سَمفونی (به فرانسوی: symphonie)، از کلمهٔ یونانیِ Συμφωνία (symphonia) بهمعنی همصدایی و همآوایی گرفته شدهاست.
سمفونی در موسیقی کلاسیک به قطعهای ارکسترال گفته میشود که از چند بخشِ مجزّا بهنام موومان تشکیل شده باشد و موومان اول دارای فرم سونات است. فرم سمفونی درحقیقت همان فرم چهار بخشی یا چهارموومانه است و فرمی سازی است و به ندرت در فرم آوازی (مانند موومان چهارم سمفونی نهم بتهوون) ساخته میشود.
قدمت سمفونی به سدهٔ هجدهم میلادی در اروپا بازمیگردد. یوزف هایدن، ولفگانگ آمادئوس موتسارت، و بهویژه لودویگ فان بتهوون در شکلگیری آن تأثیر بهسزایی داشتهاند.
امروزه سمفونی رایجترین اجرای همنوازی در ارکستر سمفونیک است. این فرم از اوایل سدهٔ قرن هجدهم از اوورتورهای اپرا ریشه گرفته و حدود نیم قرن پس از آن بهعنوان یک اثر مستقل تحول و گسترش یافتهاست. هر سمفونی قطعهای بلند و دارای حجم زیاد برای ارکستر است و معمولاً چهار موومان (قسمت) مجزا دارد و در میانِ اجرای کلِ اثر، ارکستر بهخاطر تأکید بر جداییِ هر یک از قسمتها، به مدتِ چند ثانیه بازمیایستد و موومانِ بعدی را آغاز میکند. گاه نیز، بسته به نظرِ آهنگساز، بلافاصله موومان بعدی اجرا میشود. قسمت اول یا بیش از یک قسمت، فرم سونات دارد. فرم سونات چنان عمومیتی در موومان اولِ سمفونیها و دیگر آثار یافتهاست که گاهی این فرم را «فرم موومان اول» مینامند.
چهار موومان سمفونی بیشتر فرمال هستند و بر روی طرح و نظم از پیش پرداختهای ترکیب میشوند. سمفونی در طی دورههای موسیقی تغییر یافته، دارای فرمولی کامل و دقیق نیست، و با دگرگونیهای زیادی در سازبندی، محتوا و فرم، همراه بودهاست ولی فرم چهار قسمتی عمومیت بیشتری یافتهاست.
در اینجا نمونههای فرم سمفونی در آثار آهنگسازان دورههای مختلف مشاهده میشود.
در ویکیانبار پروندههایی دربارهٔ سمفونی موجود است. |
This article uses material from the Wikipedia فارسی article سمفونی, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). محتوا تحت CC BY-SA 4.0 در دسترس است مگر خلافش ذکر شده باشد. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki فارسی (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.