هومو ساپینس

رج مرتبه	تی
علمی طبقه‌بندی
جور محدوده	زنده‌ئون
جور قلمرو	ریسزیان
قلمرو	پیراهوکسوزوآ
جیر قلمرو	نفروزوآ
فرعی قلمرو	لامیزه‌دومی‌ها
چله	Olfactores
جیر چله	میرکادارون
فرعی چله	چهاراندام‌ریختان
جور رجه	پستاندارسان‌ها
رجه	شیرده‌ئون
جیر رجه	وحشی‌ئون
فرعی رجه	جفت‌دارون
پیل راسته	شمال‌هوددان
گت راسته	هونیاسنجابک‌مونائون
گت راسته	هونیاکان
میونه راسته	نخستی‌ریختان
راسته	نخستی‌سانان
جیر راسته	ساده‌بینیان
فرعی راسته	میمونان
پچیک راسته	راست‌بینیان
جور خانواده	کپی
خانواده	انسان سانان
جیر خانواده	انسان‌ساییان
جنس	آدم‌مونان
علمی نوم
Homo sapiens  کارل لینه  ، ۱۷۵۸
حاملگی دوره	280 روز
عکس نگارخنه  - ویکی‌مدیا تلمبار
کد ره دچی‌ین - دچی‌ین

هومو ساپینس (نام علمی: Homo sapiens) که ونه معنی عاقل ِآدم یا آدمی که فکر کانده وونه، اتی مرحله از آدمونِ تکامل هسته. اِما، آدم‌هایی که اسا زندگی کامبی، ِات جیرچله (= زیرشاخه) جا هستمی. غیر این آدم‌هایی که اسا درنه، ات‌جور آدم دیگه هم ِجیرچلّه بینه که اسا منقرض بَینه و وشون ره ایدالتو گاتنه.

تقریباً ۱۰ تا ۲۰ میلیون سال پیش کم‌کم شادی‌ئون تبدیل به آدمیزاد بَینه و انسان اولیه تکامل جه بوجود بمو. ولی اَی تقریباً ۱٫۸ تا ۰٫۲ میلیون سال پیش تکامل ویشته تأثیر هاکرده و هومو ارکتوس (= آدمی که شه لینگ‌سر اِستائه) تبدیل این آدمی بیّه که وه ره (= آدمی که تونده فکر هاکنه) گانّه. آدمی که تونسته فکر هاکنه، شه دِ چلّه بی‌یه که اتا ره ایدالتو گاتنه که ونه فسیل ره اتیوپی دله پیدا هاکردنه و شواهد سِراق دِنّه که وه ۱۶۰٫۰۰۰ سال پیش منقرض بیّه؛ اتا چلّه دیگه همین آدمونی هستنه که اسا درنه. اتی دیگه آدمون هم دَیینه که وشون تبار فرق داشته و وشون ره نئو آندرتال گانّه؛ اینجور آدمون هم ۳۰ هزار سال پیش منقرض بَیینه ولی وشون DNA انسان‌های امروزی جه تا ۵۰۰ هزار سال پیش ات‌جور بی‌یه و احتمالاً وشون با امه اجداد ارتباط داشتنه و وشون نسل ات‌که قاطی‌بزه بیّه چون وشون ژن انسان امروزی دله دره.

انسان‌های امروزیِ آناتومی جه قدیمی‌ترین فسیل‌هایی که کشف هاکردنه، آفریقا شنه و ۱۹۵ هزار سال قدمت دارنه. این زمونی هسته که انسان امروزی تموم دیگر گونه‌ها و جیرچلّه‌ئون مختلف جه سیوا بیّه. تحقیقات ثابت کانده که انسان‌های اولیه‌ کوچ جایی که اسا کشورون نامیبیا و آنگولا درنه جه شروع بیّه و آفریقا جه آدمون بمونه و دنیا دله تنک بَینه. البته انتخاب طبیعی تموم نیّه و همین‌جور تکامل آدمون دله دمباله دارنه. حدود ۱۵ هزار سال پیش تاسا تغییرات زیادی آدمون ِژن دله ایجاد بیی‌یه.