28. Juli: Datum/Tied

Juli is de 209. Dag in’n Gregoriaanschen Klenner oder de 210. Dag, wenn wi en Schaltjohr hebbt.

Politik un Sellschop

• 1353: Anna von Schweidnitz warrt as Königin vun Böhmen kröönt.
• 1540: Thomas Cromwell, de engelsche Kanzler un Middelsmann vun de veerte Fru vun Heinrich VIII. warrt wegen Ketteree un Hoochverraat veroordeelt un hinricht. Heinrich VIII. heiraat an’n lieken Dag sien föfte Fru Katharina Howard.
• 1742: Mit den Freden vun Berlin twüschen Preußen un Öösterriek geiht de Eerste Sles’sche Krieg to End.
• 1794: Tohopen mit 21 vun sien Anhangers warrt Maximilien de Robespierre hinricht. Dormit geiht de Terrorherrschap in Frankriek vörbi.
• 1821: Na’t Erovern vun Lima verklort José de San Martín de Unafhangigkeit för Peru vun Spanien.
• 1914: Öösterriek-Ungarn verklaart Serbien den Krieg, de Eerste Weltkrieg geiht dor mit los.
• 1943: Wiel den Tweeten Weltkrieg löst en sworn Bombenangreep in’n Rohmen vun de Operatschoon Gomorrha in Hamborg en bösen Füerstorm ut, de wiete Deele vun de Stadt toschannen maakt. Tominst 35.000 Minschen starvt dorbi.
• 1951: In Genf warrt dat Afkamen över de Rechtsstellen vun Flüchtlingen beslaten, de ok as Genfer Flüchtlingskonventschoon bekannt is.
• 1977: Spanien stellt Andrag, Liddmaat bi de EG to warrn.
• 1993: Andorra warrt Liddmaat bi de UN.

Kunst, Kultur un Bowark

• 1929: De Oper Lehrstück vun Paul Hindemith warrt in Baden-Baden ooropföhrt.
• 1951: De Walt Disney-Film Alice in Wonderland (hdt.: Alice im Wunderland) na den Roman mit den lieken Naam vun Lewis Carroll hett in de USA Premiere.

Wetenschoppen un Technik

• 1924: To’n eersten mol warrt en Konzert över Rundfunk överdragen.
• 1955: De US-Präsident Dwight D. Eisenhower lett verkünnen, dat de USA as Bidrag to’n „Internatschonalen Eerdphysikaalschen Johr“ en Satelliten in Opdrag geven wüllt.
• 2000: Dat „Atomei“ vun Garching, de Karnreakter, de 1957 1957 as eerster in Düütschland för’t Forschen in Betrieb güng, warrt afschalt.

Katastrophen

• 1566: In en Storm vör Gotland gaht veele Scheep vun de däänsch-lüübschen Flott ünner. Na eenige Vermoden kommt dorbi ungefäähr 6.000 Seelüüd un Soldaten üm’t Leven.
• 1883: En Eerdbeven op Ischia maakt üm un bi 1.200 Hüüs toschannen un köst 2.000 Minschen dat Leven.
• 1912: In Binz op Rügen stört en Seebrüch in un rit en por Dutzend Lüüd mit rünner. 17 dorvun suupt in de Oostsee af, wat in’t folgend Johr to de Grünnen vun de Düütsch Leven-Reddens Sellschop (hdt. Afkötten: DLRG) föhrt.
• 1945: En B-25 Bomber flüggt in New York in’n Nevel gegen dat Empire State Buildung. 13 Minschen, dorvun 10 Zivilisten, blievt dood.
• 1947: Dat norwegsch Frachtschip Ocean Liberty mit Ammoniumnitrat an Boord geiht in’n franzööschen Haven vun Brest in de Luft. Bi de Explosion gifft dat 21 Dode, över 100 Veletzte un düchtig groten Sakenschaden.
• 1948: Bi en Keetelwagenexplosion in de BASF in Ludwigshafen an' Rhien kommt 207 Menschen to Dood un 3818 wurrn besehrt.
• 1976: Bi en Eerdbeven mit de Magnitude M_S = 7,4 in Tangshan, Volksrepubliek China, kommt na offizielle Angaven 242.000 Minschen üm. Inoffiziell warrt sogor vun bit to 800.000 utgahn.
• 1981: In’n Iran köst en Eerdbeven mit de Magnitude M_S = 7,3 ungefäähr 1.500 Minschenleven.

