Bogusław Szwacz: Polski malarz

27 marca 1912 w Leżajsku, zm. 24 lutego 2009 w Warszawie) – polski artysta plastyk, malarz, rzeźbiarz, profesor Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie.

Bogusław Szwacz

Imię i nazwisko	Bogusław Kazimierz Szwacz
Data i miejsce urodzenia	27 marca 1912 Leżajsk
Data i miejsce śmierci	24 lutego 2009 Warszawa
Narodowość	Polska
Dziedzina sztuki	malarstwo, poezja, rzeźba
Epoka	Ars-Horme, Informel, Kubizm, Abstrakcjonizm
Odznaczenia
Multimedia w Wiki Commons
Strona internetowa

Okrzyknięty jednym z najważniejszych powojennych polskich artystów. Od 1924 roku był uczniem słynnego Liceum Krzemienieckiego, w którym rozwijał swój talent artystyczny uczęszczając na dodatkowe lekcje malarstwa u Władysława Galimskiego oraz Stanisława Sheybala. W 1930 roku rozpoczął studia na krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych. Nauki pobierał m.in. w pracowni prof. Ignacego Pieńkowskiego, Władysława Jarockiego, Karola Frycza, Jana Hoplińskiego, Teodora Axentowicza i Xawerego Dunikowskiego.

Studia ukończył z wyróżnieniem w roku 1937 oraz otrzymał prawo do nieograniczonego korzystania z pracowni artystycznej w ramach stypendium rektora. W czasie studiów przeszedł wyszkolenie w Szkole Podchorążych Rezerwy Piechoty w Zambrowie. Podczas II wojny światowej jako oficer sztabowy i dowódca baterii przeciwczołgowej brał udział w walkach toczących się w okolicach Krakowa oraz we Lwowie, m.in. w obronie Lwowa, w którym mieszkał. Po kapitulacji, w 1940 roku przedostał się do Kowla, a następnie do Krakowa. Po wyzwoleniu przez krótki okres mieszkał w Tyńcu, w którym stworzył cykl pejzażowych akwarel.

Po wojnie włączył się w organizowanie życia artystycznego. Wstąpił do Związku Polskich Artystów Plastyków w Krakowie, a wraz z m.in. Tadeuszem Kantorem i J. Nowosielskim zawiązał Grupę „Młodych Plastyków”, z którą zorganizował głośną wystawę malarstwa nowoczesnego – Wystawę Grupy Młodych Plastyków w salach Pałacu Sztuki w październiku 1946 roku. Grupa ta złączyła się w następnych latach z Grupą Krakowską, której członkiem został Szwacz. W roku 1946 został wykładowcą na macierzystej uczelni. W latach 1945–1948 był członkiem PPR, od 1948 roku należał do PZPR.

 

 

W 1947 roku jako stypendysta Ministerstwa Kultury i Sztuki wyjechał na rok do Francji. Podczas pobytu w Paryżu nawiązał liczne kontakty z awangardowymi artystami i twórcami, między innymi Légerem, Édouardem Pignon, Hartungiem, Bazainem, Estèvem i Noëlem Arnaude, który był sekretarzem redakcji pisma wydawanego przez wpływową grupę artystów „Le Surréalisme Révolutionnaire” (Revue bimestrielle publié par le Bureau International du Surréalisme – Révolutionnaire). Arnaud pod wrażeniem osoby Szwacza powołał go na współzałożyciela tej grupy artystów oraz na członka korespondenta tegoż pisma. Wraz z paryską grupą brał udział w wystawie w galerii René Breteau oraz w III-im „Salon des Réalites Nouvelles” w 1948 roku.

Po powrocie do kraju zamieszkał w Warszawie i został wykładowcą w PWSSP, przekształconej w 1950 roku w Akademię Sztuk Pięknych.

Wstąpił do Klubu Młodych Artystów i Naukowców, uczestniczył w Wystawach Sztuki Nowoczesnej (1948, 1949, 1957, 1959) oraz w prawie wszystkich oficjalnych wystawach prezentujących malarstwo socrealistyczne. Ze stanowiska profesorskiego odszedł na emeryturę w 1982 roku, poświęcając się poezji i doskonaleniu autorskiej idei sztuki – Ars Horme. Miłośnik muzyki klasycznej, astronomii, fizyki. Grał na skrzypcach i tworzył proste kompozycje smyczkowe.

