លទ្ធិ វេទនិយម

លទ្ធិ​វេទនិយម គឺ​ចលនា​ដើម​នៃ​លទ្ធិ​ព្រាហ្មណ៍និយម និង​ហិណ្ឌូនិយម​។ គេ​ចែក​ចលនា​នេះ​ជា ៣ សម័យកាល​គឺ​៖

• សម័យកាល​វេទនិយម (ឆ្នាំ ១៥០០ មុន​គ្រិស្តសករាជ ដល់ ឆ្នាំ ៥៥០ មុន​គ្រិស្តសករាជ)
• សម័យកាល​ព្រាហ្មណ៍និយម (ឆ្នាំ ៥៥០ មុន​គ.ស ដល់ សតវត្ស​ទី ១០ ឬ ១១ នៃ​គ្រិស្តសករាជ)
• សម័យកាល​ហិណ្ឌូនិយម​ (សតវត្ស​ទី ១០ ឬ ១១ នៃ​គ្រិស្តសករាជ រហូត​មកដល់​បច្ចុប្បន្ន) ។

គម្ពីរវេទមាន៣ហៅថា ត្រៃវេទ ឬវេទបីគឺឫគ្វេទ សាមវេទ យជុវេទ៌។ ក្រោយមកគេបន្ថែមវេទមួយទៀតគឺអថវ៌វេទ។ គម្ពីរឫគ្វេទជាពាក្យឆន្ទ ពាក្យសម្រាបើសូត្រសរសើរអាទិទេព និងទេវៈៗផង សម្រាប់សូត្រសំបូងសម្រូង បួងសួង អង្វរកររអាទិទេព ទេវៈ សុំប្រសិទ្ធពរឱ្យបានសម្រេចតាមបំណង។ គម្ពីរសាមវេទជាពាក្យឆន្ទៈ ពាក្យកាព្យ សម្រាប់សូត្របន្ទន់ចិត្តអាទទិទេព ទេវៈនៅពេលធ្វើពិធីបូជាអាទិទេព ទេវៈ។ គម្ពីរយជុវេទ៌ជាពាក្យកម្រងកែវ ជាពាក្យសូត្របួងសួង សុំអាទិទេព ទេវៈឱ្យមកជូយ ដើម្បីឱ្យមានឫទ្ធិ តេជៈ បារមីមានជោគជ័យ និងជាកម្ពីចែងអំពីការធ្វើពលីកម្ម។ គម្ពីរអថវ៌វេទគឺជាគម្ពីរចែងអំពីមន្តអាគមគាថា អូមអាម ពូកែស័ក្តិសិទ្ធ សម្រាប់សូត្របណ្តេញ បំបាត់ឱបទ្រព ចង្រៃ ខ្មោច ព្រាយ បិសាច អារក្ស អ្នកតា ធ្មប់ អាបជាដើម និងសូត្រសម្រាប់ដាក់ស្នេហ៍ ធ្វើឱ្យគេស្រឡាញ់ ពេញចិត្ត មានសិសីសួស្តី មានស្នេហ៍មុខ និងសម្រាប់សូត្រឱ្យគេពិបាកវេទនា មានទុក្ខ ក្តៅក្រហាយវិនាសហេនហោចជាដើម។ ទោះបីគម្ពីរវេទមានបួនយ៉ាងណាក៍ដោយ គេនៅតែហៅថា ត្រៃវេទ ឬវេទបីដដែល។ ម្យ៉ាងទៀតវេទនីមួយៗនេះមានគម្ពីរអដ្ឋកថាមួយៗជាជំនួយពន្យល់ថែមទៀតដូចជា គម្ពីរព្រាហ្មណៈ គម្ពីរអារណ្យកៈ និងគម្ពីរឧបនិស័យ។ គម្ពីរព្រាហ្មណៈជាគម្ពីរនិយាយពន្យល់អំពីពិធីស័ក្តិសិទ្ធិរបស់ពួកព្រាហ្មណ៍។ គម្ពីរអារណ្យកៈគឺជាគម្ពីរ ដែលចែងអំពីការរស់នៅក្នុងព្រៃ ដែលជាការរស់ដាច់អំពីសង្គមមនុស្ស។ គម្ពីរឧបនិស័ទ គឺជាគម្ពីរដែលត្រូវសិក្សា ស្វាធ្យាយ ភ្ជាប់នឹងគម្ពីរព្រាហ្មណៈ និងគម្ពីរអារណ្យកៈ។