• 1456: Jacopo Sannazaro, italiensch Dichter.
• 1804: Ludwig Feuerbach, düütsch Philosoph.
• 1856: Karl Heinrich Gisbert Gillhausen, düütsch Ingenieur un Politiker.
• 1861: Louis Vivin, franzöösch Maler.
• 1866: Beatrix Potter, britsch Schrieverin.
• 1900: Hanns Otto Münsterer, düütsch Mediziner, Schriever un Volkskundler.
• 1904: Pawel Alexejewitsch Tscherenkow, russ’sch Physiker un Nobelpriesdräger.
• 1905: Ehrhard Voigt, düütsch Geoloog un Paläontoloog.
• 1907: Earl Tupper, US-amerikaansch Utfinner vun de Tuppersaken.
• 1915: Charles Hard Townes, US-amerikaansch Physiker un Nobelpriesdräger († 2015)
• 1918: Albert George Wilson, US-amerikaansch Astronom († 2012)
• 1922: Jacques Piccard, Swiezer Ozeanograph un Deepseeforscher
• 1925: Baruch Samuel Blumberg, US-amerikaansch Mediziner un Nobelpriesdräger († 2011)
• 1927: Hans Bauer, düütsch Footballspeler
• 1927: Richard Toborg, düütsch Politiker un Landdagsafordneter vun Neddersassen († 2014)
• 1930: Joseph Larch, öösterrieksch Bargstieger († 2011)
• 1938: Alberto Fujimori, Präsident vun Peru
• 1944: Frances Lee McCain, US-amerikaansch Schauspelerin
• 1951: Veronika Fischer, düütsch Singerin
• 1953: Krista Sager, düütsch Politikerin
• 1954: Hugo Chávez, Präsident vun Venezuela († 2013)
• 1955: Hartmut Cyriacks, plattdüütsch Översetter un Schriever († 2022)
• 1956: Robert Swan, britisch Polarforscher un Umweltschuuler
• 1966: Miguel Ángel Nadal, spaansch Footballspeler
• 1978: Gerco Schröder, nedderlannsch Springrieder
• 1988: Sep Vanmarcke, belgisch Radrennfohrer

• 450: Theodosius II., Ooströömsch Kaiser.
• 1047: Viktor II., Paapst.
• 1540: Thomas Cromwell, engelsch Politiker un Staatsmann.
• 1626: Henning Dedekind, düütsch Komponist.
• 1655: Cyrano de Bergerac, franzöösch Schriever
• 1719: Arp Schnitger (bisett), düütsch Orgelboer (* 1648)
• 1741: Antonio Vivaldi, italiensch Komponist (* 1678)
• 1750: Johann Sebastian Bach, düütsch Komponist, Organist un Cembalist (* 1685)
• 1794: Maximilien de Robespierre, franzöösch Politiker un Opstännsch.
• 1794: Augustin Robespierre, franzöösch Politiker un Opstännsch.
• 1864: Johann Hermann Kufferath, düütsch Komponist (* 1797)
• 1921: Leo Stein, öösterrieksch Librettist un Bühnenschriftsteller (* 1861)
• 1930: Allvar Gullstrand, sweedsch Mediziner un Nobelpriesdräger.
• 1944: Sir Ralph Howard Fowler, britsch Physiker
• 1944: Werner Schrader, düütsch Schoolmester, Offizier un Wedderstandskämper (* 1895)
• 1962: Eddie Costa, US-amerikaansch Jazzmusiker (* 1930)
• 1968: Otto Hahn, düütsch Physiker, Chemiker un Nobelpriesdräger (* 1879)
• 1999: Trygve Magnus Haavelmo, norwegsch Ökonom un Nobelpriesdräger.
• 2002: Archer John Porter Martin, britisch Chemiker un Nobelpriesdräger (* 1910)
• 2004: Francis Harry Compton Crick, britisch Physiker un Biochemiker, Opdecker vun de DNA un Nobelpriesdräger (* 1916)
• 2012: Sepp Mayerl, öösterrieksch Bargstieger (* 1937)
• 2020: Haide Klüglein, düütsch Swemmsportlerin (* 1939)
• 2021: István Csom, ungarsch Schachspeler (* 1940)