គន្ថនិទ្ទេស

ពាក្យថា គន្ថនិទ្ទេស(βιβλιογραφία)គឺបង្កើតដោយអ្នកនិពន្ធជនជាតិក្រិចក្នុងទសវត្សទីបីលើកដំបូង មានន័យថាអ្នកដែលបានចំលងសៀវភៅដោយដៃផ្ទាល់។ ក្នុងទសវត្សទី ២១ ពាក្យថាចាប់ផ្ដើមត្រូវបានគេប្រើសំរាបរាល់សកម្មភាពរបស់បញ្ញវន្តដោយការផ្សំឡើងនៅសៀវភៅ. ក្នុងទសវត្សទី១៧បន្ទាប់ពីបានយល់ការលិចឡើងនូវអត្តន័យថ្មី បានជាគេពិព៌ណរពីសៀវភៅជាច្រើន

គន្ថនិទ្ទេសគឺជាបញ្ជីនៃការសរសេរដែលចែករំលែកកត្តាដែលសាមញ្ញ នេះប្រហែលជាប្រធានបទ ភាសា ប្រវត្តិកាល រឺ វិទ្យានិពន្ធដ៏ទៃខ្លះទៀត បញ្ជីប្រហែលមានភាពទូលំទូលាយ រឺ ត្រូវបានគេជ្រើសរើស ការកើតឡើងពិសេសមួយគឺជាបញ្ជី នៃការប្រើប្រាស់ប្រភពររឺ ចាត់ទុកជាការរៀបចំការងារ ពេលខ្លះហៅថា បញ្ជីឯកសារយោង។

គុណកថារបៀបផ្លាស់ប្ដូរ ប៉ុន្តែការកំណត់ចូលសៀវភៅបើក្នុងគន្ថនិទ្ទេសជាធម្មតាមានចំណុះស្របតាមពត៌ិរមាន៖

• អ្នកនិពន្ធ
• ចំណងជើង
• អ្នកបោះពុម្ពផ្សាយ
• ថ្ងៃនៃការបោះពុម្ពផ្សាយ

ការកំណត់ចូលជាសារព៌តិមាន រឺ ទស្សនាវដ្ដីដែលគេបោះពុម្ពផ្សាយតាមពេលកំណត់ដែលអត្ថបទមាន៖

• អ្នកនិពន្
• ចំណងជើងអត្ថបទ
• ចំណងជើងព៌តិមាន
• សំលេង
• ទំព័រ
• ថ្ងៃដែលបោះពុម្ពផ្សាយ

គន្ថនិទ្ទេសប្រហែលជារៀបចំដោយ អ្នកនិពន្ធ ប្រធានបទ រឺ គ្រោងការណ៏ដ៏ទៃខ្លះទៀត ដែលពន្យល់ពីគន្ថនិទ្ទេសផ្ដល់ការពន្យល់អំពីប្រភពដូចម្ដេចមួយណាដែលមាន សារៈប្រយោជន៏ ដល់អ្នកនិពន្ធក្នុងការស្ថាបនារបស់អ្នកនិពន្ង រឺ ការជជែក ការពិព៌ណរនាទាំងនេះ ជាធម្មតាប្រយោគវែងពីរបី បែងចែកជាការសង្ខេបខ្លី នៃប្រភព ហើយនិង ព៌ណរនាពីភាពទាក់ទងរបស់ វា អ្នកគ្រប់គ្រងឯកសារយោងក្នុងសូហ្វែប្រហែលជាប្រើដើម្បីរក្សាឯកសារយោងដែលត្រឹមត្រូវ ហើយ បង្កើតគន្ថនិទ្ទេសតាមដែលត្រូវការ។

គន្ថនិទ្ទេសប្លែកៗពីគ្នាពីបញ្ជីបណ្ណាល័យដោយការរាប់បញ្ចូលទាំងការទាក់ទងចំនុចជាជាងចំនុចបច្ចុប្បន្នក្នុងបណ្ណាល័យ។ ទោះបីជាយ៉ាងណា បញ្ជីខ្លះនៃបណ្ណល័យអន្ថរជាតិប្រើសំរាប់ប្រតិបត្តិ ទៅតាមគន្ថនិទ្ទេសអន្ថរជាតិ ដូចជាបណ្ណាល័យអន្ថរជាតិផ្ទាល់ស្ទើតែគ្រប់ប្រទេសទាំងអស់ ដែលបានបោះពុម្ពផ្សាយ។

