Europejska Inicjatywa Obywatelska

Wprowadzona została Traktatem z Lizbony 1 kwietnia 2012 w celu wzmocnienia demokracji bezpośredniej w Unii Europejskiej. Sygnatariuszami petycji musi być minimum milion osób mieszkających w co najmniej siedmiu państwach Unii.

Unia Europejska Ten artykuł jest częścią serii: Polityka i instytucje Unii Europejskiej Instytucje UE Parlament Europejski Przewodniczący Roberta Metsola Członek PE Okręgi wyborcze Wybory (według państwa) 2019 Grupy polityczne Stałe komitety Eurodeputowani IX kadencji Rada Europejska Przewodniczący Charles Michel Rada Prezydencja Niemcy (VII - XII 2020) Komisja Europejska Komisja Ursuli von der Leyen Przewodniczący Ursula von der Leyen Wysoki przedstawiciel Josep Borrell Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej Trybunał Sprawiedliwości Prezes Koen Lenaerts Członkowie Sąd Przewodniczący Marc van der Woude Europejski Bank Centralny Prezes Christine Lagarde Trybunał Obrachunkowy Prezes Klaus-Heiner Lehne Instytucje Grupy EBI Grupa EBI Europejski Bank Inwestycyjny Werner Hoyer Europejski Fundusz Inwestycyjny Instytut EBI Organy doradcze UE Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny Komitet Regionów Organy międzyinstytucjonalne Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich Emily O’Reilly Europejski Inspektor Ochrony Danych Wojciech Wiewiórowski Europejski Urząd Doboru Kadr Europejska Szkoła Administracji Urząd Publikacji Unii Europejskiej Organy i jednostki zdecentralizowane Agencje, samodzielne jednostki organizacyjne i wspólne przedsięwzięcia UE oraz Euroatomu Prawo Acquis Procedura legislacyjna Traktaty Rozporządzenia, dyrektywy i decyzje Europejska Inicjatywa Obywatelska Zalecenia i opinie Inne Unia gospodarcza i walutowa Eurogrupa Rozszerzenia Relacje zagraniczne Europejskie partie polityczne Budżet UE Dom Historii Europejskiej

Przed wprowadzeniem Europejskiej Inicjatywy Obywatelskiej każdy rezydent państwa członkowskiego mógł przekazać swoje oczekiwania Komisji Europejskiej poprzez petycję do Parlamentu Europejskiego, co nie było wystarczająco skutecznym narzędziem, ponieważ strona internetowa Parlamentu Europejskiego nie była przygotowana na petycje z dużą liczbą podpisów.

Europejska Inicjatywa Obywatelska to dodatek do istniejącego już prawa petycji do Parlamentu Europejskiego, a także prawo apelowania do rzecznika, jak postanowione w Traktacie z Maastricht (1993). Jej szczegóły reguluje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) NR 211/2011 z dnia 16 lutego 2011 r. w sprawie inicjatywy obywatelskiej (Dz. Urz. UE L 65 z 11.03.2011).

Pierwszą EIO była akcja „Right2Water”, mająca na celu zmianę dyrektywy ws. wody pitnej. W jej ramach zdobyto ponad 1,8 mln podpisów.

Niezbędne jest co najmniej milion deklaracji poparcia z minimum siedmiu państw Unii Europejskiej. Minimalna liczba podpisów jaką należy zebrać w poszczególnych państwach zależy od liczby posłów do Parlamentu Europejskiego wybieranych w danym państwie członkowskim pomnożonej przez 750. Przykładowo dla Polski wynosi 38 250 podpisów, dla Wielkiej Brytanii 54 000, a dla Portugalii 16 500. Zbieranie deklaracji poparcia może trwać do 12 miesięcy.

O ile – trwająca maksymalnie 3 miesiące – weryfikacja deklaracji poparcia da efekt pozytywny inicjatywa przedkładana jest Komisji Europejskiej. Komisja ma kolejne 3 miesiące na rozpatrzenie inicjatywy, wysłuchanie publiczne w Parlamencie Europejskim i udzielenie odpowiedzi. Komisja nie ma obowiązku wystąpienia do Parlamentu Europejskiego i/lub Rady z wnioskiem ustawodawczym. Jednak jeżeli to zrobi – i ustawodawca wniosek przyjmie – przepis zacznie obowiązywać.

• Obywatelska inicjatywa ustawodawcza

• Aleksandra Szydłowska: Europejska Inicjatywa Obywatelska. UniaEuropejska.org, 2011-05-15. [dostęp 2011-08-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-30)].

• Oficjalna strona internetowa Komisji Europejskiej przedstawiająca Europejską Inicjatywę Obywatelską
• „Podręcznik europejskiej inicjatywy obywatelskiej”. gef.eu. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-04-02)]. fundacji Zielony Instytut (.pdf)
• Help for Future ECI Organisers (ang.)