Litewska Partia Socjaldemokratyczna: Litewska partia polityczna

Ugrupowanie powołał Kazimieras Antanavičius przy wsparciu grupy inicjatywnej „Litewscy Socjaldemokraci”. Nawiązywało tym samym do zawiązanej w 1896 partii o tej samej nazwie (wśród założycieli znalazł się m.in. jeden z członków władz krajowych przedwojennej LSDP).

Do wybranego w 1990 parlamentu (wówczas jeszcze Rady Najwyższej LSRR) weszło blisko 10 przedstawicieli socjaldemokratów, startujących z listy ruchu Sąjūdis lub z jego oficjalnym poparciem. Jej posłowie poparli akt niepodległości, wkrótce przyjęli jednak kurs zachowawczy, reprezentowany przez postkomunistę Algirdasa Brazauskasa i Kazimirę Prunskienė.

W 1992 LSDP uzyskała 8 miejsc w parlamencie. Cztery lata później z wynikiem 6,60% zajęła piąte miejsce, wprowadzając z listy krajowej i z okręgów jednomandatowych łącznie 12 posłów. W tym okresie partia pozostawała w opozycji do rządów konserwatystów, nawiązała też bliską współpracę z postkomunistyczną Litewską Demokratyczną Partią Pracy. W 1999 LSDP opuściła grupa działaczy w tym kilku posłów, tworząc nowe ugrupowanie pod nazwą „Socjaldemokracja 2000” (w 2003 przemianowane na Litewski Związek Socjaldemokratów).

Współpraca z LDDP doprowadziła do utworzenia wspólnych list wyborczych na potrzeby wyborów w 2000 w ramach „Socjaldemokratycznej Koalicji Algirdasa Brazauskasa”, w skład której weszły też Związek Rosjan Litwy i Partia Nowej Demokracji. Blok zajął w nich pierwsze miejsce z wynikiem 31,08%, uzyskując 51 mandatów w 141-osobowym Sejmie, z czego blisko 20 przypadło socjaldemokratom.

Po upadku rządu Rolandasa Paksasa LSDP utworzyła nowy gabinet m.in. z LDDP i Nowym Związkiem, na którego czele stanął przywódca wyborczej koalicji, Algirdas Brazauskas. W tym samym roku doszło do faktycznego połączenia socjaldemokratów z Demokratyczną Partią Pracy i przyjęcia nazwy Litewska Partia Socjaldemokratyczna dla wspólnego ugrupowania, którego przewodniczącym został urzędujący litewski premier.

W 2004 ugrupowanie wprowadziło dwóch przedstawicieli do Parlamentu Europejskiego. W wyborach w październiku 2004 LSDP wystartowała w koalicji z socjalliberałami, zdobywając w jej ramach 20 mandatów w Sejmie kadencji 2004–2008.

Socjaldemokraci pozostali partią rządzącą, współtworząc gabinet swojego lidera, a od 2006 rząd Gediminasa Kirkilasa, który w 2007 został także przewodniczącym LSDP. W tym samym roku ugrupowanie uzyskało w wyborach samorządowych najwięcej mandatów w skali kraju (302), przegrywając jednak pod względem liczby otrzymanych głosów z konserwatystami.

W wyborach parlamentarnych w 2008 partia uzyskała 11,72% głosów (4. miejsce i 10 mandatów z listy partyjnej), dodatkowo wygrała w 16 okręgach jednomandatowych, stając się drugą siłą w Sejmie. Rok później zdobyli trzy mandaty w Europarlamencie. W 2011 LSDP wprowadziła do samorządów 328 radnych (najwięcej w kraju). W 2012 ugrupowanie zajęło drugie miejsce w okręgu większościowym (18,37% głosów i 15 mandatów), 23 jego przedstawicieli uzyskało mandaty w okręgach jednomandatowych.

LSDP zawiązała następnie koalicję z Akcją Wyborczą Polaków na Litwie, Partią Pracy oraz partią Porządek i Sprawiedliwość, współtworząc rząd Algirdasa Butkevičiusa, który rozpoczął urzędowanie 13 grudnia 2012.

W 2014 kandydat socjaldemokratów Zigmantas Balčytis po raz pierwszy przeszedł do drugiej tury wyborów prezydenckich, w której jednak przegrał z ubiegającą się o reelekcję Dalią Grybauskaitė. W tym samym roku LSDP z wynikiem 17,27% zajęła drugie miejsce w wyborach europejskich. W 2015 partia zwyciężyła w wyborach samorządowych (wprowadziła 343 radnych).

Socjaldemokraci dłuższy czas prowadzili w sondażach przed w wyborami parlamentarnymi w 2016. Ostatecznie partia uzyskała w tych wyborach 14,42% głosów (3. miejsce i 13 mandatów z listy partyjnej), dodatkowo wygrała w 4 okręgach jednomandatowych, przegrywając w liczbie mandatów z LVŽS i konserwatystami. LSDP pozostała ugrupowaniem rządzącym, zawiązując koalicję ze zwycięskim Litewskim Związkiem Rolników i Zielonych, współtworząc rząd z Sauliusem Skvernelisem na czele. We wrześniu 2017 partia przegłosowała wystąpienie z koalicji, jednakże jej frakcja poselska większością głosów opowiedziała się za pozostaniem w większości rządowej. Konsekwencją tego sporu był rozłam w partii i powołanie Litewskiej Socjaldemokratycznej Partii Pracy.

W 2019 ugrupowanie uzyskało 259 mandatów radnych w wyborach samorządowych. W tym samym roku ponownie zajęło drugie miejsce w wyborach do PE. W wyborach w 2020 partia otrzymała 9,25% głosów, wprowadzając 13 posłów (8 z listy krajowej i 5 z okręgów) .W wyborach lokalnych w 2023 mandaty radnych uzyskało 358 kandydatów socjaldemokratów (najlepszy rezultat w kraju).

• 1989–1991: Kazimieras Antanavičius
• 1991–1999: Aloyzas Sakalas
• 1999–2001: Vytenis Andriukaitis
• 2001–2007: Algirdas Brazauskas
• 2007–2009: Gediminas Kirkilas
• 2009–2017: Algirdas Butkevičius
• 2017–2021: Gintautas Paluckas
• 2021: Mindaugas Sinkevičius (p.o.)
• od 2021: Vilija Blinkevičiūtė

• Oficjalna strona partii. [dostęp 2022-09-13]. (lit.).