बाबुराव पेंटर

ताचें पुराय नांव बाबूराव कृष्णाजी मेस्त्री (मिस्त्री). चित्रकार म्हणून बाबूरावाची नामना आसली तरी ताका खरें यश मेळ्ळें तें चित्रपट मळार. सुरवेक आपलो आतेभाव आनंदराव मेस्त्री हाच्या आदारान ताणें 'डॅक्कन सिनेमा' सुरू केल्लो. पूण तो व्हडलोसो चल्लोना. ताचे उपरांत 1913 त ह्या दोगांयनी बाबूराव रूईकर हाचेवांगडा 'महाराष्ट्र सिनेमा' ही संस्था निर्मिली. पूण हीय संस्था बंद पडून फुडें 1 डिसेंबर 1917 दिसा बाबूरावान आपल्या भावाचे यादीक 'महाराष्ट्र फिल्म' कंपनीची स्थापना केली. 1919 त ताणें 'सैरंध्री' ह्या आपल्या कलात्मक मूकपटाची निर्मिती केली. 7 फेब्रुवारी 1920 त पुण्याच्या आर्यन सिनेमाघरांत 'सैरंध्री' पळोवन बाबूरावाक सिनेमा केसरी ही पदवी दिली. महाराष्ट्र फिल्म कंपनीवतीन बाबूरावान 1920-30 ह्या धा वर्सांमदीं वट्ट सतरा चित्रपटांची निर्मिती केली. तातूंतले 'वत्सलाहरण' (1921), भवत प्रल्हाद (1926) हे पुराणीक, शहाला शह (1925) हे इतिहासीक आनी सावकारी पाश (1925) हे समाजीक कथानकावयले चित्रपट.

ताचो 'सिंहगड' हो चित्रपट जायत्या नदरांनी म्हत्वाचो थरलो. विजेच्या उजवाडांत चित्रीकरण केल्लो हो पयलो भारतीय चित्रपट. पन्हाळ कित्त्याच्या वाठारांत ह्या चित्रपटाचें चित्रीकरम केल्ल्यान स्टुडिओ भायर चित्रीकरण करपाचे नदरेन होय पयलो चित्रपट थरता. ह्या चित्रपटा वेळार प्रेक्षकांनी सुमाराभायर गर्दी केली. हे गर्देचेर सरकारान नियंत्रण करचें पडलें आनी तेन्नासावन सरकाराचें लक्ष चित्रपटांकडेन गेलें. ह्या चित्रपटापसू न करमणूक कर वसयलो. ताचे जायराती खातीर बाबूरावान शिलामुद्रण केलें. 3.48X6 चौ. मी. आकाराचीं वण्टीपत्रकां तयार केल्ली. ते नदरेनूय चित्रपट वण्टीपत्रकांचो जनक बाबूराव पेण्टर थरता. ताच्या सैरंध्री ह्या पयल्या चित्रपटांतलें किचकवधाचें दृश्य इतलें प्रभावी आशिल्लें, तें पळोवन कांय प्रेक्षकांक घुंवळ आयली.

वत्सलाहरण हाचे परांत ताणें 'मार्कंडेय' चित्रपटाचे चित्रीकरण करूंक सुरवात केली. पूण 6 नोव्हेंबर 1922 दिसा चित्रीकरणा वेळार चित्रपट निर्मितीघराक अकस्मात उजो लागलो तरीय पूण बाबूरावन हातूंतल्यान परतो आपलो चित्रपटसंवसार उबो केलो.

चित्रपटांतल्या कथानकाचे नदरेन योग्य असोे भेस आनी वातावरण निर्माण करपाची बाबूरावाची हातोटी आगळीच आशिल्ली.तरी ताचें मुखेल लक्ष अभिनयाचेर आसतालें.

फुडें 1930 त ताणें 'लंका' ह्या चित्रपट उपरांत आनीक तीन चित्रपट निर्मिले. ताचे उपरांत महाराष्ट्र फिल्म कंपनी बंद पडली.

फुडें बोलपटांचें युग सुरू जालें. तेन्ना कोल्हापूरचे शालिनीटोन हे संस्थेक आदार दिवन तिचे वरवीं ताणें उषा, सावकारी पाश (1935), प्रतिभा, साध्वी मिराबाई (1947), विश्र्वमित्र (1952) ह्या बोलपटांचें दिग्दर्शन केल्ले. वास्तवतेचें दर्शन फकत गरिबींतल्यान जायना जाल्यार तें वैभवांतल्यानूय जावं येता हें ताणें सावकारी पाश ह्या चित्रपटांतल्यान दाखयलें. ह्या बोलपटाक त्या काळांत खूब नामना मेळ्ळी. पंडित नेहरुनूय ह्या बोलपटाची खूब तोखणाय केली. 'कल्याण खजिना', 'पद्मिनी' आनी 'सिंहगड' ह्या ताच्या मूकपटांत युरोपांत वेग्बले चित्रपट प्रदर्शनांत भांगरा पदकां मेळ्ळीं. भारतीय चित्रपट सृश्टीचें मुळावण दादसाहेब फाळकेन घालें. पूण ताका कलात्मक शिस्त आनी सोबितकाय मेळोवन दिवपांत बाबूरावाचो हात आसा. व्ही. शांतराम, एस. फत्तेलाल, विष्णुपंत दामले आनी केशवराव धायबर हे ताचे चित्रपट मळावले शिश्य.

बाबूरावाचे चित्रकलेचेर वॅट्स, रॉझेटी, बर्न्स आनी लॅडशियर हांचो प्रभाव दिश्टी पडटा. त्रिंदाद, आगासकर, नागेशकर, पत्रावळे आनी हळदणकर आदी नामनेच्या भारतीय चित्रकांनी हाताळिल्ल्या चित्रांचो तो अभ्यास करतालो. शिल्पकलेंत मृदशिल्पना सावन कांश्याच्या ओतकामामेरेनचीं सगळीं कामां तो आपुणूच करतालो. तेखातीर ताणें फुडें आपली स्वताची ओतशाळाय काडिल्ली.