This page is not available in other languages.
ਸ਼ਾਇਦ ਤੁਸੀਂ ਇਸ ਵਿਕੀ ’ਤੇ ਸਫ਼ਾ "ਅਲੰਕਾਰ+ਸੰਪਰਦਾਇ" ਬਣਾ ਸਕਦੇ ਹੋ ਪਰ ਹੇਠਾਂ ਖੋਜ ਨਤੀਜਿਆਂ ਵਿਚ ਜ਼ਰੂਰ ਵੇਖੋ ਕਿ ਕਿਤੇ ਇਸ ਵਿਸ਼ੇ ਬਾਰੇ ਕੋਈ ਸਫ਼ਾ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਮੌਜੂਦ ਤਾਂ ਨਹੀਂ।
ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਅਲੰਕਾਰ ਸੰਪਰਦਾਇ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 'ਕਾਵਿ-ਅਲੰਕਾਰ' ਦੇ ਕਰਤਾ ਭਾਮਹ ਨੇ ਹੀ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਲਈ ਅਲੰਕਾਰ ਸੰਪ੍ਰਦਾਇ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਆਚਾਰੀਆ ਭਾਮਹ ਹੀ ਹਨ। ਅਲੰਕਾਰ ਸੰਪਰਦਾਇ ਵਿੱਚ ਆਚਾਰੀਆ... |
ਅਲੰਕਾਰਗਤ - ਦੋਸ਼:- 1. ਉਕਤ ਦੋਹਾਂ ਆਚਾਰੀਆਂ ਦੇ ਮਤਾਨੁਸਾਰ ਅਨੁਪ੍ਰਾਸ ਅਲੰਕਾਰ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਦਾ ਅਭਾਵ, ਵਿਫ਼ਲਤਾ, ਵ੍ਰਿੱਤੀਆ (ਰੀਤੀਆਂ) ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਤਿੰਨ ਦੋਸ਼ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ... |
ਵਕ੍ਰੋਕਤੀ ਸੰਪਰਦਾਇ ਵਕ੍ਰੋਕਤੀ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਟੁੰਬਣ ਸ਼ੀਲ ਢੰਗ ਨਾਲ ਵਰਤ ਕੇ ਗੱਲ ਕਹਿਣ ਦਾ ਨਾਮ ਹੈ। ਇਹ ਇਕ ਪਾਸੇ ਤਾਂ ਅਲੰਕਾਰ ਸੰਪਰਦਾਇ ਨਾਲ ਮਿਲ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤੇ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਰੀਤੀ ਸੰਪਰਦਾਇ ਨਾਲ।... |
'ਧੁਨੀ ਸੰਪਰਦਾਇ ਧੁਨੀ ਸਿਧਾਂਤ ਦੇ ਮੋਢੀ ਆਚਾਰੀਆ ਆਨੰਦ ਵਰਧਨ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਦੁਆਰਾ ਲਿਖੇ ਗ੍ਰੰਥ ‘ਧਵਨਯਲੋਕ’ ਨਾਲ ਇਸ ਸੰਪਰਦਾਇ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਹੋਈ ਮੰਨੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜੋ ਕਿ 9ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ... |
ਨਾਲ ਵਰਤ ਕੇ ਗੱਲ ਕਹਿਣ ਦਾ ਨਾਮ ਹੈ। ਇਹ ਇਕ ਪਾਸੇ ਤਾਂ ਅਲੰਕਾਰ ਸੰਪਰਦਾਇ ਨਾਲ ਮਿਲ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤੇ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਰੀਤੀ ਸੰਪਰਦਾਇ ਨਾਲ। ਵਕ੍ਰੋਕਤੀ ਸੰਪਰਦਾ ਦਾ ਮੋਢੀ ਕੁੰਤਕ ਆਚਾਰੀਆ ਸੀ,... |
ਆਚਾਰੀਆ ਮੰਮਟ (ਹਿੱਸਾ ਅਲੰਕਾਰ) ਅਲੰਕਾਰ ਸੰਪਰਦਾਇ ਦਾ ਮੁੱਢ ਬੱਜਦਾ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਅਲੰਕਾਰ ਨੂੰ ਕਾਵਿ ਦੀ ਆਤਮਾ ਮੰਨਿਆ ਹੈ। ਮੰਮਟ ਨੇ ਅਲੰਕਾਰ ਬਾਰੇ ਆਪਣੀ ਅਲੱਗ ਰਾਏ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਉਸ ਅਨੁਸਾਰ ਕਾਵਿ ਦੀ ਰਚਨਾ ਅਲੰਕਾਰ... |
(1) ਅਲੰਕਾਰ ਸੰਪਰਦਾਇ (2) ਰੀਤੀ ਸੰਪਰਦਾਇ (3) ਵਕ੍ਰੋਕਤੀ ਸੰਪਰਦਾਇ (4) ਰਸ ਸੰਪਰਦਾਇ (5) ਧੁਨੀ ਸੰਪਰਦਾਇ (6) ਔਚਿਤਯ ਸੰਪਰਦਾਇ ਇਨ੍ਹਾ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਸਮੁੱਚੇ ਤੌਰ ਤੇ ਅਲੰਕਾਰ ਸ਼ਾਸਤਰ... |
