Ypane

Ypane oĩ tava Paraguái retãme, tetãvore Centralme.

Ypane
Ypané
[[Image:|270px]]
Tupao San Pedro Apóstol
Tetã Ypane Paraguái
Tetãvore Central
Távayguakuéra 34.943 ava
Ape távagui 52,7 km²
ISO
Yvatekue 70 m
Koordinasion 25°26′60″S, 57°31′60″W (G)

Ko távape oiko 21.000 ava (2002 ary). Opyta 27 km Paraguaýgui. Tape hérava Acceso Sur ombojuaju tavaguasu Paraguay ko tendáre. Ojehero chupe "Ciudad Jardín".

Heñói ára 23 jasyapy ary 1538 jave gobernador español Domínguez Martínez de Irala rupi.

Oguereko actividades comerciales ha industria.

Toponimia

Héra ñepyrü ha’e "Pitum", España ñe’ëme he’iséva: "agua medicinal". Ko’äga héra "Ypané", oïháme mbobapy ysyry Ypané , Potrerito ha Ytororó, äva ho’a ysyryguasu río Paraguay-pe. "Y" he’ise agua, "pa"y ohóva ho’a ysyryguasúpe; "ne", ha’e umi karugua ha ysyry ryakuä ikä jave ndokyveipuku rire.

Tembiasakue

Oñepyrüramo guare ojeiko tendáre ha’eva’ekue oñemba’apo hague kokuépe año. Ohasávo heta ary tendaguakuéra oñepyrüma avei omba’po ambue mba’épe: mymbajuka, pirakutu ha upéi arroz ñeñotýme.

Ha’eva’ekue peteï reducción franciscana oñepyrüva ary 1538 jave. Heñói ára 23 jasyapy pe ary 1538 gobernador Domingo Martínez de Irala rupi. Oguerekojey ambue ára heñoihague (segunda fundación) ára 6 jasypo ary 1862 jave, umi franciscano oikejeyramo guare Paraguáipe.

Ary 1911 jave tenda Ypanegua ojeguerova yvy Villa Real mba’égui pe tenda ko’äga oïháme.

Pe poivi sa’y táva pegua ha’e hovyü (verde), he’iséva esperanza; sa’yju, ohechaukáva kuarahy resë ha avei ko’ë pyahu. Ko’a sa’y ojeiporavo ikatuhaguaicha oiko Ypanégui táva histórica ha avei ciudad "Jardín".

Peteï mba’e ojehecharamové pe tenda pegua ha’e pe monumento "Al Santo del amor", "San Valentín", oïva yvyrakuápe pe plasa San Pedro Apóstol-pe. Ko monumento ha’e korasö mbyte oikóva pe tendápe, ha omombe’úva tendagua he’i ohóva guive ha’eño térä imborayhujára ndive ojeruréve imba’epota santope, ojerepaitévo pe korasö rehe, katuete oiko pe mba’e ojerureva’ekue San Valentín-pe.

Demografía

Ypanéme oiko 34.943 ava, ävagui 17.696 ha’e kuimba’e ha 17.247 kuña, jaikuaa Dirección General de Estadísticas, Encuestas y Censos rupive.

Oï 34% avakuéra távape ha 57% okaraháre, oguereko tasa de crecimiento ary jave 3.61%.

Barrios

  • Lomas Verdes
  • 6 de Junio
  • Ytororö
  • Colonia Thompson
  • Potrerito
  • Costa Alegre
  • Pentecostal
  • 29 de Agosto

Clima

Ararova Ypanémegua ha’e tropical ha subtropical, oguereko yvytu tropical ha polar, ary pukukue iñambuéva.

Arapytu hakuve jave arahakúpe oguahë 39 ºC, ikatuvoi ojupive. Arapytu michïvéva ha’e araro’y jave, 1ºC; ha mbyte pegua arýpe 22ºC .

Okykue ary pukukue ohupity 1.433 mm. Jasykuéra okyveha ha’e jasyteï guive jasyrundy peve, sa’iveha oky katu jasykuéra jasypoteï guieve jasypoapy peve.

Economía

Oguereko actividades comerciales ha industria, avei kokuépe ñemba’apo, oñeñoty hetavéva ha’e arroz.

Ko távape ojeikuaa avei ñemba’apo mandyju rehegua (tejidos de algodon), kyha, bolsos, colchas ha ambue. Oï avei omba’apóva ñandutí apópe. Oguereko avei producción agropecuaria oïháme ñemity ka’avo hi’upyrä (hortícolas) ha yva opaichagua.

