ਮੋਗਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ: ਪੰਜਾਬ, ਭਾਰਤ ਦਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ

ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਜੋਂ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਪੰਜਾਬੀ ਗੈਰ-ਨਿਵਾਸੀ ਭਾਰਤੀ (ਐੱਨ.ਆਰ.ਆਈ.) ਮੋਗਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਪੇਂਡੂ ਖੇਤਰਾਂ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਤ ਹਨ, ਜੋ ਪਿਛਲੇ 30-40 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕਾ, ਯੂ.ਕੇ. ਅਤੇ ਕੈਨੇਡਾ ਵਿੱਚ ਆਏ ਸਨ। ਕੈਨੇਡਾ, ਯੂ.ਐੱਸ.ਏ. ਅਤੇ ਯੂ.ਕੇ. ਦੇ ਗੈਰ-ਨਿਵਾਸੀ ਭਾਰਤੀਆਂ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਦਾ 40 ਤੋਂ 45% ਹਿੱਸਾ ਮੋਗਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਤ ਹੈ। ਮੋਗਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ, ਭਾਰਤ ਦੇ ਕਣਕ ਅਤੇ ਚਾਵਲ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਉਤਪਾਦਕ ਹਨ।

ਮੋਗਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ
ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਜਿਲ੍ਹਾ
ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬ ਬਾਘਾ ਪੁਰਾਣਾ
Moga district
Country	India
State	ਪੰਜਾਬ
ਮੁੱਖ ਦਫ਼ਤਰ	ਮੋਗਾ
ਖੇਤਰ
• ਕੁੱਲ	2,235 km2 (863 sq mi)
ਆਬਾਦੀ  (2011)
• ਕੁੱਲ	9,95,746
• ਘਣਤਾ	444/km2 (1,150/sq mi)
Languages
• Official	ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ
ਸਮਾਂ ਖੇਤਰ	ਯੂਟੀਸੀ+5:30 (IST)
ਵੈੱਬਸਾਈਟ	moga.nic.in

ਮੋਗਾ ਦਾ ਨਾਮ ਇੰਡੋ-ਸਿਥੀਅਨ ਰਾਜੇ, ਮੌਏਸ ਤੋਂ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਸਨੇ ਪਹਿਲੀ ਸਦੀ ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ ਇਸ ਖੇਤਰ ਦੀਆਂ ਹਿੰਦ-ਯੂਨਾਨੀ ਨੀਤੀਆਂ ਨੂੰ ਜਿੱਤਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਸ ਖੇਤਰ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ ਅਤੇ ਰਾਜ ਕੀਤਾ ਸੀ।

ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਯੁੱਗ

ਮੁਗ਼ਲ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਅਕਬਰ ਦੇ ਰਾਜ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦੀਆਂ ਬਣਤਰਾਂ ਅਤੇ ਸਾਈਟਾਂ ਸਦੀਆਂ ਦੌਰਾਨ ਸਤਲੁਜ ਦੇ ਬਦਲਦੇ ਰੁਖ ਕਾਰਨ ਬਹੁਤ ਦੁਰਲੱਭ ਹਨ। ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ, ਮੋਗਾ ਦੇ ਸਥਾਨਕ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਪੁਰਾਤਨਤਾ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਸਾਈਟਾਂ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਪ੍ਰਭਾਵ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਪੱਛਮੀ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਿਆ।

ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਪਿੰਡਾਂ ਅਤੇ ਕਸਬਿਆਂ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਦਾ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਧਰਤੀ ਦੇ ਟਿੱਲਿਆਂ, ਇੱਟਾਂ ਅਤੇ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਟਿੱਲਿਆਂ ਤੋਂ ਲਗਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਥੇਹ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਟਿੱਲੇ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਸਬੂਤ ਹਨ ਕਿ ਦਰਿਆ ਦੇ ਕੰਢੇ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਕਾਲ ਵਿਚ ਆਬਾਦ ਸਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਟਿੱਲਿਆਂ ਦੇ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਿੱਕੇ ਮਿਲੇ ਹਨ।

ਮੋਗਾ ਜ਼ਿਲਾ ਵਿੱਚ ਬਾਘਾ ਪੁਰਾਣਾ, ਬੱਧਨੀ ਕਲਾਂ, ਧਰਮਕੋਟ, ਨਿਹਾਲ ਸਿੰਘ ਵਾਲਾ ਤਹਿਸੀਲਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਬਾਘਾ ਪੁਰਾਣਾ, ਮੋਗਾ ਅਤੇ ਫਰੀਦਕੋਟ ਨੂੰ ਜੋੜਨ ਵਾਲੀ ਮੁੱਖ ਸੜਕ ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ।

2011 ਦੀ ਮਰਦਮਸ਼ੁਮਾਰੀ ਅਨੁਸਾਰ ਮੋਗਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੀ ਜਨਸੰਖਿਆ 992,289 ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਲਗਭਗ ਫਿਜ਼ੀ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੈ। ਮੋਗਾ ਵਿਚ ਹਰ 1000 ਮਰਦਾਂ ਲਈ 893 ਔਰਤਾਂ ਦਾ ਲਿੰਗ ਅਨੁਪਾਤ ਹੈ, ਅਤੇ ਸਾਖਰਤਾ ਦਰ 71.6% ਹੈ।

