Leegsaksische Varianten

t Leegsaksisch of Platduuts is ien 1997 as streektoal erkend worden. Dochs kin man nait proaten van ain toal, môr van n groep Leegduutse varianten dij t ain en ander gemain hebben. Aigelks kin man proaten van vaaier verschaaidene heufdgroepen mit doaronder nog verschaaidene varianten, ook bekend as dialekten.

t Noord Leegsaksisch is de groep varianten laangs de Noordzeekost van Grönnen tot Sleeswiek tou. Hierbie kinnen aigelks t Grönnegs-Oostfrais en t Sleeswieks nog weer as apaarte groepen zain worden. t Kenmaark hierbie is dat man nait sègt "wi hebt", môr "wi hebben". t Noord Leegsaksisch dat den overblieft is dat van Oldenbörg tot Holstain tou.

Varianten:

• t Sleeswieks
• t Holstains
  • t Hambörgs
• t Noord-Hannovers
• t Oldenbörgs
• t Oostfrais Leegsaksisch
• t Ditmaarsers
• t Eemslenner Plat

Grönnegs-Oostfrais

Ien t Grönnegs-Oostfrais het man ook nog weer de lichte diftongen bie elke klinker, wat man ien de rest nait het en de klaanken ai/äi, ou/ow en ui dij ook nait ien de aandere varianten veurkommen. Ook de woordenschat en grammoatiek is n bitje aans, deur ienvlouden van de olle Oostlaauwers Fraise toal.

Varianten:

• Westerkertaaiers
• Noordvelds
• Veenkelonioals
• Westerwôlds
• Hoogelaandsters en Oldambtsters
• Reiderlaands, Kromhörns en Börkums
• Moormerlaands en Aauwerkerlaands
• Broukmerlaands

Sleeswieks

t Sleeswieks wordt veuraal kenmaarkt deur n Deense ienvloud. Vrouger haar man t hertoogdom Sleeswiek dat tegenswoordeg verdaild is over Denmaark en Duutslaand. Baaide kaanten van de grìns hebben nkander den ook beienvloud. t Dialekt van Noord Sleeswiek het Leegduutse ienvlouden en t dialekt van Zuud Sleeswiek het Jutlaandse ienvlouden. t Sleeswieks kin man, zunder al te veul kennes, ook wel herkennen as Leegduuts mit n Jutlaands aksìnt. Bepoalde klaanken worden den ook aans vertoald as ien t Holstains. Ook binnen dialekten as t Aiderstees beienvloud worden deur t Noordfrais.

t Westfeels is ook gain ainhaid. t Heurt bie mekoar deur t aksìnt dat overainkomt. Binnen t Westfeels kin man n lien trekken tuzzen t westelke en t oostelke Westfeels. t Oostelke Westfeels wordt kenmaarkt deur n diftong, dij ien t westelke Westfeels nait veurkomt. t Westelke Westfeels wordt ook wel Nederlaands Leegsaksisch nuimd. t Twìnts heurt hier nait bie en t Grönnegs logischerwies ook nait. t Twìnts is oostelk Westfeels.

De diftongen van t oostelke Westfeels binnen ìë veur ee (bv. ìetn), òë of óóë veur oo (bv. lóóëpm). t Westelk Westfeels is doarnoast staark beienvloud worden deur t Nederlaands.

Varianten westelk Westfeels:

• Drìnts, Stellenwaarfs en Woaterplat
• Westelk Twìnts, Aachterhouks en West Muunsterlaands
• Zallaands en Oost-Veluws
• West-Veluws en Örkers

Varianten oostelk Westfeels:

• Oostelk Twìnts en Hugellaands
• Muunsterlaands
• Oost-Westfeels
• Zuud-Westfeels
  • Zoerlaands

t Oostfeels het liek as t westelke Westfeels gain diftong, môr is nait beienvloud worden deur t Nederlaands môr deur t Turengs en het doarom n aander aksìnt. Ook slikt man de -e nait ien, môr juust de -n, dus nait "Oostfaaln", môr "Oostfale"

Varianten:

• Kern-Oostfeels
• Elve-Oostfeels
• Göttings-Groevenhoags
• Haaide-Oostfeels

t Oost Leegduuts kin ook ien twij dailen opdaild worden, noamelk ien t Mekelnbörgs-Veurpommers en t Brandenbörgs. t Oost Leegduuts onderschaaidt zok van de westelke groepen (mit oetzundern van t Grönnegs-Oostfrais en t Sleeswieks) deurdat man nait sègt van "wi hebt", môr "wi hebben". Doarnoast is t Oost Leegduuts beienvloud deur t Nederlaands en den veuraal ien de woordenschat deur Nederlaandse immigranten. t Grootste verschil is middelkerwies dat man ien de westelke groepen snel proat en ien t Oost Leegduuts juust hail laanksoam. Ook is de ienvloud van t Hoogduuts groter as ien de westelke groepen.

• Mekelnbörgs-Veurpommers
  • Mekelnbörgs
  • Veurpommers
  • Rugens
• Middelpommers
• Brandenbörgs
  • Noord Brandenbörgs
• Midden Brandenbörgs
• Plautdietsch
• Oostpommersk
• Nederprusisk