Turismo

Táva Ypané oguereko heta mba’e techapyrã, ãva ha’e pe tupão yma guare San Pedro Apóstol, ompu’ãva’ekue ypykuéra reducción pegua pa’ikuéra franciscano poguýpe oikóramo guare colonización América-pe. Pe tupão opyta táva mbytépe. Pe altar mayor ha’e patrimonio nacional ha universal avei.

Ambue henda ipiorãra ha ojehejaramóva ha’e pe monumento ojuayhúvare oñangarekóva “San Valentín”, oïva pe plasa San Pedro Apóstol mbytépe.


Ñorairö guasúrö guare (Guerra de la Triple Alianza), tetänguéra Brasil, Argentina ha Uruguay oúrö Paraguáipe), oiko ápe ára 6 jasypaköi ary 1868 jave batalla de Ytororó, ko’äga ha’éva Ypané yvy. Pépe oï peteï monumento oñemopu’äva umi héroes rérape. Avei oiko haguépe batalla de Avay (ypykue y) oï Mariscal Paraguagua Francisco Solano López ra’anga.

Pe plasa San Pedro Apóstol-pe rejuhúta peteï obra de arte iporämbajepéva, ha’éva "Centro de Atracción Turístico Municipal". Ko’ápe oï tembiasakue ha he’iséva Ypané rehegua, ikatuhápe rehecha umi mbohapyve ysyry ho’a peve ysyry guasu Paraguáipe.

Ypané oguereko pe laguna Yverá hérava, namombyrýi oïva Nueva Italia-gui. Ko laguna oguereko karugua guasu (humedales) iporämbajepéva.

Ko distrito ndoguerekói gueteri infraestructura, aeropuertos, hoteles, restaurantes, centros de compras, upévare nadikatúi hetaiterei tapicha oho tenda poräitépe.

¿Cómo llegar?

Ypané ha’e táva Paraguái retäme tetävore Centralmegua, 27 km Paraguaýgui. Tapekuéra ikatuha reho ha’e 1 ha 2 rupi. Hérava Acceso Sur ombojuaju tavaguasu Paraguay ko tendáre, oĩháme opaichagua mba’yruguata ikatúva nemohuahẽ.

Arte y Cultura

Santo patrono Ypanemegua ha’e San Pedro Apóstol, oñemomoräva ára 29 jasypoteï ary ha ary jave. Pe altar mayor oï Iglesia San Pedro Apóstol-pe ha’éva patrimonio nacional ha avei universal.

Personajes Ilustres

  • Reinaldo Decoud Larrosa, médico, folklorista ha lingüista.
  • Estanislao Obregón Centurión, Músico, folklorista y Canta Autor.

Referencia

  • Reportaje al País. Tomo 1. Edición 2001. Asunción Paraguay.
  • Geografía Ilustrada del Paraguay - ISBN 99925-68-04-06 - Distribuidora Arami S.R.L.
  • La Magia de nuestra tierra. Fundación en Alianza. Asunción. 2007.

Enlaces externos

Tags:

Ypane ToponimiaYpane TembiasakueYpane DemografíaYpane BarriosYpane ClimaYpane EconomíaYpane TurismoYpane ¿Cómo llegar?Ypane Arte y CulturaYpane Personajes IlustresYpane ReferenciaYpane Enlaces externosYpaneKmParaguaýguiParaguáiTetãvore Central

🔥 Trending searches on Wiki Avañe'ẽ:

EcuadorSíneiÑembykuarahyresẽ ÁsiaTáva MéhikoTetãCasa de la IndependenciaArapyYvy arapehẽCháko ÑorairõKilómetro cuadradoBahia (tetãvore)Kyoasiañe'ẽSapatu sãNCIS1908Ñoha’ãngaoERruándaYvate KarolinaÑemongoloTahýiVikipetãMbyja PytãMatafuegoMaltañe'ẽDavid Abdón Galeano OliveraJeroviapyChípereKa'i Ladrillo24 jasyrundyPoyviGalisiañe'ẽKeranaEhítoParaguái Ñe’ẽasahára AtyGuarani Ñe'ẽpukuaaArtesanía indígena ParaguaipeÑembosa’y2010Winston ChurchillEpañañe’ẽSukuriJasy JatereTetãnguéra rysýi yvypóra ñakãrapu'ã rehePortadaTekokyraMárte mbyguaikuéraJosefina Plá1928JokuaikuaaParaguái mombe'ugua'ukuéraEco Reserva MbatoviElovákiaMba'yruguataTeodoro Salvador Mongelos2006Pablo NerudaToni Ortiz Mayans16 jasyapyPaulo CoelhoKuatiakatuJasyrundyTurismo aventura ParaguáipeYvyapekuaaMbokaIngyatérraRené DescartesPresidente FrancoYuri GagarinTwitter24 jasyapy1955Ñorairõ Guasu PeteĩhaMato Grosso do SulPuebla🡆 More