Na Hearadh

Na Hearadh
An Cliseam agus Abhainn Mharaig
Suidheachadh
Dùthaich	Alba
Sgìre	Comhairle nan Eilean Siar
Innis-mhuir	Na h-Eileanan Siar
Co-chomharran	57° 54′ T 6° 48′ I
Comharradh-clèithe	NB155005
Feartan fiosaigeach
Àireamh-shluaigh	1,916 (2001)

Ged a tha e ceangailte ri Leòdhas, tha e air fhaicinn mar eilean ann fhèin. San t-seann aimsir, bha an t-ainm air a sgrìobhadh "Na h-Earadh", ainm a thàinig sìos thugainn bho na seann Lochlannaich.

Tha cruth na tìre ag atharrachadh bho thuath gu deas anns Na Hearadh. Tha tuilleadh bheanntan air ceann a tuath Na Hearadh, agus gheibhear a' bheinn as àirde sna h-Eileanan an Iar ann (Cliseam - àirdead 799m). Tha na rathaidean gu Hùisinis neo Reinigeadal air a' cheann a tuath iongantach is eagalach aig an aon àm, a chionn ‘s gu bheil iad an dà chuid cas agus caol, ach le seallaidhean brèagha is eireachdail.

Tha am baile as motha, an Tairbeart, le port aiseig agus iomadach bùth, air a shuidheachadh far a bheil an t-eilean cha mhòr roinnte le "tairbeart" chaol - àite far an do tharraing na Lochlannaich bho shean na bataichean aca thairis air isthmus. An ear air an Tairbeart, tha an t-Eilean Sgalpaigh na Hearadh ceangailte ris na Hearadh le drochaid. Aig ceann deas an eilein tha Ròghadal ainmeil airson eaglais meadhon-aoiseach, an Eaglais Chliamhain.

San àird an ear, eadar an Tairbeart is Ròghadal, tha rathad air an oirthir air an tug daoine an t-ainm “the Golden Road”, a chionn ‘s gun deach a leithid a dh'airgead a chosg ga thogail. Tha e a’ ceangal nam bailtean beaga air an oirthir ri chèile. Ann an ceann a deas na Hearadh chan eil na beanntan cho àrd agus a tha an fheadhainn san taobh tuath, ach tha iomadach tràigh gainmhich, air an comharrachadh le gainmheach brèagha geal, air a' chosta an iar.

• Abhainn Suidhe
• Boraraigh
• Ceileagraigh
• Easaigh
• Pabaigh
• Sgeotasaigh, Sòdhaigh Beag, Sòdhaigh Mòr, Sgarabhaigh, Siolaigh, Sròmaigh, An Sgarp
• Tarasaigh, Thearnatraigh, Taghaigh

• Clò Hearadh, Caisteal Abhainn Suidhe
• Feannagan
• Tùr Chliamhainn

• An Cliseam, Caolas Shódhaigh, Caolas na Hearadh
• Eilean Glas
• Roineabhal
• Loch A Siar, Loch an Tairbeairt

 

Tha dealbhan ann an Wiki Commons cuideachd a tha ceangailte ris an aiste seo:

Na Hearadh

• Fiosrachadh mu na Hearadh a Deas agus Leverburgh; dealbhan
• Fiosrachadh mu na Hearadh aig "Explore Hebrides"
• BBC Naidheachdan 2016-07-11: Sgeama haidro na Hearadh a’ dol
• BBC Naidheachdan 2016-08-29: Beanntan na Hearadh - 5mh Fhèis Beinne aig Urras Cheann a Tuath na Hearadh (aithris bhideo 1:52)
• BBC Naidheachdan 2016-12-06: Leasachadh taigheadais ga fhosgladh anns na Hearadh (aithris-bhideo 3:08)
• BBC Naidheachdan 2016-12-09: Beul-aithris na Hearadh ga claradh

Bailtean, sgìrean is eileanan beaga anns Na h-Eileanan Siar

 

Leòdhas	Am Bac Baile Ùr Tholastaidh • Col • Griais • Tolastadh bho Thuath • Tunga Na Lochan a Tuath An t-Acha Mór • Baile Ailein • Ceòs • Crosabost • Langabhat • Liùrbost • Nis Adabroc • An Cnoc Àrd • Na Cóig Peighinnean • Dail bho Thuath • Dail bho Deas • Eòrapaidh • Líonal • Mealabost • Sgiogarstaigh Pàirc Airidh a' Bhruaich • Cabharstaigh • Calabost • Ceirseadar • Crò Mòr • Gearraidh a' Bhàird • Grabhair • Leumrabhagh • Marbhaig • Tàbost Rubha Aiginis • Àird an Rubha • Brocair • An Cnoc • Na Fleisirean • Garrabost • Pabail • Port Mholair • Port nan Giùran • Siadar an Rubha Steòrnabhagh Bràigh na h-Aoidhe • Bréibhig • Bruach Màiri • Ceann nam Buailtean • An Gleann Ùr • Lacasdal • Am Margaidh Ùr • Sanndabhaig • Steinnis • Tolm An Taobh Siar Àrnol • Baile an Truiseil • Barbhas • Borgh • Bràgar • Brù • Siabost Ùig Bhaltos • Borghastan • Breacleit • Brèascleit • Bréinis • Calanais • Càrlabhagh • Cnìp • Eadar Dhà Fhadhail • Gearraidh na h-aibhne • Na Gearrannan • Mangurstadh • Mealasta • Morsgail • Riof • Tolastadh a' Chaolais • Tuimisgearraidh
Na Hearadh	Boirseam • Na Buirgh • Bun Abhainn Eadarra • Hùisinis • Lingearabhagh • Rèinigeadal • Ròghadal • An Tòb • Tairbeart • Sgalpaigh na Hearadh
Uibhist a Tuath	Càirinis • Port nan Long • Scolpaig • Cladach Chirceboist • Taigh a' Ghearraidh • Hogha a' Ghearraidh • Ceann a' Bhàigh • Loch nam Madadh • Solas • Am Baile Sear • Griomasaigh • Beàrnaraigh na Hearadh
Beinn nam Fadhla	Baile a' Mhanaich • Baile nan Cailleach • Creag Ghoraidh • Lìonacleit • Fuidheigh
Uibhist a Deas	An t-Ìochdar • Asgarnais • Baile Gharbhaidh • Bòrnais • Dalabrog • Geirinis • Loch Baghasdail • Staoinebrig • Tobha Mòr
Barraigh	An Àird Mhòr • Bàgh a' Chaisteil • Am Bàgh a Tuath • Bhatarsaigh • Borgh, Barraigh • Grein • Tangasdal
Eileanan eile	Èirisgeigh • Hiort