Lesław Marian Bartelski (ur.
8 września 1920 w Warszawie, zm. 27 marca 2006 tamże) – polski krytyk literacki, prozaik, publicysta, poeta, żołnierz Armii Krajowej i uczestnik powstania warszawskiego.
Lesław Bartelski (1960), fotografia ze zbiorów NAC | |
Data i miejsce urodzenia | 8 września 1920 |
---|---|
Data i miejsce śmierci | 27 marca 2006 |
Miejsce spoczynku | |
Zawód, zajęcie | krytyk literacki, pisarz, publicysta |
Odznaczenia | |
Urodził się w rodzinie Zygmunta (1884–1941) i Zofii z Ulanowskich (1884–1980). Dzieciństwo spędził w Warszawie i na Górnym Śląsku, w Królewskiej Hucie (od 1935 r. Chorzów). Uczeń Gimnazjum Państwowego im. Mickiewicza w Warszawie (matura w 1938 r.), student Wydziału Prawa Uniwersytetu Warszawskiego od 1938 r., podczas okupacji na tajnych kompletach UW (magisterium w 1948 r.).
W 1939 r. ochotnik w obronie Pragi (336 pułk piechoty, odcinek Saska Kępa). W okresie okupacji działacz podziemia kulturalnego, w latach 1942–1944 związany z grupą „Sztuka i Naród”, skończył w 1944 kurs sprawozdawców wojennych.
W latach 1941–1945 żołnierz TOW oraz AK. Brał udział w powstaniu warszawskim w dowództwie pułku „Baszta” i Komendzie V Obwodu Mokotów. Po upadku powstania wywieziony na roboty przymusowe na Dolny Śląsk, uciekł z obozu pracy i przedostał się do Generalnego Gubernatorstwa, gdzie w Częstochowie został oficerem Biura Informacji i Propagandy Komendy Głównej AK aż do jej rozwiązania. Jesienią 1945 r. po ujawnieniu się zweryfikowany przez Departament Personalny MON jako ppor. czasu wojny.
W latach 1945–1972 redaktor czasopism m.in. „Polski Zbrojnej” (1946), „Nowin Literackich” (1947–1948), kierownik audycji poetyckich Polskiego Radia (1949–1951), czasopisma kulturalno-społecznego „Wieś” (1952–1953), tygodnika „Nowa Kultura” (1953–1963), tygodnika Kultura (1963–1972).
Wieloletni działacz Związku Literatów Polskich. W latach 1972–1978 prezes oddziału warszawskiego, 1989 wiceprezes ZLP, od 2000 honorowy prezes ZLP. Wieloletni członek władz naczelnych ZBoWiD (od 1969 zastępca sekretarza Rady Naczelnej, od 1979 r. wiceprezes Rady Naczelnej organizacji) oraz Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa. W lutym 1989 r. wszedł w skład działającej przy tej Radzie Komisji do spraw Upamiętnienia Ofiar Represji Okresu Stalinowskiego. Przewodniczący Społecznego Komitetu Budowy pomnika Bolesława Prusa, członek Społecznego Komitetu Budowy Pomnika Powstania Warszawskiego, członek Społecznego Komitetu Budowy Pomnika Państwa Podziemnego i AK. W sierpniu 1984 r. wszedł w skład Obywatelskiego Komitetu Obchodów 40. Rocznicy Powstania Warszawskiego.
Był wieloletnim radnym Rady Narodowej m.st. Warszawy (1969–1984) i jej wiceprzewodniczącym (1973–1980).
Nie angażował się w działalność opozycyjną. Jak ustaliła Joanna Siedlecka, Służba Bezpieczeństwa próbowała wielokrotnie pozyskać go do współpracy, ale on odmawiał. W 1974 roku podczas pogrzebu Melchiora Wańkowicza w imieniu Związku Literatów Polskich wygłosił przemówienie, w którym przedstawił zmarłego jako wielkiego pisarza, dobrego patriotę i człowieka uczciwego, nękanego przez władze PRL. To wszystko sprawiło, że – jak sądzi Siedlecka – SB rozpuszczało w środowisku literackim plotki dyskredytujące Bartelskiego i sugerujące jego współpracę z organami bezpieczeństwa.
Był mężem Marii Haliny z Zembrzuskich (1917–1998).
Zmarł w Warszawie, pochowany 6 kwietnia 2006 na cmentarzu Bródnowskim (kwatera 12B-4-10).
Jest autorem ponad 50 pozycji wydawniczych. Głównym tematem jego twórczości są losy Pokolenia Kolumbów. Do najważniejszych pozycji należą powieści Genealogia ocalonych (1963) oraz Termopile literackie (2002), jak również popularne monografie Powstanie warszawskie (1965), Mokotów 1944 (1971), Pułk AK „Baszta” (1990) oraz leksykon Polscy pisarze współcześni 1939–1991 (1995).
This article uses material from the Wikipedia Polski article Lesław Bartelski, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Treść udostępniana na licencji CC BY-SA 4.0, jeśli nie podano inaczej. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Polski (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.