Chrétien De Troyes

Escriviá en Champanhòl. Son identitat demora enrodada de polemicas. Vendriá d'una familha de la bassa noblesa, de savents la dison en relacion amb los josieus convertits de l'epòca. En tot cas, sembla provat que faguèt fòrça estudis, a causa de la quantitat d'allusions al mond classic e a referéncia propias del clergat.

Sas òbras (escritas al sègle XII) tractan del cicle arturian o matèria de Bretanha e se classifican dins la novèla de cavalarias classica, plena d'elements meravelhoses. Lo protagonista es un cavalhièr errant que viu d'aventuras extraordinàrias. Diverses personatges son comun a mai d'unas novèlas. Un tema comun a fòrça novèlas de cavalarias a partir de Chrétien de Troyes es lo Sant Grasal, símbol medieval qu'introduís dins son òbra Lo Conte del Graal.

Dins lo prològ de sa romança Cligès, parla de la translatio imperii e de la translatio studii. D'aquesta darrièra dich:

"Per nòstres libres sabèm que Grècia foguèt la primièra per la cavalariá e lo clergat. Après passèt la cavalariá a Roma e lo melhor del clergat, alra venguèt a França. Dieu vòlga qu'i demore e s'i adore, e jamai surtisca de França l'onor que s'i las demore" (v. 28-37).

• Tristan et Iseut: òbra perduda de la seva joventut.
• Guillaume d'Angleterre: inspirada en la vida de Sant Eustaqui.
• Érec et Énide
• Cligès
• Lo Cavalhièr del Leon: testimòni de sa maduretat estilistica dins la vivacitat del dialòg.
• Lancelot o lo cavalhièr de la Carreta: novèla inacabada e influenciada pel concèpte de l'amor cortés.
• Perceval o Lo Conte del Graal

Dins las òbres de Chrétien de Troyes los personatges son recurrents, figuras obèrtas ont intran de personatges novèls, tot solinhant la carctèr e las valors dels nòbles personatges principals (Ginebra, Lancelot, Artús, Gauvin, Kay, Merlin..), e intensificant l'istòria amb un infinitat d’aventuras. Lo divertiment de sa naracion s’impausa sul drama.

Lo novelum de l’òbra de Chrétien de Troyes es lo jòc de diferéncias e dels parallelismes que crèt en redactar alara doas novèlas ont los eveniments se debanan los meteis jorns e s’entrecrosan en episòdis parallèls, com es lo cas del Cavalhièr del Leon e Lo Cavalhièr de la carreta.

Chrétien de Troyes, a las diferéncia d’autres autors de l’epòca, s'inspirèt per son òbra del libre Ars Amatoria d'Ovidi, trait que lo separa de la resta de poèmas epics o Cançon de Gesta del Sègle Xl on l’eròi rebutja els sentiments inspirats per la dona. Mas Chrétien de Troyes no es se limita a dire l’aventura d’un contengut amorós, mas va vdotar los personatges d’una abila e segura caracterizacion psicologica. E mai, la finalitat de son òbra èra donar una leisson morala e esperitala destinada a perfeccionar la societat ont viviá e tanben per l’aristocracia que legís sas òbras. Se tractava d’una exaltacion de las valors moralas.

• Champanhòl
• trovèr

• Biblioweb (en francès)

• Wikisource en francès conten d'òbras de Chrétien de Troyes
• Chrétien de Troyes a la Bibliothèque Nationale de France (en francès)
• Dictionnaire Électronique de Chrétien de Troyes par ATILF/CNRS-Nancy Université et LFA/Université d'Ottawa (en francès i anglès)