Пратэстантызм (ад лац.: protestantem (наз.
склон protestans), дзеепрыметнік цяп. часу ад protestari — дэклараваць публічна) — адзін з трох, нароўні з каталіцтвам і праваслаўем, галоўных кірункаў хрысціянства, які ўяўляе сабой сукупнасць шматлікіх і самастойных цэркваў і дэнамінацый, звязаных сваім паходжаннем з рэфармацыяй — шырокім антыкаталіцкім рухам XVI ст. у Еўропе.
У 1526 г. Шпаерскі рэйхстаг на патрабаванне нямецкіх князёў-лютэран прыпыніў дзеянне Вормскага эдыкта супраць Марціна Лютэра. Аднак 2-гі Шпаерскі рэйхстаг 1529 г. адмяніў гэтую пастанову. У адказ ад 5 князёў і шэрагу імперскіх гарадоў Германіі рушыў услед пратэст, ад чаго і ўтварыўся тэрмін «пратэстантызм».
Першапачатковымі формамі пратэстанцызму былі лютэранства, цвінгліянства, кальвінізм, анабаптызм, менанітства, англіканства. Пасля ўзнікае шэраг іншых плыняў — баптысты, адвентысты, метадысты, квакеры, пяцідзясятнікі, Армія збаўлення і шэраг іншых. Фарміраванне большасці гэтых плыняў праходзіла пад знакам «рэлігійнага адраджэння», звароту да ідэалаў ранняга хрысціянства і Рэфармацыі. Усе яны адрозніваюцца ад старога або літургічнага пратэстанцызму перавагай свабоднай пропаведзі і актыўнай евангелізатарскай місіянерскай дзейнасцю.
Пратэстанцызм падзяляе агульнахрысціянскія паданні аб быцці Бога, яго трыадзінстве, аб неўміручасці душы, раю і пекле (аспрэчваючы пры гэтым каталіцкае вучэнне аб чысцілішчы). Разам з тым, пратэстанцызм вызначыў прынцыповымі тры палажэнні: збаўленне асабістай верай, святарства ўсіх вернікаў, выключны аўтарытэт Святога Пісання (Бібліі).
Пісанне абвешчана адзінай крыніцай веравучэння. Біблія была перакладзеная на нацыянальныя мовы, яе вывучэнне і ўжыванне ва ўласным жыцці стала важнай задачай кожнага верніка. Стаўленне да Святога падання неадназначнае — ад непрыняцця, з аднаго боку, да прыняцця і шанавання, але, у любым выпадку, з абмоўкай — Паданне (як, зрэшты, і любыя іншыя веранавучальныя меркаванні, у тым ліку з уласнымі) аўтарытэтна ў выпадку, калі яно заснавана на Пісанні, і ў той меры, наколькі яно заснавана на Пісанні. Менавіта гэтая абмоўка (а не імкненне да спрашчэння і патаннення культу) з’яўляецца ключом да адмовы шэрагу пратэстанцкіх цэркваў і дэнамінацый ад таго або іншага вучэння або практыкі.
Пратэстанцызм абмежаваў колькасць сакраментаў, пакінуўшы толькі хрышчэнне і еўхарыстыю. Акрамя таго, пратэстанты не бачаць адмысловага сэнсу ў малітвах за памерлых, у малітвах святым і шматлікіх святах у іх гонар. У той жа час павага да святых бывае прыкладам праведнага жыцця. Глыбокая пашана мошчам, як правіла, не практыкуецца, як неадпавядалая Пісанню. Стаўленне да шанавання выяў неадназначна: ад адрыньвання як ідалапаклонства, да вучэння, што гонар, які даецца выяве, узыходзіць да першаўзору.
Малітоўны дом пратэстантаў, як правіла, свабодны ад пышнага строя, выяў і статуй; што, зрэшты, не сама мэта, і адбываецца ад пераканання, што ў падобным дэкоры няма неабходнасці. Будынкам царквы можа служыць любы будынак, у тым ліку які бярэцца ў арэнду або набываецца на роўных са свецкімі арганізацыямі ўмовах. Богаслужэнне пратэстантаў засяроджана на пропаведзі, малітве і спевах гімнаў на родных мовах. Некаторыя цэрквы, напрыклад, лютэранская, шмат увагі надаюць прычасцю, для допуску да якога можа патрабавацца канфірмацыя.
This article uses material from the Wikipedia Беларуская article Пратэстанцтва, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Матэрыял даступны на ўмовах CC BY-SA 4.0, калі не пазначана іншае. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Беларуская (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.