Akcja Wyborcza Polaków na Litwie – Związek Chrześcijańskich Rodzin (AWPL-ZChR) (lit.
W latach 1994–2016 nosiła nazwę Akcja Wyborcza Polaków na Litwie.
Państwo | |
---|---|
Lider | |
Data założenia | 28 sierpnia 1994 |
Adres siedziby | ul. Zamkowa 16, |
Ideologia polityczna | |
Członkostwo międzynarodowe | brak |
Grupa w Parlamencie Europejskim | |
Barwy | |
Obecni posłowie | 3/141 |
Obecni eurodeputowani | 1/11 |
Strona internetowa |
Litwa Ten artykuł jest częścią serii: Ustrój i polityka Litwy Ustrój polityczny Konstytucja Władza ustawodawcza Władza wykonawcza Władza sądownicza Kontrola państwowa Finanse Samorząd terytorialny Partie polityczne Polityka zagraniczna |
W 1994 na Litwie została przyjęta ustawa o organizacjach społecznych, na mocy której organizacja społeczno-polityczna Związek Polaków na Litwie miała przekształcić się w organizację społeczną albo w partię polityczną. Społeczność polska, chcąc zachować własną organizację społeczną oraz mieć udział w życiu politycznym Litwy powinna była powołać własną partię polityczną. 14 sierpnia zwołano V Nadzwyczajny Zjazd ZPL, podczas którego przyjęta była decyzja o przekształceniu ZPL w organizację społeczną i utworzenie partii pod nazwą Akcja Wyborcza ZPL. 23 października po naciskach litewskiego Ministerstwa Sprawiedliwości w sprawie usunięcia z nazwy wyrazu „Związek” została zarejestrowana Akcja Wyborcza Polaków na Litwie.
Na zjazdach AWPL z lat 1994 i 1997 w głosowaniu prezesem partii został Jan Sienkiewicz, natomiast w 1999 – Waldemar Tomaszewski, ponownie wybierany na prezesa również na IV i na V zjeździe AWPL. Według stanu na marzec 2016 r. do partii należy 2207 członków.
W czasie VIII zjazdu sprawozdawczo-wyborczego w maju 2016 podjęto decyzję o uzupełnieniu nazwy partii, brzmiącej odtąd Akcja Wyborcza Polaków na Litwie – Związek Chrześcijańskich Rodzin.
W Sejmie VI kadencji (1996–2000) Akcję reprezentowali Gabriel Jan Mincewicz i Jan Sienkiewicz. Na zmniejszenie się polskiej reprezentacji w stosunku do kadencji 1992–1996 wpłynęło wprowadzenie klauzuli zaporowej 5% dla podziału mandatów z listy krajowej. Dwóch kandydatów AWPL uzyskało mandaty w okręgach jednomandatowych: Wilno-Soleczniki i Wilno-Szyrwinty.
W wyborach z 2000 AWPL uzyskała 1,85% głosów. Dwa miejsca w tych samych okręgach co poprzednio zdobyli: Waldemar Tomaszewski oraz Gabriel Mincewicz. W wyborach z 2004 Akcja wystartowała z przedstawicielami mniejszości rosyjskiej i białoruskiej, co przełożyło się na 3,8% głosów i 2 mandaty. Posłami zostali Waldemar Tomaszewski i Leokadia Poczykowska. W wyborach parlamentarnych z 2008 AWPL zdobyła 4,79% głosów, czyli uzyskała wynik zbliżony do klauzuli zaporowej 5%. W okręgach jednomandatowych po raz pierwszy zdobyła trzy, a nie dwa mandaty, które przypadły: Waldemarowi Tomaszewskiemu (Wilno–Soleczniki), Michałowi Mackiewiczowi (Szyrwinty–Wilno) i Jarosławowi Narkiewiczowi (Wilno–Troki). Do uzyskania czwartego mandatu w okręgu Nowa Wilejka zabrakło niewielkiej liczby głosów.
W wyborach parlamentarnych z 2012 AWPL zdobyła 5,83% głosów i po raz pierwszy przekroczyła pięcioprocentowy próg wyborczy. Z listy krajowej mandaty poselskie zdobyli: Wanda Krawczonok, Józef Kwiatkowski, Michał Mackiewicz oraz Zbigniew Jedziński i Irina Rozowa (po rezygnacji z objęcia mandatów przez Waldemara Tomaszewskiego i Zdzisława Palewicza), zaś w okręgach jednomandatowych wygrali: Jarosław Narkiewicz, Leonard Talmont i Rita Tamašunienė. Po raz kolejny ogólnolitewski próg wyborczy ugrupowanie przekroczyło w wyborach w 2016, zdobywając pięć miejsc w Sejmie z listy krajowej oraz co najmniej dwa w okręgach jednomandatowych – w pierwszej turze mandaty zdobyli Czesław Olszewski i Leonard Talmont (ponadto w drugiej turze o fotele poselskie będą rywalizować Danuta Narbut i Rita Tamašunienė).
