बसवेश्रवर

बसवेश्रवर वीरशैव धमाचो संस्थापक. ताचो चल्म वैशाखांतले अक्षय्य तृतियेक मानतात आनी त्याच दिसा बसवजयती मनयतात. ताचो जल्म शैव ब्राहाण कुटुंब जालो. ताच्या बापायचें नांव मादिराज आनी आवयचें नांव मादलांबिका आशिल्लें. ताचे व्हडले भयणीचे नांव अक्कनागम्मा आनी घाकल्या धाकल्या भावाचें नांव देवराज मुनिप. ताचे पयले बायलेचें नांव गंगाबिके हिच्या नांवाविशीं मतभेद आसात. बालसंगय्य अशें ताच्या चल्याचें नांव आशिल्ले असो उल्लेख मेळटा . बसवेश्रवराचे शिवभक्तिक लागून भक्तिभांडारी अशेंच तांका नांव मेळील्लें. तो कुडलसंगम हांगच्या संगमेश्रवराचो निश्ठावन भक्त आशिल्लो. लिंगायत लोक ताका शिववाहन नंदीचो अवतार मानतात. बसव (सं.वृषभ म्हळ्यार बैल) ह्या नांवातल्यानूय हें समजता. बसवेश्रवराच्या पिरायेच्या आठ वर्सांचेर जैना ताच्या आवय बापायन न्हयकार दिलो . आपल्याक पयलींच लिंगदिक्षा मेळ्ळया अशें सांगलें आनी घराचो त्याग करून तो कुडालसंगम ह्या शैव क्षेत्रात वचून रावलो .कुडालसंगम ह्या विधाश्रेत्राचो स्थानपती जातवेदिमूनी (ईशान्य गुरू) हाच्या मार्गदर्शनाखाला बसवेश्रवराचें अध्ययन जालें .थंय ताणें विंगड भाशा, धर्म , तत्वज्ञान तशेंच वेदांगांचें, षडदर्शाचें, इतिहास - पुराणांचे अध्ययन केलें . जैना आनी बौध्द दर्शनांय समजून घेतलेीं संस्कृत , तामीळ, पाली ह्या भाशांतले मुखेल ग्रंल वाचले . कुडसंगमा सावन तो मंगळवाड हांगा म्हळ्यार सघाच्या सोलापूर जिल्हांतलें मंगळवेढ गांवांत बिज्जल नांवाच्या महामंडलेश्रवराकडेन गेलो , अशें कांय जाणकारांचें मत आसा .पूण संप्रदायीक पूराणांत मात तो कल्याणाक गेलो अशें म्हळां बिज्जल हो फुडे राजा जातकच बसवेश्रवरान ताचेकडेन कारकुनाचे नोकरेसून , ककोषागार -मंत्री म्हणून लेगीत काम केलें. कल्याणाक ताणें धर्मसुदारणेचें कार्य केलें तांका वर्णभेद, जातीभेद तशेंच यज्ञ -यागांत केल्ली पशुहत्या मान्य नाशिल्ली . ताका लागून कांय सनातनी लोकांनी ताचे आनी बिज्जलामदीं दुसमानकाय निर्माण करपी वातावरँ तयार केलें. निमणें बिज्जलाचें सैन्य आनी बसवेश्रवराच्या अनुयायांमदीं झगडीं सुरू जालीं . ह्या झगड्यांक विटून परतून कूडलसंगमांक आयलो आनी थंय ताणें समाधी घेतली.