Lüttje Reitgoos

Se brott in de Arktis. Düsse Aart is to’n eersten Mol 1833 vun François Baillon in de Mémoires de la Société royale d'émulation d'Abbeville beschreven wurrn, de 1834 rutkamen sünd. De Vagels, de up Spitzbargen bröden doot, kaamt over Winter na Middeleuropa. Se könnt denn in de Nedderlannen un in Belgien funnen weern. In harte Winters drievt se sik ok an Noordfrankriek siene Küsten rum. In dat Binnenland sünd se man bloß to sehn, wenn se dor mol hen biestert sünd. In Bayern sünd twuschen de Johre 1900 un 1980 alltohopen bit hen to 21 Vagels vun düsse Aart sehn wurrn.

Lüttje Reitgoos; Kortsnavelgoos
Systematik
Ünnerstamm: Warveldeerten (Vertebrata) Klass: Vagels (Aves) Ornen: Gösevagels (Anseriformes) Familie: Aantenvagels (Anatidae) Ünnerfamilie: Göse (Anserinae) Tribus: Echte Göse (Anserini) Geslecht: Feldgöse (Anser) Oort: Lüttje Reitgoos
Wetenschoplich Naam
Anser brachyrhynchus
Baillon 1834

De lüttje Reitgoos sütt bannig ut, as de „normole“ Reitgoos (Anser fabalis), man se hett rosa Föte un nich orange, un ehr Snavel hett en rosa Rand dor umto. De Kopp is en beten wat düsterer, as bi de Reitgoos. Wegen deit se 2,5 bit 3,5 kg. Se warrt bit hen to 66 cm lang. De Flunken kann se vun ca. 1,30 m bit hen to 1,70 m utspannen. De Flunken ruut um Midden Juli rüm. Dat is de Tied, wo de Gössel denn al twee bit dree Weken ut’e Eier krapen sünd. De Ooldvagels könnt denn bi 25 Dage lang nich flegen. Dat Ruden vun de Lütt- un Stüerfeddern geiht achternah los.

De lüttje Reitgoos lett sik geern hören. Ehr Ropen wat höger, as bi de Graugoos. Dat kann verwesselt weern mit dat Ropen vun de Blessgoos un de Dwarggoos. Bi’t Flegen laat se meist en „ag-ag“ oder en „glick-glick“ hören. Wenn se meent, se weert bedrauht, fangt se en düütlich Snirren an.

Lüttje Reitgöse sünd Treckvagels. Mitunner sluut se sik annere Göse up ehren Treck an. Bröden doot se up Spitzbargen, up Gröönland un Iesland. Over Winter staht se up de Brittschen Eilannen, in Belgien, in de Nedderlannen, an de Waterkant in Noorddüütschland un in Däänmark. Towielen verdwaalt se sik ok bit hen na Québec un Neepundland in Kanada. In’n Winter leevt de lüttjen Rietgöse geern up Wischen, Auen, man ok up Weideland. Bröden doot se in’n Sommer to’n Deel up Felsland, wat mehr as 400 m hooch is un wo nich veel wassen deit, un in Sump- un Moorland un bi Pöhle un Seen, de in’n Fröhsommer dör dat Smelten vun de Gletschers tostanne kamen weern.

 

In de Gemarken, wo se bröden doot, freet de Göse arktische Planten, de in’n Sommer dor wassen doot. In’n Winter freet se all Kruut un Gras, wat se finnen doot, man ok geern Produkte vun de moderne Landweertschop, dormank ok Kortuffeln. Hüdigendags sünd Kortuffeln de wichtigsten Nehrplanten for Reitgöse, de over Winter in Grootbritannien blievt.

 

De Brödeltied fang Anfang Juni an. Al vun Midden Mai af an sünd de Swarms an ehre Brödelstäen indrapen. Se brööt in wat lose Kolonien un bruukt desülvigen Stäen normolerwiese fökener to’n Bröden.

De Goos leggt 3-7 glatte, witte Eier in’n Afstand vun bi 24 Stunnen in dat Nest. Dat is en beten wat höger boot un mit Dunen utstaffeert. Dree un en half Weken brott de Goos. De Ganner maakt dor nich bi mit, man he passt de Goos un de Eier up. Wenn de Jungen ut dat Ei krapen sünd, büxt se glieks ut, ut dat Nest. Dat duert bi 2 Maande, denn könnt se flegen. Bi dat Ruden in’n Juli, wenn se nich flegen könnt, billt de Ooldvagels grote Herden. Vun August af an fleegt se torüch nah ehre Winterplätze. Normolerwiese fang de Jungen in ehren drüdden Johr sülms an mi dat Bröden.

• Jonathan Alderfer (Rutg): Complete Birds of North America, National Geographic, Washington D.C. 2006, ISBN 0-7922-4175-4
• Bergmann, Hans-Heiner, Helmut Kruckenberg & Volkhard Wille (2006): Wilde Gänse - Reisende zwischen Wildnis und Weideland, G. Braun Verlag, Karlsruhe
• Hans-Günther Bauer, Einhard Bezzel und Wolfgang Fiedler (Rutg): Das Kompendium der Vögel Mitteleuropas: Alles über Biologie, Gefährdung und Schutz. Band 1: Nonpasseriformes – Nichtsperlingsvögel, Aula-Verlag Wiebelsheim, Wiesbaden 2005, ISBN 3-89104-647-2
• T. Bartlett: Ducks And Geese - A Guide To Management. The Crowood Press, 2002, ISBN 1-852236507
• Hartmut Kolbe: Die Entenvögel der Welt. Ulmer Verlag 1999, ISBN 3-8001-7442-1
• Madsen, J., G. Cracknell & Tony Fox (1999): Goose Populations of the Western Palearctic, Wetlands International, Wageningen.
• Josep del Hoyo; Andrew Elliott & Jordi Sargatal (Rutg): Handbook of Birds of the World (Volume 1: Ostrich to Ducks). Lynx Edicions, Barcelona, 1992, ISBN 84-87334-10-5
• Bradley C. Livezey: A phylogenetic analysis of recent anseriform genera using morphological characters. Auk 103(4): 737-754. PDF in Englisch
• Erich Rutschke: Wildgänse, Lebensweise - Schutz - Nutzung, Berlin: Parey, 1997
• Richard Sale: A Complete Guide to Arctic Wildlife, Verlag Christopher Helm, London 2006, ISBN 0-7136-7039-8