AWPL od lat reprezentowana jest w samorządach na Wileńszczyźnie. Zdobywała kolejno: 69 mandatów (1995), 59 (1997), 53 (2000), 50 (2002) i 53 mandaty (2007). W wyborach samorządowych 2011 AWPL wraz z koalicyjnym Sojuszem Rosyjskim otrzymała poparcie 6,50% głosujących, wprowadzając do samorządów 65 radnych (o 12 więcej niż w wyborach z 2007), z czego Akcji Wyborczej Polaków na Litwie przypadły 62 mandaty, a Sojuszowi Rosyjskiemu – 3. W wyborach samorządowych w roku 2015 partia znów wystartowała w koalicji z Sojuszem Rosyjskim i uzyskała wynik 7,72% (o 1,22% więcej niż w poprzednich wyborach samorządowych). Tym razem koalicja wywalczyła 67 mandatów (w tym 6 – Sojusz Rosyjski) oraz dodatkowo dwa stanowiska merów rejonów (będących również radnymi) solecznickiego i wileńskiego.
Wyniki koalicji i AWPL w poszczególnych rejonach:
Od 1995 AWPL sprawuje samodzielnie władzę w rejonach wileńskim i solecznickim. W radzie m. Wilna AWPL była w latach 2007–2009 w koalicji z Litewską Partią Socjaldemokratyczną i partią Porządek i Sprawiedliwość. We władzach miasta społeczność polską reprezentował wówczas zastępca mera Wilna Artur Ludkowski. W latach 2010–2015 zastępcą mera z ramienia AWPL był Jarosław Kamiński. Od roku 2014 Maria Pucz jest wicemerem rejonu trockiego.
W wyborach do Parlamentu Europejskiego w 2004 AWPL kandydowała w koalicji ze Związkiem Rosjan na Litwie i uzyskała 5,71% głosów, jednak nie przekroczyła progu wyborczego wymaganego dla koalicji (7%) i nie otrzymała żadnego z trzynastu mandatów przewidzianych dla Litwy. W wyborach do Parlamentu Europejskiego w 2009 AWPL startowała razem z Sojuszem Rosyjskim. Uzyskała 8,46 proc. poparcia i zdobyła mandat, który otrzymał Waldemar Tomaszewski. AWPL wygrała w czterech okręgach wyborczych na Wileńszczyźnie. W rejonie solecznickim partia polska uzyskała 80,5% głosów, w wileńskim – 71,0%, w trockim – 31,6%, a w święciańskim – 22,4%. W wyborach do Parlamentu Europejskiego w 2014 Akcja Wyborcza Polaków na Litwie oraz Sojusz Rosyjski utworzyły koalicję „Blok Waldemara Tomaszewskiego”. Koalicja uzyskała 8,06% głosów i zdobyła mandat, który ponownie otrzymał Waldemar Tomaszewski. „Blok Waldemara Tomaszewskiego” wygrał w czterech rejonach: solecznickim – 74,8%, wileńskim – 54,6%, miejskim Wisaginia – 32,9% i trockim – 22,4%.
Wybory | Liczba głosów | Poparcie w procentach (lista krajowa) | Zmiana punktów procentowych | Lista krajowa | Zmiana | Okręgi jednomandatowe | Zmiana | Suma |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1996 | 40 941 | 2,98% | – | 0 | – | 1 | – | 1 |
2000 | 28 641 | 1,85% | 1,13 | 0 | – | 2 | 1 | 2 |
2004 | 45 302 | 3,79% | 1,94 | 0 | – | 2 | – | 2 |
2008 | 59 237 | 4,79% | 1,00 | 0 | – | 3 | 1 | 3 |
2012 | 79 840 | 5,83% | 1,04 | 5 | 5 | 3 | – | 8 |
2016 | 69 810 | 5,72% | 0,11 | 5 | – | 3 | – | 8 |
2020 | 56 338 | 4,82% | 0,90 | 0 | 5 | 3 | – | 3 |
Wybory | Poparcie | Zmiana punktów procentowych | Mandaty | Zmiana | L. miejsc dla Litwy |
---|---|---|---|---|---|
2004 | 5,71% | – | 0 | – | 13 |
2009 | 8,42% | 2,71 | 1 | 1 | 12 |
2014 | 8,06% | 0,36 | 1 | – | 11 |
2019 | 5,24% | 2,82 | 1 | – | 11 |
Wybory | Poparcie | Zmiana punktów procentowych | Liczba głosów | Mandaty | Zmiana |
---|---|---|---|---|---|
2007 | 5,42% | 53 | 3 | ||
2011 | 6,50% | 1,08% | 65 | 12 | |
2015 | 7.72% | 1,22% | 67 | 2 | |
2019 | 5,2% | 58 981 | 56 | 9 | |
2023 | 5,3% | 62 359 | 57 | 1 |
Wybory | Kandydat | Głosowanie | Poparcie | Zmiana | Uwagi |
---|---|---|---|---|---|
Waldemar Tomaszewski | I tura | 4,74% | – | Druga tura się nie odbyła | |
Waldemar Tomaszewski | I tura | 8,23% | 3,49 | Nie zakwalifikował się do drugiej tury | |
Waldemar Tomaszewski | I tura | 3,98% | 4,25 | Nie zakwalifikował się do drugiej tury |
Prezesem rady naczelnej jest Waldemar Tomaszewski. Szefami oddziałów są: Wanda Krawczonok (Wilno), Waldemar Tomaszewski (wileński), Maria Pucz (trocki), Zdzisław Palewicz (solecznicki), Zbigniew Jedziński (święciański), Rita Tamašunienė (szyrwincki).
This article uses material from the Wikipedia Polski article Akcja Wyborcza Polaków na Litwie – Związek Chrześcijańskich Rodzin, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Treść udostępniana na licencji CC BY-SA 4.0, jeśli nie podano inaczej. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Polski (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.