नीता अम्बानी

नीता अम्बानी Nita Ambani
नीता अम्बानी
जन्म	(१९६३-११-०१) १ नवम्बर १९६३ (उमर ६०) मुम्बई
राष्ट्रियता	भारतीय
मातृसंस्था	नरसी मोन्जी कलेज अफ कमर्स आ इकोनामिक्स (बि.कम)
व्यवसाय	रिलायन्स फाउन्डेसनक अध्यक्ष धीरूभाई अम्बानी अन्तर्राष्ट्रिय विद्यालयक अध्यक्ष
प्रसिद्धि कारण	रिलायन्स इन्डस्ट्रिज, मुम्बई इन्डियन्स, सामाजिक कार्य
जीवनसाथी(सभ)	मुकेश अम्बानी (वि. १९८५)
बालबच्चा	इशा अम्बानी (बेटी) आकाश अम्बानी (बेटा) अनन्त अम्बानी (बेटा)
सम्बन्धी	धीरूभाई अम्बानी (ससुर) अनिल अम्बानी (देबर) टीना अम्बानी (ननद)

४० बिलियन अमेरिकी डलर बराबरक पारिवारिक सम्पति भेल अम्बानी भारतक सभ सँ धनीक महिला छी। ओ इन्डियन प्रिमियर लिगक क्रिकेट टिम मुम्बई इन्डियन्सक सह-मलकानि छी । अम्बानी बहुतो सम्मानसभ सँ सम्मानित भेल अछि जहिमे सन् २०१६ केर फोर्ब्सद्वारा जारी कएल गेल सूची अनुसार एसियाक सभ सँ प्रभावशाली व्यवसायी महिला नेतृ आ इन्डिया टुडेक पचास उच्च आ शक्तिशाली भारतीय महिलाक सूचीमे हिनकर नाम सूचीकृत कएल गेल छल। ओ भारतक पहिल महिला छी जे अन्तर्राष्ट्रिय ओलम्पिक समितिक सदस्यक रूपमे निर्वाचित भेल अछि।

अम्बानीकें परोपकार, शिक्षा आ कला क्षेत्रमे उल्लेखनीय काजक लेल न्यू योर्क महानगरीय सङ्ग्रहालयद्वारा सम्मानित कएल गेल छल ।

नीता अम्बानी (दलाल) कऽ जन्म १ नवम्बर १९६४ मे मुम्बईक एक मध्यम-वर्गीय गुजराती परिवारमे भेल छल । नीताक पिता बिरलाक एक कम्पनीमे उच्चाधिकारी छल । नीताक भारतीय शास्त्रीय नृत्य भरतनाट्यम्मे बाल्यकाले सँ बड्ड रूचि छल आ ओ ई नृत्यक अध्ययन आ प्रस्तुतीकरण सेहो केलक । नीता अपन उच्च शिक्षा मुम्बईक प्रसिद्ध नरसी मोन्जी कलेज अफ कमर्स आ इकोनामिक्स सँ पुरा केनए छल ।

नीता अम्बानी सन् २००३ जुनमे धीरूभाई अम्बानी अन्तर्राष्ट्रिय विद्यालयक स्थापना करि एकर अध्यक्ष बनल । ई विद्यालय मुम्बईक लोकप्रिय विद्यालयसभमे सँ एक छी । समुचा भारतमे ई ३७ नामी विद्यालयसभमे शामिल अछि जे देशमे प्रतिष्ठित अन्तर्राष्ट्रिय बेक्केलोरेट कार्यक्रम उपलब्ध करवैत अछि । एकर बाद नीता धीरूभाई फाउन्डेसनक स्थापना करि एकर अध्यक्ष बनल । ओ रिलायन्स इन्डस्ट्रिज आ संयुक्त राष्ट्र सङ्घीय एड्स न्यूनीकरण कार्यक्रमक सेहो हिस्सा छी । नीता अम्बानी रिलायन्स इन्डस्ट्रिजक सामाजिक आ समाजसेवा सँ जुड़ल काजसभ देखैत अछि ।ओ मुम्बई इन्डियन्स टिमक मलकानि सेहो छी । सन् २०१४ मे नीताके रिलायन्स इन्डस्ट्रिजक कार्यसमितिमे निर्वाचित कएल गेल ।

जामनगर शहरी परियोजना

सन् १९९७ मे, रिलायन्स मेगा रिफाइनरीकें कर्मचारीसभक लेल कम्पनी शहरी परियोजना निर्माणमे नीता अम्बानी शामिल छल । ई परियोजनामे पूर्ण योजनाबद्ध तरिका सँ वृक्षारोपण आ पर्यावरण अनुकूल कोलोनी स्थापित करवाक लेल प्रस्ताव कएल गेल छल जहिमे १७,००० सँ अधिक कर्मचारी बास करि सकैत छल । आई, जामनगर परिसरमे लगभग १,००,००० सँ अधिक आमक गाछी अछि जतय विविध पक्षीसभ अपन बनाए लेने अछि ।

