Jascha Heifetz: Amerykański skrzypek

20 stycznia^?/2 lutego 1901 w Wilnie, zm. 10 grudnia 1987 w Los Angeles) – amerykański skrzypek pochodzenia żydowskiego; w 1925 naturalizowany w USA.

Jascha Heifetz

Иосиф Рувимович Хейфец

Imię i nazwisko	Jascha Ruwimowicz Heifetz
Pseudonim	Jim Hoy
Data i miejsce urodzenia	2 lutego 1901 Wilno
Pochodzenie	żydowskie
Data i miejsce śmierci	10 grudnia 1987 Los Angeles
Instrumenty	skrzypce, altówka, fortepian
Gatunki	muzyka poważna
Zawód	skrzypek
Instrument
skrzypce „Dolphin, Delfino” Stradivarius (Cremona, 1714) „Heifetz, Piel” Stradivarius (Cremona, 1731) „Heifetz, David” Guarneri 'del Gesù' (Cremona, 1740) Carlo Tononi (Wenecja, 1736)
Multimedia w Wiki Commons
Cytaty w Wikicytatach
Strona internetowa

Urodził się w Wilnie, jako syn miejscowego nauczyciela gry na skrzypcach. W wieku trzech lat rozpoczął naukę gry skrzypcowej pod kierunkiem ojca, a następnie w latach 1905–1907 u Eliasa Małkina. Mając 7 lat wystąpił publicznie w Kownie, wykonując Koncert skrzypcowy e-moll Mendelssohna i Kaprysy Paganiniego. W latach 1910–1916 studiował w Konserwatorium Petersburskim pod kierunkiem Leopolda Auera, u którego doskonalił grę skrzypcową oraz uczył się gry na altówce i na fortepianie, a także zasad kompozycji.

W 1911 debiutował w Petersburgu Koncertem skrzypcowym e-moll Mendelssohna pod dyrekcją Aleksandra Głazunowa. Po sensacyjnym debiucie w Berlinie w 1912 na zaproszenie Arthura Nikischa wykonał Koncert skrzypcowy Czajkowskiego z Filharmonikami Berlińskimi. W 1917 odbył tournée do USA, gdzie jego debiut w Carnegie Hall 27 października 1917 był ogromnym sukcesem. Zapoczątkował też światową karierę Heifetza.

W 1920 zagrał w Queen’s Hall w Londynie. W 1921 odbył trasę koncertową do Australii, a w 1923 do Azji Wschodniej. W Palestynie grał w 1926 i wrócił tam ponownie w 1967 by zagrać z Izraelską Orkiestrą Filharmoniczną. W 1934 dał sześć koncertów w Moskwie i Leningradzie. W 1971 wystąpił w Paryżu z dwoma recitalami i na koncercie z Orchestre national de France.

Występował też jako kameralista z Emanuelem Feuermannem, Williamem Primrose’em, Arturem Rubinsteinem, Williamem Kapellem i Grigorijem Piatigorskim, z którym w 1964 dał trzy koncerty w Carnegie Hall. W 1973 zaprzestał publicznych występów ze względu na stan zdrowia.

W swoim repertuarze miał wiele koncertów napisanych specjalnie dla niego i jemu dedykowanych, w tym Waltona, Castelnuova-Tedesca, Korngolda i Gruenberga. Dokonał 250 transkrypcji skrzypcowych, wśród których najbardziej znana jest Hora staccato Dinica. Opracował też kadencje do koncertów Beethovena, Brahmsa i Mozarta (KV 218). Od 1928 współpracował z producentami filmowymi w Hollywood jako wykonawca i kompozytor (pod pseudonimem Jim Hoy). Dokonał bardzo wielu nagrań koncertów skrzypcowych i utworów muzyki kameralnej.

Od 1962 wykładał na Uniwersytecie Południowej Kalifornii w Los Angeles, gdzie w 1975 utworzono katedrę muzyczną jego imienia (Heifetz Chair in Music).

Heifetz posiadał czworo wartościowych skrzypiec. Pierwszym instrumentem, na którym grał w młodości i debiutował w 1917 w Carnegie Hall były skrzypce z weneckiej pracowni Carlo Tononiego z 1736. W 1922 kupił „Heifetz, David” Guarneri del Gesù z ok. 1740, były to jego ulubione skrzypce, z którymi nie rozstawał się do śmierci. W latach 1925–1950 był właścicielem skrzypiec „Heifetz, Piel” Stradivariego z 1731, a w latach 1950–1965 „Dolphin, Delfino” Stradivariego z 1714.

• Jascha Heifetz w bazie AllMusic (ang.)
• Dyskografia Jaschy Heifetza w bazie MusicBrainz (ang.)
• Jascha Heifetz w bazie Discogs.com (ang.)
• Jascha Heifetz w bazie IMDb (ang.)