فرم (به انگلیسی: form) در تئوری موسیقی، اشاره به ساختار یک قطعهٔ موسیقی دارد.
واژهٔ «فرم» به معنی قالب یا شکل است. فرم در یک قطعه موسیقی سعی میکند که آن قطعه را با شکستن به اجزای مختلف، توصیف کند. به عبارت دیگر، فرم، ساختمان و نظم یک اثر موسیقایی است و مفاهیمی مشابه در تعریف معماری، نقاشی، مجسمهسازی و مانند آنها دارد.
هر اثر هنری دارای طرح، قالب، یا الگویی است که محتوای کار را در درون آن جای میدهد. در واقع فرم در برابر محتوا قرار میگیرد و هر اثر هنری در فرم، مجموعهای است از اجزا که هر یک از آنها نسبت به کل، پیوند دارند. در بررسی شکل ظاهری یک اثر موسیقی میتوان سه عنصر را تشخیص داد:
وجود فرم در موسیقی بیانگر شکل ظاهری، نظم، آرایش، عدم یکنواختی و دورهٔ زمانی آن اثر میشود و در هر دوره معنای متفاوتی داشتهاست.
فرم سهتایی متداولترین فرم در موسیقی است. علاوه بر آن، از شیوههای دیگری نیز استفاده میشود؛ مانند:
گرایش به فرم در موسیقی به صورتهای گوناگون و با رهیافتهای متفاوت مورد توجه قرار گرفتهاست و دارای پیچیدگیهای فراوان است.
نمودار فرم در دورههای موسیقی کلاسیک:
دروه قرون وسطی | دوره رنسانس | دوره باروک | دوره کلاسیک | دوره رمانتیک | دوره مدرن | دوره معاصر |
---|---|---|---|---|---|---|
کنسرتو گروسو | سمفونی | سمفونی | سمفونی | |||
کنسرتو | کنسرتو | کنسرتو | کنسرتو | |||
سونات | سونات | سونات | سونات | |||
سونات تریو | کوارتت زهی | کوارتت زهی | کوارتت زهی | |||
رقص | سوئیت | سوئیت | سوئیت | |||
پوئم سمفونیک | پوئم سمفونیک | |||||
اورتور | اورتور | |||||
اپرا | اپرا | اپرا | اپرا | |||
مس | مس | مس | مس | مس | ||
اوراتوریو | اوراتوریو | اوراتوریو | اوراتوریو | |||
کانتات | کانتات | کانتات | کانتات | |||
فوگ | ||||||
موسیقی الکترونیک | ||||||
مادریگال | سرود تصنیعی | سرود تصنیعی | ||||
قطعه به مناسبت | قطعه به مناسبت | |||||
سرودهای گرگوریایی |
بعضی از فرمهای موسیقایی، از جمله فرمهای شکل گرفته با محوریت ژانر، غالباً در موسیقی عامه مورد استفاده قرار میگیرند. فرمهای مورد استفاده در موسیقی عامه اغلب از فرمهای استروفیک (به انگلیسی: Strophic، با ساختار آهنگین AAA)، فرمهای ۳۲ میزانی (با ساختار آهنگین AABA)، فرمهای ترجیعبندی (با ساختار AB) و فرمهای ۱۲ میزانی بلوز (با ساختار AAB) ساخته میشوند.
فرمهای گسترده اصطلاحاً به فرمهایی گفته میشود که ریشه در یکی از فرمهای مقطعی دارد، حال آنکه این فرمها به واسطهٔ قطعاتی الحاقی گسترده شدهاند. بهعنوان مثال:
این نوع از فرمهای موسیقایی که به فرمهای دوگانه (به انگلیسی: Hybrid) هم معروف هستند، نتیجهٔ ترکیب دو یا چند نوع از فرمهای موسیقایی با یکدیگر است.
در ویکیانبار پروندههایی دربارهٔ فرم (موسیقی) موجود است. |
This article uses material from the Wikipedia فارسی article فرم (موسیقی), which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). محتوا تحت CC BY-SA 4.0 در دسترس است مگر خلافش ذکر شده باشد. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki فارسی (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.