रिलायन्स फाउन्डेसन

नीता अम्बानी रिलायन्स फाउन्डेसन चलबैत अछि । फाउन्डेसन एक भारतीय परोपकारी पहल छी जकरा सन् २०१० मे नीता अम्बानी स्थापित केनए छल । ई रिलायन्स इन्डस्ट्रिज लिमिटेड सँ सम्बद्ध अछि आ भारतक सभ सँ पैग निजी फाउन्डेसन छी ।ई फाउन्डेसन विशेष रूप सँ शिक्षा, खेल, स्वास्थ्य, ग्रामीण परिवर्तन, शहरी नवीनीकरण, आपदा प्रतिक्रिया, महिला सशक्तिकरण, कला प्रचार आ भारतक समृद्ध सांस्कृतिक विरासतक संरक्षणक क्षेत्रसभमे पहल करैत अछि । गुजरात, चेन्नई आ कश्मीरमे आएल बाढ़ि, केदारनाथ त्रासदी, मराठवाड़ा सूखा इत्यादि सहित भारतक विभिन्न भागमे आएल प्राकृतिक आपदाक समयमे आपदा प्रबन्धन, राहत आ बचाव अभियान आ पुनर्वास प्रयासमे रिलायन्स फाउन्डेसन सभ सँ आगा रहल अछि ।

मुम्बई इन्डियन्स

अम्बानी इन्डियन प्रिमियर लिगक टिम मुम्बई इन्डियन्सक सह-मलकानि छी । अम्बानीक टिम सन् २०११ आ २०१३ मे च्याम्पियन्स लिग टि२० आ सन् २०१३, २०१५ आ २०१७ मे इन्डियन प्रिमियर लिगक उपाधि जितने अछि ।

अम्बानी मुम्बई इन्डियन्सद्वारा समाजकें किछ वापस दै कऽ लेल 'एजुकेसन फर अल' (इएफए) नामक पहलकें नेतृत्व केनए अछि । इएफए नामक ई पहल ७०,००० सँ अधिक वञ्चित बच्चासभ धरि पहुँचाएल गेल अछि आ विभिन्न मिडिया आ डिजिटल प्लेटफर्मक उपयोग करि शिक्षाक लेल आवश्यक जागरूकता सृजना कएल गेल अछि ।

धिरूभाई अम्बानी अन्तर्राष्ट्रिय विद्यालय

नीता धिरूभाई अम्बानी अन्तर्राष्ट्रिय विद्यालयक संस्थापक आ अध्यक्ष छी । ई विद्यालयकें विविध प्रकाशनसभ निरन्तर भारतक श्रेष्ठ विद्यालयके क्रममे रखैत आएल अछि । ई विद्यालयकें लगातार चारि वर्ष सँ भारतक उत्कृष्ट विद्यालयक रूपमे एजुकेसन वर्ल्ड प्रथम स्थानमे दर्ज केनए अछि । पछिला ५ वर्षमे मुम्बईकें उत्कृष्ट विद्यालय क्रमाङ्कमे एकरा एनडिटिभी आ हिन्दुस्तान टाइम्स चारि बेर प्रथम स्थान देनए अछि ।

आइओसी सदस्यता

सन् २०१६ जुन ३ कें, स्विस निर्णायकमण्डलद्वारा अन्तर्राष्ट्रिय ओलम्पिक समिति (आइओसी) मे सदस्यताक लेल मनोनीत आठ उम्मेदवारसभमे सँ नीता सेहो एक उम्मेदवार छल । ई नव सदस्यसभक निर्वाचन अगस्त २०१६ कें पहिल सप्ताहमे १२९अम आइओसी शत्रक समयमे आयोजित कएल गेल छल । सन् २०१६ अगस्त ४ कें दिन अम्बानी आइओसीक सदस्यक रूपमे निर्वाचित पहिल भारतीय महिला छी ।

नीताक जन्म रविन्द्रभाई दलाल आ पूर्णिमा दलालक सुपुत्रीक रूपमे भेल छल । नीताक बाहिन ममता दलाल एक विद्यालय शिक्षिका छी । मुम्बईक एक मध्यमवर्गीय परिवारमे नीताक पालनपोषण भेल छल । ओ एक निपुण भरतनाट्यम् नर्तकी छी ।

विद्यालय शिक्षिकाक रूपमे ओ मुकेश अम्बानी सँ भेट केनए छल । सन् १९८५ मे ओ प्रमुख भारतीय व्यापारी धीरूभाई अम्बानीक पुत्र मुकेश अम्बानी सँ विवाह केनए छल । विवाहक किछ साल धरि ओ विद्यालय शिक्षिकाक रूपमे काज केनए छल ।

ई दुनू कियो कऽ २ पुत्र आ १ पुत्री अछि । आकाश आ इशा अम्बानी जेठ अछि तँ अनन्त अम्बानी सभ सँ छोट अछि । आकाश अम्बानी जे ब्राउन विश्वविद्यालय सँ अर्थशास्त्रमे स्नातक केनए अछि वर्तमानमे रिलायन्स जियो इन्फोकमक मुख्य योजनानिर्माणकर्ता छी । इशा अम्बानी, येल विश्वविद्यालय सँ मनोविज्ञानमे स्नातक केनए अछि आ वर्तमान समयमे रिलायन्स जियो इन्फोकम आ रिलायन्स रिटेलक निर्देशक छी ।

जमीनी खेल पर हिनकर पहल कऽ लेल, अम्बानीके भारतक राष्ट्रपति सँ 'राष्ट्रिय खेल प्रोत्साहन पुरस्कार २०१७' प्राप्त भेल । हिनका ई पुरस्कार रिलायन्स फाउन्डेसनक अध्यक्षक रूपमे प्राप्त भेल ।

टाइम्स अफ इन्डियाद्वारा हिनका भारतीय खेलक सर्वश्रेष्ठ कर्पोरेट समर्थन कऽ लेल पुरस्कृत कएल गेल।

• रिलायन्स फाउन्डेसन वेबसाइट सङ्ग्रहित २०१५-०८-२० वेब्याक मेसिन