درگاههای ویکیپدیا: فرهنگ · جغرافیا · بهداشت و درمان · تاریخ · ریاضیات · علوم طبیعی · مردم · فلسفه · دین · اجتماعی · فناوری
طبرستان، تبرستان، تپورستان، تپوریه یا تپوران بخشی از سرزمینهای میان کوههای البرز و دریای مازندران اطلاق میشدهاست و از لحاظ جغرافیایی شامل استان مازندران و بخشهایی از استانهای گلستان، شرق و شمال تهران، شمال سمنان و البرز میشدهاست. از قرن دهم نام مازندران بر این سرزمین گذاشته شد. تا پیش از آن مازندران سرزمینی نیمهاساطیری محسوب میشد که در شاهنامه و دیگر حماسهها و اساطیر ایران نامش رفته بود؛ اما طبرستان همیشه خطهای تاریخی محسوب میشدهاست. تا بیش از یک سده پس از تازش تازیان بازماندگان ساسانیان در طبرستان با عنوان اسپهبدان فرمان میراندند. منسوب به طبرستان را امروزه طبری (یا تبری) میخوانند.
تفسیر کتابالله معروف به ترجمه و تفسیر قرآن به مازندرانی اشاره به نسخ خطی متعلق به زیدیان طبرستان و دیلم دارد که توسط «ابوالفضل بن شهردویر دیلمی» در قرون هشتم، نهم یا دهم هجری نوشته شده و در آن بخشهایی از قرآن به صورت ترجمه و تفسیر به زبانهای طبری، عربی و فارسی توأمان آورده شدهاست. این مجلدات بخش قابل توجهی از آثار ارزشمند باقی مانده به زبان طبری قدیم را تشکیل میدهند و گویش آنها متعلق به غرب مازندران یا شرق گیلان است. هماکنون نسخههایی از این کتاب دو جلدی در کتابخانههای مختلفی نگهداری میشوند و نسخهای از آن توسط کتابخانهٔ مجلس شورای اسلامی چاپ و نشر شدهاست.
این کتاب در ابتدا به زبان عربی نوشته شده و پس از آن برای درک بهتر مخاطبان، حاشیههایی به طبری و بعضاً فارسی، به آن افزودهاند. مطالب در نسخههای مختلف تفاوتهایی دارند و بخشهایی از مطالب مندرج نیز به افرادی غیر از نویسندهٔ اصلی کتاب تعلق دارند. در این کتاب هر صفحه به سه یا چهار ستون تقسیم شده و در ستونهای نخستین آیات با ترجمه طبری آمدهاند و در ستون بعدی تفسیر آیات میآید و در ستونهای مابعد از آن، حواشی و جزئیات دیگری دربارهٔ تفاسیر آورده شدهاست و واژگان مرتبط با یکدیگر از ستونهای مختلف با پاره خطهایی به یکدیگر مرتبط میشوند. گویا این روش تعلیقنویسی در میان زیدیان گسترش یافته؛ چنانکه کتابهای دیگری نیز توسط عالمان زیدی طبرستان، دیلم و خراسان در قرون بعدی به همین شیوه نوشته شدهاست.
انوشیروان ملقب به شرفالمعالی از امیران آل زیار بود. او در کودکی حکومت را بعد از پدرش منوچهر در سال ۴۲۳ هجری و به شرط دادن خراج به محمود غزنوی به دست گرفت. اما قدرت عملاً در اختیار سپهسالارش، باکالیجار کوهی بود. باکالیجار فرمانروای گرگان و طبرستان بود و مسعود غزنوی، جانشین محمود، به شرط ادامه پرداخت خراج حکومت او را ابقا کرد. جز این، دیگر نامی از انوشیروان در تاریخ نیست تا آن که پس از بالا گرفتن درگیری میان باکالیجار و مسعود غزنوی، در سال ۴۲۶ قمری مسعود به گرگان و طبرستان حمله کرد. در این هنگام، باکالیجار در نامهای، از انوشیروان و خودش به عنوان فرمانروایان گرگان و طبرستان نام بردهاست. باکالیجار توانست برابر حملهٔ مسعود مقاومت کند و با خروج او، مجدداً در گرگان به تخت نشیند و اعلام اطاعت او را کند. با ضعیف شدن مسعود غزنوی و شکست او از طغرل بیگ در جنگ دندانقان، در گرگان هم انوشیروان بر باکالیجار غلبه کرد و خود بر حکومت نشست. ولی طغرل کمی بعد به قلمروش تاخت و او را مطیع خود ساخت و مرداویج بن بسو را شریک او در حکومت گرگان و طبرستان نمود.
