratończycy
• 1998: Arantxa Sánchez Vicario
• 1999: Steffi Graf
• 2000: Lance Armstrong
• 2001: Manuel Estiarte
• 2002: Reprezentacja Brazylii w piłce nożnej
• 2003: Tour de France
• 2004: Hicham El Guerrouj
• 2005: Fernando Alonso
• 2006: Reprezentacja Hiszpanii w koszykówce mężczyzn
• 2007: Michael Schumacher
• 2008: Rafael Nadal
• 2009: Jelena Isinbajewa
• 2010: Reprezentacja Hiszpanii w piłce nożnej mężczyzn
• 2011: Haile Gebrselassie
• 2012: Iker Casillas, Xavi
• 2013: José María Olazábal
• 2014: Maraton Nowojorski
• 2015: Marc i Pau Gasol
• 2016: Javier Gómez
• 2017: Reprezentacja Nowej Zelandii w rugby union mężczyzn
• 2018: Krzysztof Wielicki i Reinhold Messner
• 2019: Lindsey Vonn
• 2020: Carlos Sainz
• 2021: Teresa Perales
• 2022: Olimpijska Fundacja Uchodźców i olimpijska reprezentacja uchodźców
• 2023: Eliud Kipchoge

Badania Naukowe i Technika

• 1981: Alberto Sols
• 1982: Manuel Ballester
• 1983: Luis Antonio Santaló
• 1984: Antonio García Bellido
• 1985: Emilio Rosenblueth i David Vázquez Martínez
• 1986: Antonio González González
• 1987: Pablo Rudomín i Jacinto Convit
• 1988: Manuel Cardona i Marcos Moshinsky
• 1989: Guido Münch
• 1990: Salvador Moncada i Santiago Grisolía
• 1991: Francisco Bolívar Zapata
• 1992: Federico García Moliner
• 1993: Amable Liñán
• 1994: Manuel Patarroyo
• 1995: Manuel Losada Villasante i kostarykański Narodowy Instytut Bioróżnorodności
• 1996: Valentín Fuster
• 1997: zespół badaczy Atapuerca
• 1998: Emilio Méndez Pérez i Pedro Miguel Etxenike Landiríbar
• 1999: Ricardo Miledi i Enrique Moreno González
• 2000: Luc Montagnier i Robert Gallo
• 2001: Craig Venter, John Sulston, Hamilton Othanel Smith, Francis Collins i Jean Weissenbach
• 2002: Robert E. Kahn, Vinton Cerf, Tim Berners-Lee i Lawrence Roberts
• 2003: Jane Goodall
• 2004: Judah Folkman, Tony Hunter, Joan Massagué Solé, Bert Vogelstein i Robert Weinberg
• 2005: António Damásio
• 2006: Juan Ignacio Cirac
• 2007: Ginés Morata Pérez i Peter Lawrence
• 2008: Sumio Iijima, Shūji Nakamura, Robert Langer, George M. Whitesides i Tobin Marks
• 2009: Martin Cooper i Ray Tomlinson
• 2010: David Julius, Linda Watkins i Baruch Minke.
• 2011: Joseph Altman, Arturo Álvarez-Buylla i Giacomo Rizzolatti
• 2012: Greg Winter i Richard Lerner
• 2013: François Englert, Peter Higgs i CERN
• 2014: Avelino Corma Canós, Mark E. Davis i Galen D. Stucky
• 2015: Emmanuelle Charpentier i Jennifer Doudna
• 2016: Hugh Herr
• 2017: Rainer Weiss, Kip Thorne, Barry Barish i naukowcy współpracujący przy eksperymencie LIGO
• 2018: Svante Pääbo
• 2019: Joanne Chory i Sandra Myrna Díaz
• 2020: Yves Meyer, Ingrid Daubechies, Terence Tao i Emmanuel Candès
• 2021: Katalin Karikó, Drew Weissman, Philip Felgner, Uğur Şahin, Özlem Türeci, Derrick Rossi i Sarah Gilbert
• 2022: Geoffrey Hinton, Yann LeCun, Yoshua Bengio i Demis Hassabis
• 2023: Jeffrey I. Gordon, Everett Peter Greenberg i Bonnie Bassler

Zgoda między Narodami

• 1986: Wikariat Solidarności
• 1987: Villa El Salvador
• 1988: Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody i Jej Zasobów i World Wildlife Fund
• 1989: Stephen Hawking
• 1990: społeczności sefardyjskie
• 1991: Medicus Mundi International i Lekarze bez Granic
• 1992: Amerykańska Fundacja do Badań nad AIDS (amFAR)
• 1993: Stowarzyszenie na rzecz pokoju w Kraju Basków
• 1994: Save the Children, National Movement of Street Children i Messengers of Peace
• 1995: J.W. Husajn I, król Jordanii
• 1996: Adolfo Suárez
• 1997: Yehudi Menuhin i Mstisław Rostropowicz
• 1998: Nicolás Castellanos, Vicente Ferrer, Joaquín Sanz Gadea i Muhammad Yunus
• 1999: Caritas Española
• 2000: Hiszpańska Akademia Królewska i Stowarzyszenie Akademii Języka Hiszpańskiego
• 2001: światowa sieć rezerwatów biosfery
• 2002: Daniel Barenboim i Edward Said
• 2003: J.K. Rowling
• 2004: Droga św. Jakuba
• 2005: Zgromadzenie Sióstr Miłosierdzia św. Wincentego à Paulo
• 2006: UNICEF
• 2007: Jad Waszem
• 2008: Íngrid Betancourt
• 2009: Berlin
• 2010: Manos Unidas
• 2011: Pięćdziesięciu z Fukushimy
• 2012: FESBAL
• 2013: ONCE
• 2014: Caddy Adzuba
• 2015: Zakon Szpitalny Świętego Jana Bożego
• 2016: SOS Wioski Dziecięce
• 2017: Unia Europejska
• 2018: Sylvia Earle
• 2019: Gdańsk
• 2020: pracownicy hiszpańskiej służby zdrowia walczący z pandemią COVID-19
• 2021: José Andrés i World Central Kitchen
• 2022: Shigeru Ban
• 2023: Mary's Meals

• Informacje w jęz. polskim. fpa.es. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-03-23)]. (plik PDF)
• Listy laureatów na oficjalnej stronie nagród (ang.)