ਸ਼ਬਦ ਅਲੰਕਾਰ
This page is not available in other languages.
ਸ਼ਾਇਦ ਤੁਸੀਂ ਇਸ ਵਿਕੀ ’ਤੇ ਸਫ਼ਾ "ਸ਼ਬਦ+ਅਲੰਕਾਰ" ਬਣਾ ਸਕਦੇ ਹੋ ਪਰ ਹੇਠਾਂ ਖੋਜ ਨਤੀਜਿਆਂ ਵਿਚ ਜ਼ਰੂਰ ਵੇਖੋ ਕਿ ਕਿਤੇ ਇਸ ਵਿਸ਼ੇ ਬਾਰੇ ਕੋਈ ਸਫ਼ਾ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਮੌਜੂਦ ਤਾਂ ਨਹੀਂ।
- ਕਾਵਿ ਸਤਰਾਂ ਦੇ ਦੋ ਆਧਾਰ ਸ਼ਬਦ ਅਤੇ ਅਰਥ ਹਨ। ਇਸ ਵਰਗੀਕਰਨ ਵਿੱਚ ਇਹ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਅਲੰਕਾਰ ਦੀ ਸਥਾਪਤੀ ਦਾ ਆਧਾਰ ਸ਼ਬਦ ਹਨ, ਅਰਥ ਹਨ ਜਾਂ ਫਿਰ ਸ਼ਬਦ ਤੇ ਅਰਥ ਦੋਵੇਂ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ...
- ਅਲੰਕਾਰ ਦਾ ਕਾਵਿ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਥਾਨ ਹੈ। ਕਾਵਿ ਵਿੱਚ ਅਲੰਕਾਰ ਦੇ ਸਥਾਨ ਬਾਰੇ ਵੱਖ ਵੱਖ ਕਾਵਿ ਸਾਸ਼ਤਰੀਆ ਦੇ ਵੱਖ ਵੱਖ ਵਿਚਾਰ ਹਨ ਅਲੰਕਾਰ ਸਕੂਲ ਦੇ ਸਥਾਪਕ ਪਹਿਲੇ ਸਮੀਥਿਕਾਰ...
- ਅਲੰਕਾਰ ਸ਼ਬਦ ਦੀ ਉਤਪੱਤੀ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਸ਼ਬਦ 'ਅਲੰ' ਤੋਂ ਹੋਈ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਅਰਥ ਹੈ 'ਗਹਿਣਾ'। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਾਵਿ ਦੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਸਜਾਉਣ ਵਾਲੇ ਅਰਥ ਜਾਂ ਤੱਤ ਨੂੰ ਅਲੰਕਾਰ ਕਹਿੰਦੇ...
- ਯਮਕ ਅਲੰਕਾਰ ਭਾਰਤੀ ਕਾਵਿ-ਸ਼ਾਸਤਰ ਦੇ ਅਲੰਕਾਰ ਸਿਧਾਂਤ ਦੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸ਼ਬਦ ਅਲੰਕਾਰ ਹੈ। ਜਿਥੇ ਕਿਸੇ ਰਚਨਾ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਸ਼ਬਦ ਇੱਕ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਾਰ ਵਰਤਿਆ ਜਾਵੇ ਅਤੇ ਹਰ ਵਾਰ ਉਸ ਦੇ ਅਲੱਗ...
- ਅਲੰਕਾਰ ਭਾਰਤੀ ਕਾਵਿ-ਸ਼ਾਸਤਰ ਦੇ ਅਲੰਕਾਰ ਸਿਧਾਂਤ ਦੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸ਼ਬਦ ਅਲੰਕਾਰ ਹੈ। ਜਿਥੇ ਕਿਸੇ ਰਚਨਾ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਸ਼ਬਦ ਦੇ ਇੱਕ ਤੋਂ ਵਧੇਰੇ ਅਰਥ ਹੋਣ ਤਾਂ ਉਸਨੂੰ ਸਲੇਸ਼ ਅਲੰਕਾਰ ਕਿਹਾ...
- ਨੇ "ਅਲੰਕਾਰ" ਨੂੰ ਕਾਵਿ ਦੀ ਆਤਮਾ ਕਿਹਾ ਹੈ ਜੋ ਕਾਵਿ ਦੀ ਸ਼ੋਭਾ ਵਧਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਅਲੰਕਾਰ ਸ਼ਬਦ ਦੀ ਉਤਪੱਤੀ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਸ਼ਬਦ "ਅਲੰ" ਤੋਂ ਹੋਈ ਜਿਸ ਤੋਂ ਭਾਵ ਗਹਿਣਾ ਹੈ। ਅਲੰਕਾਰ ਕਵਿਤਾ...
