علی‌اشرف صادقی: زبان‌شناس ایرانی

او به‌عنوان چهرهٔ ماندگار در حوزهٔ ادبیات معرفی شده‌است.

علی‌اشرف صادقی
علی‌اشرف صادقی
زادهٔ	۲۵ اردیبهشت ۱۳۲۰ ‏(۸۲ سال) قم، ایران
ملیت	ایرانی
جایزه(ها)	کتاب سال جمهوری اسلامی ایران
پیشینه علمی
شاخه(ها)	زبان‌شناسی
محل کار	دانشکدهٔ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران فرهنگستان زبان و ادب فارسی (عضو پیوسته)

صادقی در ۲۵ اردیبهشت ۱۳۲۰ در خانواده‌ای مذهبی در قم به‌دنیا آمد. پدرش معلم و پدربزرگش، اشرف‌الواعظین، واعظ بود. پدرِ پدربزرگش نیز مجتهد بود. صادقی، پس از تحصیلات ابتدایی و متوسطه در حکیم نظامی قم ، در ۱۳۳۸ به دانشگاه تهران رفت و در ۱۳۴۱ لیسانس ادبیات فارسی گرفت. وی در ۱۳۴۲ به دانشگاه سوربن در فرانسه رفت و در آنجا در رشتهٔ زبان‌شناسی عمومی ادامهٔ تحصیل داد و در سال ۱۳۴۶، پس از اخذ مدرک دکتری به ایران بازگشت. استاد راهنمای او در دوره ی دکتری پروفسور آندره مارتینه André Martinet زبانشناس سرشناس و بنیادگذار مکتب نقشگرایی فرانسه در زبانشناسی بود. (زندگینامۀ خودنوشت، ص 12)

 

علی‌اشرف صادقی در سال‌های ۱۳۴۰ تا ۱۳۴۲ با مؤسسهٔ لغت‌نامهٔ دهخدا در تنظیم بخشی از حرف «گ» لغت‌نامهٔ دهخدا همکاری داشته‌است. پس از بازگشت به ایران، صادقی در دانشکدهٔ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران مشغول به کار شد و تا کسب رتبهٔ استادی پیش رفت. او سرانجام در آغاز سال تحصیلی ۱۳۸۶–۱۳۸۷، به درخواست خود، بازنشسته شد؛ زیرا می‌خواست تمام همت خود را مصروفِ تدوین فرهنگ جامع زبان فارسی کند. این فرهنگ طرحی است که از اواسط دههٔ ۱۳۷۰، با حمایت فرهنگستان زبان و ادب فارسی و زیر نظر علی‌اشرف صادقی آغاز شده و جلد اول آن، مشتمل بر حرف «آ»، در سال ۱۳۹۲ منتشر شد. صادقی مدیر گروه فرهنگ‌نویسی فرهنگستان است و دبیریِ مجلهٔ فرهنگ‌نویسی را بر عهده دارد. او همچنین پایه‌گذار مجلهٔ زبان‌شناسی است و تا سال ۱۳۸۶ سردبیر آن بود. صادقی همچنین از ویراستاران دانشنامهٔ ایران و اسلام، دانشنامهٔ جهان اسلام و دائرةالمعارف بزرگ اسلامی بوده‌است.

• دستور زبان فارسی (با همکاری غلامرضا ارژنگ)، کتاب درسی سال دوم، سوم و چهارم دبیرستان، تهران: وزارت آموزش و پرورش، ۱۳۵۸
• تکوین زبان فارسی، تهران: دانشگاه آزاد ایران، ۱۳۵۷
• مسائل تاریخی زبان فارسی، تهران: انتشارات سخن، ۱۳۸۰
• تصحیح لغت فرس اسدی، با همکاری دکتر فتح‌الله مجتبائی، تهران: انتشارات خوارزمی، ۱۳۶۵
• زبان‌شناسی نوین: نتایج انقلاب چامسکی (ترجمهٔ دو فصل)، نیل اسمیت و دیردری ویلسون. تهران: انتشارات آگاه، ۱۳۶۷
• نگاهی به گویش‌نامه‌های ایرانی. تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی و مرکز نشر دانشگاهی، ۱۳۷۹
• فرهنگ املایی خط فارسی، علی اشرف صادقی و زهرا زندی مقدم، تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی
• یادنامهٔ دکتر احمد تفضلی، تهران: سخن، ۱۳۷۹
• تصحیح فرهنگ فارسی مدرسهٔ سپهسالار، منسوب به قطران تبریزی، تهران: انتشارات سخن، ۱۳۸۰
• فارسی قمی، قم: انتشارات باورداران، ۱۳۸۰
• زبان‌های ایرانی، یوسیف میخائیلوویچ اُرانسکی، علی‌اشرف صادقی (مترجم)، تهران: سخن، ۱۳۷۸
• تهران: جغرافیا، تاریخ، فرهنگ، سیدحسین نصر، علی‌اشرف صادقی، مصطفی مؤمنی و فرزانه ساسان‌پور، تهران: کتاب مرجع