Mewa Siodłata: Gatunek ptaka

Jego obszar występowania ograniczony jest do wysp i wybrzeży północnego Atlantyku oraz przyległych rejonów Oceanu Arktycznego. Nie jest zagrożony wyginięciem.

Mewa siodłata

Larus marinus
Linnaeus, 1758
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	siewkowe
Podrząd	mewowce
Rodzina	mewowate
Podrodzina	mewy
Rodzaj	Larus
Gatunek	mewa siodłata
Kategoria zagrożenia (CKGZ)
najmniejszej troski
Zasięg występowania
zimowiska      występuje całorocznie      letnie lęgowiska
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wiki Commons
Hasło w Wikisłowniku

Gatunek ten po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1758 roku Karol Linneusz w 10. edycji Systema Naturae, uznawanej za początek nomenklatury zoologicznej. Autor nadał gatunkowi nazwę Larus marinus, która obowiązuje do tej pory. Jako miejsce występowania wskazał Europę; później miejsce typowe ograniczono do szwedzkiej wyspy Gotlandia. Nie wyróżnia się podgatunków.

Zamieszkuje pas od Wielkich Jezior Północnoamerykańskich, wschodniej Kanady i USA po Karolinę Północną na południu, południową Grenlandię, wyspy Arktyki, Islandię, Wyspy Owcze, Wyspy Brytyjskie, północną Francję, oraz Półwysep Skandynawski po Półwysep Kolski i co najmniej Morze Białe. Zimą (zwłaszcza północne populacje) przenosi się bardziej na południe i południowy zachód, osiągając brzegi Półwyspu Iberyjskiego (sporadycznie Maroko), a w Ameryce – Florydę (sporadycznie Karaiby). Osiadłe populacje zimują na wybrzeżach Morza Północnego i Bałtyckiego. Większość mew siodłatych jednak przemieszcza się zimą na południe, sporadycznie docierając nawet do Morza Czarnego. Dalsze wędrówki odbywają przeważnie ptaki młode.

W Polsce nie gniazduje, nielicznie koczuje zimą na wybrzeżu, zwłaszcza nad Zatoką Gdańską i Pomorską (tu populacje oceniane na 600–2900 osobników). W głębi kraju pojawia się bardzo rzadko. Niektóre z nich przebywają w Polsce cały rok, jednak najbliższe geograficznie lęgi stwierdzono na bałtyckim wybrzeżu Niemiec. W Europie Środkowej widywana przeważnie w stadach mew srebrzystych.

 

 

Cechy gatunku
Wyraźnie zaznaczony jedynie dymorfizm wiekowy. W upierzeniu godowym grzbiet i skrzydła są u obu płci czarne (czarny płaszcz). Na końcówkach skrzydeł końce lotek I rzędu biało obrzeżone i wystają poza ogon tylko kilka centymetrów. Reszta ciała biała. Dziób żółty z czerwoną plamą na żuchwie, nogi różowe. W upierzeniu spoczynkowym mają ciemne plamy na głowie i karku. Osobniki młodociane białe, z gęstym brązowym cętkowaniem na wierzchu ciała od głowy po ogon, i podobnym, lecz rzadszym na spodzie (ten jest jaśniejszy niż u mewy srebrzystej lub żółtonogiej). Ich pióra mają jasne otoczki. Na białym ogonie szeroka, ciemna pręga otoczona przez ciemne plamki. Dziób ciemnoszary. Pierwszej zimy mają już białą głowę i spód ciała. W upierzeniu przejściowym w 2. i 3. roku życia głowa i brzuch stopniowo jaśnieją, a grzbiet i skrzydła ciemnieją. Szatę osobników dorosłych uzyskują w 4. roku życia.

Jej wielkość dorównuje prawie wymiarom dzikiej gęsi, a dorosła podobna jest do mewy żółtonogiej. Przy innych mewach odróżniają się wielkością i masywną sylwetką. W powietrzu ich lot jest podobny do ruchów czapli.

Wymiary średnie
długość ciała ok. 70–80 cm
rozpiętość skrzydeł ok. 150–170 cm
masa ciała ok. 1,3–2,0 kg

 

Głos
Swoją obecność manifestuje głębokim „huuk”.

Lęgną się na wybrzeżach mórz o skalistych brzegach i wyspach, rzadziej piaszczystych, lokalnie na brzegach dużych rzek i ich zakolach oraz jeziorach śródlądowych. Unikają raczej płaskich terenów. W portach trzyma się spokojniejszych miejsc, gdzie odpoczywa. Poza okresem lęgowym również wyrusza na otwarte morze. W czasie przelotów mewy siodłate wędrują wzdłuż rzek i wybrzeży morskich, rzadko tylko zapuszczając się na ląd. Jest to związane z pokarmem, który zdobywają głównie nad wodą.

 

Toki
W okresie godowym przyjmuje szereg ruchów i postaw rytualnych np. z unoszeniem i opuszczaniem głowy przy otwartym dziobie.

 

Gniazdo
Na kamienistym podłożu, w piasku, na skałach, w trawie, zawsze w pobliżu brzegu. Tworzy niewielkie kolonie, często w koloniach innych mew. Gniazdo budowane jest przez obojga partnerów. Używane do tego są gałęzie, trawy, glony umieszczone w płytkim dołku. Zwykle przez parę lat z rzędu zajmuje te same miejsca lęgowe.
Jaja
Okres lęgowy trwa od połowy kwietnia do czerwca. W ciągu roku wyprowadza jeden lęg, składając w kwietniu–czerwcu 1–3 oliwkowych jaj pokrytych ciemnymi plamkami.

 

Wysiadywanie i dorastanie
Jaja wysiadywane są przez okres około 27 dni przez obydwoje rodziców. Oboje też karmią młode przez około 50–56 dni i to z dużym poświęceniem. Potrafią zdobywać dla nich pokarm z terenów oddalonych od gniazda o 20–35 km. Pisklęta uzyskują zdolność do lotu w wieku około 8 tygodni. Pierwsze lęgi wyprowadza w wieku 4–5 lat.

Różnorodny morski pokarm zwierzęcy, w tym odpady rybackie, małe ryby, ptaki i ssaki, padlina, a także jagody.

Od lipca do kwietnia, czyli poza sezonem lęgowym, latają nad morskimi wybrzeżami lub pełnym morzem, szukając pożywienia. Jej wielkość i żarłoczność działa na szkodę koloniom innych gatunków mew, w których to mewy siodłate kradną jaja i pisklęta. Mogą nawet polować na dorosłe ptaki, które gnieżdżą się w norach i szczelinach (są wtedy łatwym łupem) np. na maskonury.

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje mewę siodłatą za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Liczebność światowej populacji szacuje się (2015) na 690–940 tysięcy osobników. Trend liczebności populacji nie jest znany.

W Polsce podlega ścisłej ochronie gatunkowej.

• ptaki Polski

• Karel Stastny: Ptaki wodne. Warszawa: Delta, 1993. ISBN 83-85817-10-7.brak strony w książce
• Klaus Richarz: Ptaki - Przewodnik. Warszawa: Muza, 2009. ISBN 978-83-7495-018-3.brak strony w książce

• Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
• Larus marinus (Mewa siodłata). W: M. Gromadzki (red.): Poradniki ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000 – podręcznik metodyczny. T. 8: Ptaki (część II). Warszawa: Ministerstwo Środowiska, 2004, s. 175–178. ISBN 83-86564-43-1.