- ਮੰਮਟ ਮੁਤਾਬਿਕ ਸ਼ਬਦਾਲੰਕਾਰ (ਹਿੱਸਾ 6.) ਪੁਨਰੁਕਤਵਦਾਭਾਸ਼: ਉਪਰੋਕਤ ਪਦ ਸਭੰਗ ਸ਼ਬਦ ਸੰਬੰਧੀ ਪੁਨਰੁਕਤਵਦਾਭਾਸ਼ ਅਲੰਕਾਰ ਦਾ ਉਦਾਹਰਣ ਹੈ । ਇੱਥੇ ਦੇਹ ਸਰੀਰ, ਸਾਰਥੀ ਸੂਤ ਅਤੇ ਦਾਨ,ਤਿਆਗ ਸ਼ਬਦਾ ਵਿੱਚ ਆਰੰਭ ਵਿੱਚ ਪੁਨਰੁਕਤੀ ਪ੍ਰਤੀਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਇਹ ਸ਼ਬਦ ਸਭੰਗ ਸ਼ਬਦ ਹਨ। ਦੋਨੋਂ ਸ਼ਬਦ ਹੀ ਸਮਾਨ-ਅਰਥੀ ਪਰੀਵਰਤਣ ਨੂੰ ਸਹਿਣ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ। ਇਸੇ ਸ਼ਬਦ ਮਾਤਰ ਸੰਬੰਧੀ ਪੁਨਰਕਤਵਦਾਭਾਸ਼ ਹੈ, ਇੱਥੇ ਦੇਹ ਅਤੇ ਸਰੀਰ ਦੋਵੋਂ ਸ਼ਬਦ ਹੀ ਸਾਰਥਕ ਹਨ। ਸਾਰਥੀ ਸੂਤ ਇੰਨ੍ਹਾਂ ਦੋਵਾਂ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾ ਨਿਰਾਰਥਕ ਹੈ ਅਤੇ ਦੂਜਾ ਸ਼ਾਰਥਕ ਹੈ।)ਮੰਮਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਸ਼ਬਦ ਅਲੰਕਾਰ ਵਰਣਨ - ਕਾਵਿ ਦੇ ਲੱਛਣ ਵਿੱਚ ਸ਼ਬਦ ਤੇ ਅਰਥ ਦਾ ਅੰਤਮ ਵਿਸ਼ਸ਼ੇਣ 'ਅਲੰਕਾਰ ਰਹਿਤ' ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਉਸ ਅਨੁਸਾਰ ਸਾਧਾਰਨ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸ਼ਬਦ-ਅਰਥ ਕਾਵਿ ਵਿੱਚ...
- ਅਨੁਪਰਾਸ ਅਲੰਕਾਰ ਇੱਕ ਭਾਸ਼ਾਈ ਵਰਤਾਰਾ ਹੈ। ਅਨੁਪਰਾਸ ਸ਼ਬਦ ਅਨੁ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਸ ਸ਼ਬਦਾਂ ਤੋਂ ਮਿਲ ਕੇ ਬਣਿਆ ਹੈ। ਅਨੁ ਸ਼ਬਦ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਬਾਰੰਬਾਰ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਸ ਸ਼ਬਦ ਦਾ- ਵਰਣ। ਜਿਸ ਜਗ੍ਹਾ...
- ਅਲੰਕਾਰ: ਜਿਹੜੇ ਅਲੰਕਾਰ ਸ਼ਬਦ ਤੇ ਅਰਥਾਂ ਅਧਾਰਿਤ ਹੋਕੇ ਦੋਨਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਕਾਵਿਕ ਚਮਤਕਾਰ ਪੈਦਾ ਕਰਦੇ ਹਨ ਉਹ ਸ਼ਾਬਦਿਕ ਅਲੰਕਾਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। (ਓ) ਸਸ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਅਲੰਕਾਰ : ਜਿਸ ਅਲੰਕਾਰ ਵਿਚ...
