De Göse, Göös oder Gosen (Anserinae) sünd en Unnerfamilie vun de Aantenvagels.
Göse; Göös; Gosen | ||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Systematik | ||||||||||
| ||||||||||
Wetenschoplich Naam | ||||||||||
Anserinae | ||||||||||
Vigors 1825 |
Dat Woord "Goos" (pl. Göse oder Göös, for dat Heken Gant(er) oder Genter, for de Lüttjen Gössel) stammt direktemang ut de Proto-Indo-Europääsche Wuddel *ghans-. In de Germaanschen Spraken liggt de Wuddel bi dat ooldsassische un angelsassische gōs mit den Plural gēs un de Form gandres for dat Heken. Up Freesch is dor goes, gies un guoske vun wurrn, up Engelsch goose, geese un gander, up Hoochdüütsch Gans, Gänse un Ganter, up Ooldnoordsch gās. Up Latiensch heet de Goos anser, wat vundagen de wetenschoppliche Naam vun dat Geslecht vun de Feldgöse is. Vun de Minschen sünd Göse in'e Tucht bruukt wurrn for Fleesch un Feddern. Sunnerlich ut de Graugoos is as Huusdeert de Huusgoos mit ehre allerhand Aarden tücht wurrn.
Anners, as bi allerhand Aanten, verscheelt sik Heken un Seken bi de Göse meist gor nich. Se sünd normolerwiese grötter, as Aanten un hefft en langern Hals. Freten doot se meist Grööntüüch un Planten. Swöne freet normolerwiese Waterplanten un söökt dor up’n Grund unner Water na. Gegen de Swöne over freet de echten Göse Gras un Saat an Land. De echten Göse ehre Jungen freet allerdings Insekten. Göse sünd ehr ganzet Leven lang monogam. Bi Swöne un bi de Höhnergoos boot ok dat Heken mit an dat Nest, bi de echten Göse is dor alleen man dat Seken for tostännig. Just so is dat mit dat Bröden. De eenzige Goos, wo dat Heken mit bröden deit, is de Troerswaan.
In de Allgemeenspraak warrt faken jeden Aantenvagel mit’n langen Hals „Goos“ nömmt. Man na de Biologie weert de Piepgöse mit ehre Kennteken ut ole Tied un de Heckstergoos dor nich mit torekent. Ok de Halfgöse staht twuschen Aanten un Göse un weert nich mank de Göse tellt. Gegen düsse Vagels over höört de Swöne man eendüdig to de Göse mit to.
To de Aantenvagels (Anatidae) ehre Unnerfamilie „Göse“ (Anserinae) kann, neven de „echten Göse“ un de „Swöne“ ok noch de „Höhnergoos“ as drüdde Tribus stellt weern, de dat vundagen noch gifft. Se verscheelt sik vun Göse un Swöne. De echten Göse laat sik noch eenmol updelen in „Feldgöse“ un „Seegöse“. De Feldgöse sünd grau-bruun in’e Farv, de Seegöse tomeist witt un swatt. Unner Umstänn könnt ok de Moa-Nalos vun Hawaii to de Göse torekent weern, man de sünd al utsturven.
Düsse Aarden ut de Unnerfamilie vun de Göse gifft dat hüdigendags noch:
This article uses material from the Wikipedia Plattdüütsch article Göse, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Der Inhalt ist verfügbar unter CC BY-SA 4.0, sofern nicht anders angegeben. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Plattdüütsch (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.