Spoczywa na cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera E-20-7).

Z malarstwa realistycznego eksperymentował z kubizmem, a następnie zaczął tworzyć w stylu informel. Po 1955 roku porzucił malarstwo figuratywne i zajął się abstrakcją, powstała wówczas jego autorska koncepcja Ars-Horme, czyli „Sztuki Poruszania Wyobraźni” i począwszy od 1956 tworzył zgodnie z jej zasadami. Założenia Ars-Horme przedstawił w formie manifestu artystycznego w 1977 roku podczas pleneru w Osiekach. Autorskie kompozycje powstałe w stylu Ars-Horme nazywane są ars-hormegryfami i ars-hormegramami.

Tworzył akwarele, grafiki, reliefy, obrazy olejne, gwasze.

W latach 60. XX w. wystawiał w warszawskiej Galerii Krzywe Koło, brał udział w I Biennale Form Przestrzennych w Elblągu (1965), gdzie w przestrzeni miejskiej znajdują się stworzone przez niego rzeźby. W wolnym czasie tworzył sonety, których liczbę szacuje się na około 4000. Część z nich ukazała się w 1988 w dwóch tomikach.

Brał udział w wielu zagranicznych wystawach, m.in. w Czechach, Słowenii, Serbii, Norwegii, Szwajcarii, Niemczech, Hiszpanii, Turkmenistanie, Francji.

W latach 40. oraz w latach 70. XX w. jego prace prezentowane były na wystawach prezentujących współczesne malarstwo polskie w Nowym Jorku, Chicago i Waszyngtonie.

• I Wystawa Sztuki Nowoczesnej w Warszawie (1948/1949);
• Galeria Zachęta (1954) (wystawa indywidualna);
• II Wystawa Sztuki Nowoczesnej w Warszawie (1957);
• III Wystawa Sztuki Nowoczesnej w Warszawie (1959);
• Galeria Krzywe Koło (1962);
• Galeria Krzywe Koło (1963);
• I Biennale Form Przestrzennych w Elblągu (1965);
• Sympozjum „Złotego Grona” w Zielonej Górze (1973);
• Sympozjum „Złotego Grona” w Zielonej Górze (1976);
• Galeria Zachęta (1978) (wystawa indywidualna);
• Galeria Nowe Miasto (1978);
• Galeria Kordegarda (1987);
• Galeria Studio (1992, 1993);
• Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie (1996);
• Galeria Krzysztofory (2003);
• Galeria Marii Ochalskiej w wilii Struvego (2004);
• Galeria Piekary w Poznaniu (2004);
• Muzeum Narodowe w Krakowie (2012);
• Galeria Zachęta (2013);
• Galeria Piekary (2016).

• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (15 lutego 2005)
• Złoty Krzyż Zasługi
• Medal 10-lecia Polski Ludowej (19 stycznia 1955)

• Grażyna Wielicka, Bogusław Szwacz, Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie, Warszawa 1996. ISBN 83-905301-6-3.
• Marek Świca, I Wystawa Sztuki Nowoczesnej – pięćdziesiąt lat później, Starmach Gallery, Kraków 1998. ISBN 83-906073-6-0.
• Józef Chrobak, Bogusław Szwacz, Malarstwo 1946–1956, CRICOTEKA, Kraków 2004. ISBN 83-920117-0-8.
• Józef Chrobak, Marek Wilk, Grupa Krakowska, CRICOTEKA, Kraków 2008. ISBN 978-83-61213-48-2.
• Dominik Kuryłek, Galeria Żywa. Bogusław Szwacz, Muzeum Narodowe w Krakowie, Kraków 2012. ISBN 978-83-7581-085-1.

• Bogusław Szwacz – Galeria w Willi Struvego, ArtInfo 2004
• Magazyn Szum - Bogusław Szwacz. Liczy się tylko abstrakcja!
• Galeria EL, Bogusław Szwacz. galeria-el.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-04-20)].
• AgraArt, Bogusław Szwacz. agraart.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
• Bogusław Szwacz - Chicago Tribune
• Strona o twórczości Bogusława Szwacza