- ਅਰਥ ਅਲੰਕਾਰ ਅਲੰਕਾਰ (ਸਾਹਿਤ) ਦੀ ਇੱਕ ਕਿਸਮ ਹੈ। ਜਿਹੜੇ ਅਲੰਕਾਰ ਅਰਥਾਂ ਉਤੇ ਨਿਰਭਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਉਹ 'ਅਰਥ-ਅਲੰਕਾਰ' (ਅਰਥਾਲੰਕਾਰ) ਹਨ। ਜਦੋਂ ਕਾਵਿ ਵਿਚਲਾ ਚਮਤਕਾਰ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੀ ਬਜਾਇ ਅਰਥਾਂ...
- ਅਲੰਕਾਰ ਇੱਕ ਕਿਸਮ ਦਾ ਅਲੰਕਾਰ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਅਰਥ ਅਲੰਕਾਰ ਹੈ। ਅਰਥ ਅਲੰਕਾਰਾਂ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਲਿਹਾਜ਼ ਨਾਲ ਦੇਖੀਏ ਤਾਂ ਇਹ ਇੱਕ ਸਮਾਨਤਾਮੂਲਕ ਅਲੰਕਾਰ ਹੈ। ਉਪਮਾ ਅਲੰਕਾਰ...
- ਵਾਕਾਂ, ਮੁਹਾਵਰਿਆਂ ਅਤੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੀ ਵਿਲੱਖਣ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅਲੰਕਾਰ ਪੈਦਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਅਲੰਕਾਰ ਸੰਬੰਧੀ ਸਾਰੀ ਚਰਚਾ ਨੂੰ ਅਸੀਂ ਇੱਕ - ਦੋ ਢੁਕਵੀਆਂ ਮਿਸਾਲਾਂ ਦੇ ਕੇ ਸਮਝਾਉਣ...
- ਹੈ। ਇਸ ਗ੍ਰੰਥ ਵਿੱਚ ਤੈਤੀ ਅਲੰਕਾਰ ਦਾ ਵਿਚੇਚਨ ਵੀ ਕੀਤਾ ਹੈ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਦੋ ਸ਼ਬਦ ਅਲੰਕਾਰ ਹਨ ਅਨੁਪਰਾਸ ਅਤੇ ਯਮਕ ਬਾਕੀ ਕੱਤੀ ਅਲੰਕਾਰ ਅਰਥ-ਅਲੰਕਾਰ ਹਨ। ਦੋ ਨਵੇਂ ਅਲੰਕਾਰਾਂ ਦੀ...
- ਅਤੇ ਅਲੰਕਾਰ ਵਿਚ ਭੇਦ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਗ੍ਰੰਥ ਵਿੱਚ ਤੈਤੀ ਅਲੰਕਾਰ ਦਾ ਵਿਚੇਚਨ ਵੀ ਕੀਤਾ ਹੈ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਦੋ ਸ਼ਬਦ ਅਲੰਕਾਰ ਹਨ ਅਨੁਪਰਾਸ ਅਤੇ ਯਮਕ ਬਾਕੀ ਕੱਤੀ ਅਲੰਕਾਰ ਅਰਥ-ਅਲੰਕਾਰ ਹਨ।...
- (ਪੱਛਮੀ ਅਲੰਕਾਰ) ਭਾਰਤ ਵਾਂਗ ਯੋਰੋਪ ਵਿੱਚ ਵੀ ਅਲੰਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪੱਛਮੀ ਧਾਰਨਾ ਹੈ ਕਿ ਯੂਨਾਨ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅਲੰਕਾਰ ਪ੍ਚਲਤ ਹੋਏ। Rhetorics ਦਾ ਭਾਵ ਲਗਭਗ...
- ਤੁਕਾਂਤ ਮੇਲ)। ੨. ਯਮਕ ਅਲੰਕਾਰ :- ਯਮਕ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਦੋ ਵਾਰ ਬਣਤਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸ਼ਬਦ ਦਾ ਅਰਥ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਹੋਵੇ। ਯਮਕ ਅਲੰਕਾਰ ਦਾ ਅਨੁਪ੍ਰਾਸ ਅਲੰਕਾਰ ਨਾਲੋਂ ਫ਼ਰਕ ਇਹ ਹੈ ਕਿ...
- ਚੰਦ੍ਰਲੋਕ (ਹਿੱਸਾ ਕਾਵਿ ਅਲੰਕਾਰ)ਅੰਦਰੂਨੀ ਸ਼ੋਭਾ ਧਰਮ ਅਤੇ ਅਲੰਕਾਰ ਨੂੰ ਕਾਵਿ ਦੀ ਬਾਹਰੀ ਸ਼ੋਭਾ ਦਾ ਧਰਮ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਜਯਦੇਵ ਨੇ ਅਲੰਕਾਰ ਨੂੰ ਕਾਵਿ ਆਤਮਾ ਮੰਨਿਆ,ਜੋ ਅਲੰਕਾਰ ਰਹਿਤ ਸ਼ਬਦ ਅਤੇ ਅਰਥ ਨੂੰ ਕਾਵਿ ਮੰਨਦਾ...