សារៈសំខាន់នៃការសិក្សានៃគន្ថនិទ្ទេសអាចមានការចូលរួមបែកចែកនៅក្នុងការពីព៌ណរនា ដែលជាប្រវត្តិសាស្រ្ត ហើយត្រឹមត្រូវតាមអត្ថគន្ថនិទ្ទេស ការពីព៌ណរនាពីគន្ថនិទ្ទេសគឺវាមានភាពជិតទៅនិង វិញ្ញាសារ នៃសៀវភៅ ដូចជាវិជ្ជាហាត់ប្រាណ ការថតនៅទំហំរបស់វា ដូចជាទ្រង់ទ្រាយ ការចង និង មានបន្តទៀត នៅពេលដែលអ្វីដែលជាប្រវត្តិសាស្រ្តនៃគន្ថនិទ្ទេសបាននាំយកនៅការពង្រីកយោបល់ នៃបរិបទនៅពេលដែលសៀវភៅបានផលិត តាមចំនុច ការបោះពុម្ពផ្សាយនិង ការលក់សៀវភៅគន្ថនិទ្ទេសដែលត្រឹមត្រូវគឺឈ្មោះដ៏ទៃទៀតសំរាប់ការរិះគន់ដែលត្រឹមត្រូវ។

ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយនៃបញ្ជីយថាក្រមដ៏ទៃទៀតបន្ទាប់ពីសៀវភៅអាចបញ្ជូនទៅពាក្យវចកៈដែលយកតាមគំរូ​គន្ថនិទ្ទេស

• ឌីស្កូក្រាហ្វី– ការថតចំរៀង
• ផ្វីម៉ូក្រាហ្វី– ខ្សែភាពយន្ត
• វ៉ែបម៉ូ(រីវ៉ែបប្លីអូក្រាហ្វី)– គេហៈទំព័រ (ការប្រើដំបូងសំរាប់ពីភពលោក វ៉ែបប្លីអូក្រាបហ្វីការថតទុក្ខក្នុង វចនានុក្រមអង់គ្លេស អុកស្វតកាលបរច្ឆេតពីខែមិថុនាក្នុងឆ្នាំ១៩៩៥)

គន្ថនិទ្ទេសអាចប្រើអោយក្លាយជាផ្នែកដែលសំខាន់បំផុតបណ្ណាល័យវិទ្យាសាស្ត្រ(រឺបណ្ណាល័យហើយនិងពិត៌មានវិទ្យាសាស្ត្រ,LIS)ហើយ​ឯកសារវិទ្យាសាស្ត្រ។ អ្នករកឃើញនៃការផ្ដល់នូវឯកសារ,ប៉ូល អតលែតសរសេរអំពីវិទ្យាសាស្ត្រនៃគន្ថនិទ្ទេស. However, there have recently been voices claiming that "the bibliographical paradigm" is obsolete, and it is not today common in LIS. A defence of the bibliographical paradigm was provided

by Hjørland (2007). . 

បរិមាណនៃការសិក្សាគន្ថនិទ្ទេសគឺត្រូវបានគេដឹងថាគម្ពីប្រើម៉ែតជាមូលដ្ធានដែលបច្ចុប្បន្នមានឥទ្ធពលពាសពេញក្នុងអិលអាយអេស(LIS)

• កន្លែងផ្ទុកទិន្ន័យរបស់គន្ថនិទ្ទេស
• តារាងអក្សររៀបរាងនៃសៀវភៅគន្ថនិទ្ទេស
• គុណកថា
• អ្នកបង្កើតគុណកថា
• ក្នុងសៀវភៅដដែល.]] /[ក្នុងសៀវភៅដដែល
• ការធ្វើតារាងអក្សររៀបរាងនៃសៀវភៅហើយ បំព្រួញពីការបម្រើand
• តារាងរបស់គន្ថនិទ្ទេស(ក្នុងវិគីភីឌា)
• មេតាបីប្លីអូក្រាហ្វី(Metabibliography) (bibliography of bibliographies)
• តារាងឯកសារយោង

 

វិគីនានុក្រមខ្មែរមានអត្ថន័យពាក្យ ​អំពី:

គន្ថនិទ្ទេស

• Oxford Bibliographies Online Archived 2010-04-16 at the វេយប៊ែខ ម៉ាស៊ីន., in-depth annotated bibliographies by scholars in selected fields
• Introduction to Bibliography Archived 2014-10-23 at the វេយប៊ែខ ម៉ាស៊ីន., a comprehensive syllabus by G. Thomas Tanselle
• The Bibliographical Society of America, a resource for information about current work in the field of bibliography
• Studies in Bibliography Archived 2012-04-14 at the វេយប៊ែខ ម៉ាស៊ីន., the journal of the Bibliographical Society of the University of Virginia
• A Bibliography of Literary Theory, Criticism, and Philology, (University of Zaragoza) includes thousands of listings on literary, philological and other subjects