ساسانی کاووس

نام او شاید از روی نام کی‌کاووس، شاه اسطوره‌ای ایران گرفته شده باشد. احتمالاً باید وی ابتدا جانشین مقتدر تاج و تخت ساسانی بوده باشد. با این همه، پس از همه‌گیرشدن کیش مزدکی، کاووس متهم به پشتیبانی از مزدک و پیروی از کژدینی او شد. برادر جوان‌تر او، که خسرو انوشیروان بود و به پیروی و پشتیبانی از کیش متعارف مزدیسنا سرشناس بود، مورد پشتیبانی اشراف و موبدان قرار گرفت. به دنبال آن، کاوس از جانشینی تاج و تخت ساسانی کنار گذاشته شد و خسرو جای او را گرفت. در دوران پایانی پادشاهی پدرش، کاووس در سال ۵۲۰ میلادی به عنوان فرمانروای تبرستان گماشته شد و به او عنوان «شاه پتشخوارگر» داده شد؛ نام سلسه جبالی که بر آن حکمرانی می‌کرد. در ۵۳۰م یا ۵۳۷م، کاووس به خسرو در جنگ با ترک‌ها کمک کرد و غزنی را بدست آورد. با این همه هنگامی که پس از پیروزی‌اش به تبرستان بازمی‌گشت، ناگهان سر به شورش برداشت و ادعای تاج و تخت کرد. خسرو او را شکست داد، و سپس تصمیم بر آن شد که کاووس را به تیسفون ببرند. در آنجا دو گزینه پیش پایش نهادند؛ یا به گناهانش اعتراف کند و یا اینکه مرگ را برگزیند. کاووس مرگ رابرگزید.

خسرو انوشیروان بعد از اینکه کاووس مرگ را برگزید به تاج و تخت نفرین کرد که چون کاووس برادری را برای او بباید کشت.

• آتشکده کاووس
• گاهشماری طبری
• شاپور پسر کاووس
• گشنسب شاهان