Benasc: Comuna espanhòla en Aragon

Es la principala vila de la val omonima.

Benasc

Benasque (es)
Nom oficial	Benasque/Benás
Entitat	comuna d'Aragon
Administracion
Estat	Espanha
Comunautat autonòma	Aragon
Província	Província d'Òsca
Comarca	Ribagorça
Capitala	Benasc
Lenga oficiala	espanhòl
Geografia
Coordenadas	42° 36′ 17″ N, 0° 31′ 24″ E
Superfícia	233,195637 km²
Limitròf amb	Vielha e Mijaran Castilló de Sos Montanuy Sahún
Altitud mejana	1 138 m
Fus orari	UTC+01:00
Demografia
• Totala	2 306 ab. (2023 )
• Densitat	9,89 ab./km²
Gentilici	benasqués, benasquesa
Autras informacions
Còdi postal	22440
Sit web	benasque.es

Los lingüistas s'interessant a l'etimologia d'aquel toponim penjan en favor d'una origina, que s'acaba pel sufix -asco probablament non-indoeuropèa. Se poiriá citar egalament una lista de localitats s'acabant per las desinéncias -asco -asca, situadas dins los territòris de las populacions vasconas e liguras, coma Behaskane (Basses Pirenèus), Venasca (Vauclusa), Venascha (Coni), Benasco (Gènoa), Benaschi (Pàdoa).

En efècte, Ballarín (1974: 159) afirma que los cercaires modèrns, avent localizat de nombroses establiments dins la region ocupada per aquel pòble [los Ilergets], tiben a identificar la forma ibèrica Vescelia amb l'actual toponim Benasque». Los primièrs documents fan pròva de la preséncia del -o final. Mantuna ipotèsi etimologica entorneja aquel toponim controvertit, qu'enumerarem aicí Ballarín (1972: p.104-105) abòrda la question de l'origina de Benasque e suggerís que, per d'unes, poiriá èsser d'origina basca, derivat de be, significant «al pè de», e asque, significant «limit o frontièra» (Cenac Moncaut).

La forma modèrna sembla es lo fruit d'una apocòpa normala en occitan, sul modèl del catalan. En mai, de raprochaments fonetics pòdon èsser realizar sus l'evolucion similara del sufix galloroman -acu(m) derivat -ācon (< celtica comun -āko-) significant «luòc de, proprietat de», caracterizat per l'amuissiment de la -m finala e la casuda progressiva de la u atòna. Pasmens, las documentacions istoricas atèstan tre lo sègle x jos las formas latinas Benasco, Benascutum e ulteriorament Benasch.

Benasco, 947, 1015-1019, 1097-1104, 1279; Benaschum, 1006 o 1010; 1015?; Uenascu, 1015-1019, 1018; Benascu, 1015-1019?, 1018, 1019-1020, 1025, 1020-1043; Uenaschu, 1015-1019?; Benascho, 1015-1019?, 1193, 1194, 1200; Benascum, 1015-1019?, 1020-1035; Venascum, 1025; Uenascum, 1020-1035; Benascon, 1045; Benastg, 1172; Benasche, 1185; Benasch, 1213, 1225, 1381, 1385, 1397, 1575; Benasc, 1218; val de benasch, 1578, 1579; Benasque en 1580.

La vila es traversada pel riu Éssera. Constituissi un munipic destacada dins la comarca de Ribagorça e es lo mai de septentrional de la Val de Benasc.

Lo tèrme municipal compren los nuclis de Cerler (Sarllé), lo vilatge mai naut de la val e Ancils (Ansils), situat a 1.123 mètres d'altitud.

Benasc a un climat de nauta montanha, amb d'estius cauds pendent la jornada e fresc la nuèit, e dels ivèrns freges, amb de temperaturas glacialas e de nèu sovent. Sa temperatura mejana annala es de 9 gras (a 1 138 mètres), una zòna generalament freja.

Lo benasqués es l'idiòma tradicional de la Val, a la confluéncia de l'aragonés, del catalan e de l'occitan gascon.

• Banhèras de Luishon (França)

• Val de Benasc
• Parc Natural de Pocets-Maladeta
• Pic d'Aneto.

•   Portau d'Aragon