ਮੋਗਾ ਸ਼ਹਿਰ ਇੰਜਨੀਅਰਿੰਗ ਕਾਲਜ, ਸਕੂਲ ਆਦਿ ਵਰਗੀਆਂ ਵਿਦਿਅਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਲਈ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮੋਗਾ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਕੁਝ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸਕੂਲ ਅਤੇ ਕਾਲਜ ਹਨ:

• ਡੀ ਐਮ ਕਾਲਜ
• ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਕਾਲਜ
• ਡੀ ਐਨ ਮਾਡਲ ਸੀਨੀਅਰ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਕੂਲ
• ਆਰ ਕੇ ਐਸ ਸੀਨੀਅਰ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਕੂਲ
• ਲਾਲਾ ਲਾਜਪਤ ਰਾਏ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਐਂਡ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ
• ਸੈਕਰਡ ਹਾਰਟ ਸਕੂਲ
• ਬਲੂਮਿੰਗ ਬਡਸ ਸੀਨੀਅਰ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਕੂਲ
• ਮਾਉਂਟ ਲਿਟਰਾ ਜ਼ੀ ਸਕੂਲ, ਮੋਗਾ
• ਦੇਸ਼ ਭਗਤ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਅੈਂਡ ਮੈਨੇਜਮੈਂਟ
• ਲਿਟਲ ਮਲੇਨਿਅਮ ਸਕੂਲ
• ਗੋਲਡ ਕੋਸਟ ਸਪੋਰਟਸ ਅਕੈਡਮੀ
• ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਾਨਵੈਂਟ ਸੀਨੀਅਰ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਕੂਲ

ਲਿਟਲ ਮਲੇਨਿਅਮ ਸਕੂਲ ਮੋਗਾ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸਰਵੋਤਮ ਟੌਪ 10 ਪ੍ਰੀ ਸਕੂਲ / ਪਲੇਵੇਅ ਅਤੇ ਬ੍ਰੇਨਫੀਡ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਸਰਵੇ 2016 ਦੁਆਰਾ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਬੈਸਟ ਟੌਪ 100 ਪ੍ਰੀਸਕੂਲ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਦਾ ਪੁਰਸਕਾਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਅਾ ਸੀ। ਇਹ ਪੁਰਸਕਾਰ ਕਿਰਨ ਬੇਦੀ ਦੁਆਰਾ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।

• ਸੂਬੇਦਾਰ ਜੋਗਿੰਦਰ ਸਿੰਘ, ਪਰਮਵੀਰ ਚੱਕਰ ਪ੍ਰਾਪਤਕਰਤਾ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜੀ।
• ਸੰਤ ਜਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਭਿੰਡਰਾਂਵਾਲੇ, ਉੱਘੇ ਸਿੱਖ ਆਗੂ, ਰੋਡੇ ਪਿੰਡ ਵਿਚ ਪੈਦਾ ਹੋੲੇ।
• ਲਾਲਾ ਲਾਜਪਤ ਰਾਏ, ਭਾਰਤੀ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਸੰਗ੍ਰਾਮ ਸੈਨਾਨੀ, ਢੁੱਡੀਕੇ ਪਿੰਡ ਦੇ ਸਨ।
• ਸ਼ੇਰੇ ਪੰਜਾਬ ਸਰਦਾਰ ਲਛਮਣ ਸਿੰਘ ਗਿੱਲ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਪੰਜਾਬ ਚੂਹੜ ਚੱਕ ਪਿੰਡ ਦੇ ਸਨ ।
• ਬਾਬਾ ਗੁਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਢਿੱਲੋਂ ਜੀ, ਰਾਧਾ ਸਵਾਮੀ ਸਤਸੰਗ ਬਿਆਸ, ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਸੰਗਠਨ ਦੇ ਮੁਖੀ, ਮੋਗਾ ਦੇ ਹਨ।
• ਨਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਕਪਾਨੀ, ਭਾਰਤੀ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਅਮਰੀਕਨ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨੀ ਜੋ ਫਾਈਬਰ ਆਪਟਿਕਸ ਵਿਚ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ।
• ਹਰਮਨਪ੍ਰੀਤ ਕੌਰ, ਭਾਰਤੀ ਮਹਿਲਾ ਕ੍ਰਿਕਟਰ ਅਤੇ ਮਹਿਲਾ ਕ੍ਰਿਕਟ ਟੀਮ ਦੀ ਕਪਤਾਨ।
• ਜਥੇਦਾਰ ਤੋਤਾ ਸਿੰਘ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਸਿੱਖਿਆ ਮੰਤਰੀ।
• ਗਦਰੀ ਬਾਬਾ ਰੂੜ ਸਿੰਘ ਪਿੰਡ ਚੂਹੜ ਚੱਕ ।
• ਸੋਨੂੰ ਸੂਦ, ਭਾਰਤੀ ਫ਼ਿਲਮ ਅਭਿਨੇਤਾ।
• ਮੂਰਤੀ ਕਾਰ - ਮਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਗਿੱਲ
• ਹਰਪ੍ਰੀਤ ਸੇਖਾ - ਨਾਵਲਕਾਰ।