لیدیه: پادشاهی باستانی در غرب آسیای صغیر

پایتخت سنتی پادشاهی لیدیه شهر سارد بود. پادشاهی لیدیه در گسترده‌ترین حالت خود تمامی آناتولی غربی را در تصرف خود داشت.

پادشاهی لیدیه
مختصات:
پایتخت	سارد
پیدایش انحلال	۱۲۰۰ (پیش از میلاد) ۵۴۶ (پیش از میلاد)

در حقیقت لیدیان اصلی ترین ساکنان آناتولی غربی در دوره باستان به شمار می رفتند که در خلال امپریالیسم ایرانی و یونانی از میان رفتند و مردمانشان در اثر جنگ ها و یورش های بی امان سایر اقوام در دل تاریخ ناپدید شده یا ادغام گشتند.

مردمان لیدی جزو بومیان آناتولی بوده و به زبان لیدی که یک زبان از شاخه زبان های هندواروپایی بود سخن می گفتند که این زبان از گروه سایر زبان های هم خانواده از سری زبانان آناتولی تباران به شمار می رفت. این زبان نزدیکی تنگاتنگی با زبان هیتی ها داشت و بسیاری از کلمات و دستور زبان آن فراموش شده است و در قرن یکم قبل از میلاد رسما منقرض گردید که علت اصلی آن کلونیزه کردن آسیای صغیر و ایجاد مستعمرات و کوچ های یونانیان به این ناحیه بود که در زمان اسکندر کبیر این اقدامات به اوج خود رسیده بود که حتی در زمان سلوکیان نیز ادامه داشت.

لیدیه ثروتمندترین کشور منطقهٔ آناتولی (آسیای کوچک) بود. پادشاه لیدی به منظور مقابله با کوروش بزرگ با فرمانروای اسپارت که از مهم‌ترین شهرهای یونان بود، پیمان دوستی بست. کوروش بزرگ به لیدیه حمله برد و سارد را در سال ۵۴۶ پ.م. به قلمروی ایران افزود. با فتح شهر سارد، عمر پادشاهی بزرگ لیدی به پایان رسید.

در سدهٔ هفتم پ.م. یونانیان این سرزمین را به تصرف و اشغال خود درآورده و با پارس همسایه شده‌ بودند. آنها شهرهای مهمی از جمله بیزانس یا استانبول فعلی را بنیان نهادند. امپراتوری روم در سال ۱۹۶ پ.م. بر این سرزمین تسلط یافت.

سکه‌های لیدیایی که از نقره ساخته شده‌اند، از قدیمی‌ترین سکه‌های موجود هستند که مربوط به سدهٔ هفتم پیش از میلاد است.

زبان مردم لیدی، زبان لیدیایی بود که از زبان‌های هند و اروپایی خانواده زبان‌های آناتولی بود. این زبان با زبان لووی و زبان هیتی ارتباط داشته‌است. این زبان سرانجام در قرن نخست پیش از میلاد از بین رفت.