ਵਕ੍ਰੋਕਤੀ ਸੰਪਰਦਾਇ' ਕਾਵਿ ਦੇ ਬਾਕੀ ਪੰਜ ਸਿਧਾਂਤਾ (ਰਸ, ਧੁਨੀ, ਅੰਲਕਾਰ, ਰੀਤੀ, ਔਚਿਤਯ) ਵਾਂਗ ਛੇਵਾਂ ਸਿਧਾਂਤ ਵਕ੍ਰੋਕਤੀ ਕਾਵਿ ਦਾ ਜਿੰਦ-ਜਾਨ ਵੀ ਮੰਨੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਵਕ੍ਰੋਕਤੀ ਸੰਪਰਦਾਇ ਦੇ... |
ਅਲੰਕਾਰਵਾਦੀਆਂ ਨੇ ਅਲੰਕਾਰ ਤੱਤ ਨੂੰ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਰੀਤੀਵਾਦੀ ਆਚਾਰੀਆਂ ਨੇ ਰੀਤੀ ਨੂੰ ਕਾਵਿ ਦੇ ਕੇਂਦਰੀ ਤੱਤ ਅਰਥਾਤ ਆਤਮਾ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਕੇ ਬਾਕੀ ਦੇ ਧੁਨੀ, ਅਲੰਕਾਰ ਆਦਿ ਅੰਗਾਂ ਨੂੰ ਉਸਦੇ... |
ਔਚਿਤਯ ਸੰਪ੍ਰਦਾਇ (ਔਚਿਤਯ ਸੰਪਰਦਾਇ ਤੋਂ ਰੀਡਾਇਰੈਕਟ) ਅਨੰਦਵਰਧਨ ਅਨੁਸਾਰ ~ ਰਸ,ਅਲੰਕਾਰ ਗੁਣ,ਰੀਤੀ ਆਦਿ। ਸਾਰਿਆ ਕਾਵਿ ਤੱਤਾ ਦੇ ਨਿਯੋਜਨ ਲਈ ਔਚਿਤਯ ਦੀ ਅਨਿਵਾਰਯਤਾ ਤੇ ਬਹੁਤ ਜੋਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਦੱਸੇ ਕਾਵਿ ਤੱਤਾ ਰਸ,ਅਲੰਕਾਰ ਆਦਿ ਵਿੱੱਚੋ ਰਸ... |
ਨਿਸ਼ਪਤੀ ਵਿਮਾਨ ਅਨੁਭਾਵ ਅਤੇ ਵਿਭਚਾਰੀ ਭਾਵਾਂ ਦੇ ਸੰਯੋਗ ਨਾਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਰਸ ਸੰਪਰਦਾਇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਲੰਕਾਰ ਸਿਧਾਂਤ ਦੇ ਪ੍ਬਲ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਭਰਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਰਸ ਬਾਰੇ ਹੋਰ... |
ਕਵਿ ਦੇ ਲੱਛਣ ਤੇ ਸਰੂਪ (ਹਿੱਸਾ ਵਿਦਿਯਾਧਰ ਨੇ ਵੀ ਸ਼ਪਸ਼ਟ ਸ਼ਬਦਾ ਚ ਸ਼ਬਦ ਅਤੇ ਅਰਥ ਨੂੰ ਹੀ ਕਾਵਿ ਦਾ ਸ਼ਰੀਰ ਮੰਨਿਆ ਹੈ। ਜੈਯਦੇਵ ਪੀਯੂਸ਼ਵਰਸ਼ ਨੇ ਰੀਤੀ, ਗੁਣ ਅਲੰਕਾਰ ਅਤੇ ਰਸ ਤੋਂ ਭਰਪੂਰ ਅਨੇਕ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੀ ਵਾਣੀ ਨੂੰ ਕਾਵਿ ਕਿਹਾ ਹੈ। ਕੇਸ਼ਵ ਮਿਸ਼੍ਰ ਨੇ ਵੀ 'ਰਸ ਤੋਂ ਭਰਪੂਰ ਕਾਵਿ ਦਾ ਸੁਣਿਆ ਇੱਕ ਵਾਕ ਵੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਆਨੰਦ ਦੇਣ ਵਾਲਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ' ਨੂੰ ਹੀ ਕਾਵਿ ਕਿਹਾ ਹੈ।) ਹੈ। 4. ਕਿਤੇ ਕਿਤੇ ਅਲੰਕਾਰ ਰਹਿਤ: ਅਜਿਹੇ ਸ਼ਬਦ ਅਰਥ ਜਿਸ ਨੂੰ ਕਾਵਿ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਆਮ ਕਰਕੇ ਅਲੰਕਾਰ ਯੁਕਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਪਰ ਜੇ ਕਿਤੇ ਸਪਸ਼ਟ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਅਲੰਕਾਰ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀਤੀ ਨਾ ਹੁੰਦੀ... |
ਨਾਥ ਜੋਗੀਆਂ ਦਾ ਸਾਹਿਤ (ਹਿੱਸਾ ਅਲੰਕਾਰ) ਨਾਥ ਦੇ ਮੱਤ ਦਾ ਉਪਾਸਕ ਦੱਸਦੇ ਹਨ। ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰਾਂ ਨੇ ਆਮ ਕਰਕੇ ਇਸ ਸੰਪਰਦਾਇ ਦੇ ਸਾਹਿਤ ਨੂੰ ਜੋਗੀਆਂ ਦੇ ਸਾਹਿਤ ਵਜੋਂ ਸ਼ਾਮਿਲ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਲੋਕ ਸਾਹਿਤ, ਕਿੱਸਾ ਕਾਵਿ... |
ਆਵਾਗਵਣ ਮਿਟਾਵੈ ਸੋਇ॥(2) ਬਾਬਾ ਹੰਦਾਲ:-ਮਹਾਨ ਕੋਸ਼ ਅਨੁਸਾਰ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਨਿਰੰਜਨੀ ਸੰਪਰਦਾਇ ਦੇ ਸੰਚਾਲਕ ਬਾਬਾ ਹੰਦਾਲ ਦਾ ਜਨਮ 1573 ਵਿੱਚ ਜੰਡਿਆਲਾ(ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ) ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ। ਬਾਬਾ... |