قصران از نظر تاریخی ناحیهای بزرگ و کوهستانی است و در شمال جلگهٔ ری قرار دارد و سرزمینی است که محدوده ای از خاور به باختر میان کوه دماوند تا طالقان و از جنوب به شمال میان شهر ری باستان تا مرز مازندران را دربردارد و تهران پایتخت ایران که اکنون بدین پایه از اعتبار و عظمت رسیدهاست در گذشته بخشی کوچک از قصران بهشمار میآمدهاست و خود قصران نیز یکی از شهرستانهای عمدهٔ ری قدیم بودهاست.
پل ورسک نام مهمترین پل در مسیر راهآهن سراسری ایران است. این پل توسط مهندسین آلمانی در زمان رضا شاه ساخته شدهاست و امروزه در روستای ورسک شهرستان سوادکوه قرار دارد.
داستانی وجود دارد که رضا شاه پس از پایان ساخت پل خانوادهی مهندسین آلمانی را زیر پل برد تا اگر در نخستین آزمایش پل آن فروریخت بجای خانوادههای ایرانی، خانوادههای سازندگان بنا بمیرند. پس از آن در سال ۱۳۱۵ بازگشایی شد و پل تا سی سال توسط سازندگان بیمه و تضمین بود. نام پل ورسک در کتاب رکورد گینس، در بخش پلهای با ارتفاع بیش از ۶۱ متر به ثبت رسیده است.
مراد محمدی (زاده ۲۰ فروردین ۱۳۵۹، روستای آبکسر، ساری) کشتیگیر ساروی در وزن ۶۰ کیلوگرم کشتی آزاد و کاپیتان سابق تیم ملی کشتی آزاد ایران است که مدال برنز المپیک، یک مدال طلا و یک مدال برنز مسابقات قهرمانی جهان و یک مدال طلای بازیهای آسیایی از مهمترین افتخارات اوست. او در مهرماه سال ۱۳۸۹ با کشتی خداحافظی کرد. وی هم اکنون مربی تیم کشتی آزاد کشور ترکمنستان است.
سد شهید رجایی که به آن سلیمان تنگه نیز میگویند، سدی در بخش دودانگه، شهرستان ساری است. این سد علاوه بر ذخیره آب شیرین و کنترل بر جریان رودخانه تجن، تولید برق نیز میکند.
پشت زیک نوعی شیرنی طبری است. شکر یا قند را در آب حل کرده سپس روی اجاق گذاشته و روغن و کنجد را اضافه میکنند. بعد محلول را روی سینی قرار داده و برش میدهند.
سَنجاب یکی از انواع جوندگان است از خانواده سنجابان (Sciuridae) و جنس آن جنس سنجابها (Sciurus) نام دارد. سنجابها از حیواناتی هستند که به صورت محلی شکارشان رایج است. پوستهای سنجاب کاسپی (خزری) و خوارزمی در قدیم از شهرت خوبی برخوردار بودهاست و از محصولات صادراتی طبرستان بوده.
کیا افراسیاب چلاوی در ادبیات مازندرانی شاعری تأثیرگزار است. وی دارای اشعاری قابل توجه به این زبان میباشد که بخشی مهمی از متون کهن طبری را تشکیل میدهد.
This article uses material from the Wikipedia فارسی article درگاه:طبرستان, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). محتوا تحت CC BY-SA 4.0 در دسترس است مگر خلافش ذکر شده باشد. Images, videos and audio are available under their respective licenses. ®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki فارسی (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.