- ਚਾਰ ਸ਼ਬਦ ਅਲੰਕਾਰ ਅਤੇ 35 ਅਰਥ ਅਲੰਕਾਰਾਂ ਦਾ ਵਰਣਨ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਦੰਡੀ ਦੁਆਰਾ ਰਸ ਨੂੰ ਅਲੰਕਾਰ ਵਿੱਚ ਹੀ ਸ਼ਾਮਿਲ ਕਰ ਲਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਰਸ ਰਾਹੀ ਉਤਪੰਨ ਅਨੰਦ ਨੂੰ ਵੀ ਰਸਵਤ ਅਲੰਕਾਰ ਆਖਿਆ।...
- ਹੋਈ ਹੈ।ਅਲੰਕਾਰ ਦੇ ਤਿੰਨ ਭੇਦ ਹਨ-ਸ਼ਬਦ ਅਲੰਕਾਰ, ਅਰਥ ਅਲੰਕਾਰ ਅਤੇ ਸ਼ਬਦਾਰਥ ਅਲੰਕਾਰ।ਸ਼ਬਦ ਅਲੰਕਾਰ ਦੇ ਅੱਗੇ ਤਿੰਨ ਭਾਗ- ਅਨੁਪ੍ਰਾਸ, ਯਮਕ ਅਤੇ ਸ਼ਲੇਸ ਅਲੰਕਾਰ ਅਤੇ ਅਰਥ ਅਲੰਕਾਰ ਦੇ ਉਪਮਾ...
- ਕੀਤੀ ਹੈ। ਸ਼ਬਦ ਦਾ ਭੇਦ ਅਰਥ ਭੇਦ ਕਰਕੇ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਸ਼ਲੇਸ਼ ਦੋ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦਾ ਹੈ-ਸ਼ਬਦ-ਸ਼ਲੇਸ਼ ਅਤੇ ਅਰਥ ਸ਼ਲੇਸ਼ ; ਪਰ ਇਹ ਦੋਵੇਂ ਅਰਥ-ਅਲੰਕਾਰ ਹੀ ਹਨ। ਦੂਜੇ ਅਲੰਕਾਰ ਨਾਲ ਜਦ ਮੇਲ...
- (ਮਾਲਾ ਫੇਰਦਾ ਰਹਿੰਦੈ, ਜ਼ਿਆਦਾ ਨਹੀਂ ਬੋਲਦਾ) ਤਸ਼ਬੀਹ: ਅਲੰਕਾਰ ਇਹ ਲਿਖਾਰੀ ਤਸ਼ਬੀਹਾਂ ਬਹੁੰ ਭਰ ਡੀਂਦੈ। (ਇਹ ਲੇਖਕ ਅਲੰਕਾਰ ਬਹੁਤ ਭਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ) ਤੱਸਾ: ਤਿਹਾਇਆ ਡਾਂਦ ਤੱਸਾ ਹੈ, ਪਾਣੀ
- ਅਲੰਕਾਰ ਸ਼ਿੰਗਾਰ, ਗਹਿਣਾ, ਸ਼ਬਦ, ਅਤੇ ਅਰਥ ਦੇ ਵਰਣਨ ਕਰਨ ਦਾ ਉਹ ਢੰਗ ਜਿਸ ਨਾਲ ਕਾਵਿ ਦੀ ਸ਼ੋਭਾ ਵਧੇ Punjabipedia| Gurmukhifontconferter | Punjabigyan ਪੰਜਾਬੀ ਕੋਸ਼, ਭਾਸ਼ਾ
- ਦੇਖੋ ਚਲਾਂਵਦੇ ਨੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਸ਼ਾਹ ਮੁਹੰਮਦ ਨੇ ਲੋਕੋਕਤੀ ਅਲੰਕਾਰ, ਅਤਿਕਥਨੀ ਅਲੰਕਾਰ, ਦ੍ਰਿਸ਼ਟਾਂਤ ਅਲੰਕਾਰ ਆਦਿ ਅਲੰਕਾਰਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਰਸ ਨੂੰ ਕਾਵਿ ਦੀ ਆਤਮਾ ਮੰਨਿਆ