جورقان: شهری از توابع شهرستان همدان، ایران

مردم جورقان از اصیل ترین مردم آذربایجان هستند و به زبان ترکی آذربایجانی تکلم میکنند و در حدود ۶۰۰ سال پیش به این منطقه از آذربایجان غربی کوچ کرده اند واز قوم آق قویونلو می باشند^{[نیازمند منبع]}

جورقان
کشور	ایران
استان	همدان
شهرستان	همدان
بخش	مرکزی
نام(های) دیگر	گوراوان
نام(های) پیشین	گوراوان
سال شهرشدن	۱۳۷۸
مردم
جمعیت	۹،۶۲۱ سال (۱۳۹۵)
جغرافیای طبیعی
مساحت	۲۲۰۰هکتار
ارتفاع	۱۷۰۰متر
آب‌وهوا
میانگین دمای سالانه	۲۷
اطلاعات شهری
شهردار	داوود احمدی
پیش‌شمارهٔ تلفن	۰۸۱
وبگاه	http://sh-joraghan.ir/

بطلمیوس در جغرافیای خود در قرن دوم میلادی از جورقان به Guriauna یاد کرده است، بنابر المسالک فضل الله العمری متوفی ۷۴۴ هجری طایفه الکورانیه (گوران) در جبال همدان و شهرزور سکونت داشتند،

مردم محلی وجه تسمیه جورقان را از گوران یعنی قوم گوران از تبار گاوبارگان و یا از گوروان بر گرفته از (گورآهوان) می‌دانند و چون قبل از تشکیل گوروان کل منطقه تالاب بزرگ وپر آبی بوده‌است که از نشانه‌های می‌توان قرق نزدیک شهر وشاه قرق که در پشت زندان الوند کنونی قرار دارد اشاره کرد و دارای سه منطقه قشلاقی سر سبز و بکر به نام‌های گمار قشلاقی، سولیجه و قزلجه بوده‌است شاهان و درباریان برای شکار گور به ایجا می‌آمدند و تعداد زیادی گور شکار می‌کردند به همین این منطقه به گوروان (به معنی محلی که دارای تعداد زیادی آهو در آن روان هستند) یا گورآهوان (به معنی محل شکار آهو شهرت داشته‌است) از دیگر وجه تسمیه‌هایی که مردم به آن اشاره می‌کنند نام آوروان است (یعنی منطقه‌ای که آب در آن همواره روان بوده‌است) که این نام توسط طایفه هایی که از به منطقه ای کوچ و ساکن شدن آن‌ها کنار رودخانه پرآب قره چای گرفته شده‌است به مرور زمان به گوروان تغییرشکل یافته‌است و برخی دیگر بر این باورند که نام گوروان بر گرفته از کلمه گاوداران است و در زمان حکومت کریم خان زند تعدادی از درباریان به همراه قاسم خان به منطقه جوروان آمده و آن‌ها با تعداد زیادی گاو به این منطقه مهاجرت کرده‌اند به دلیل در چرا بودن گاوهای زیاد در آن به گاوروان شهرت داشته‌است و به مرور زمان به نام گوروان تغییر یافته‌است و آخرین نام‌های آن جوروان که از کلمه جوروان (به معنی منطقه‌ای که محصول جو آن مانند زر زرد می‌باشد) ونام جورقان فعلی است که مردم منطقه ریشه آن را بر گرفته از کشیدن جور خون نفراتی از اربابان که درگیری با مردم روستا با سر نپذیرفتن حق اربابی و ظلم می‌دانند.^{[نیازمند منبع]}

شهر جورقان از اتصال طایفه‌ای که به این منطقه کوچ کرده‌اند تشکیل شده‌است و منطقه دیگری ا که در جنب قنات کریز و فرودگاه قرار دارد محل نگهداری افرادی بوده که به بیماری جذام مبتلا بوده‌اند. به گفته محلی‌ها که در کنار رودخانه قرار داشته بر اثر سیل ویران شده و امتداد سد خاکی کنونی محل قرار داشته‌است و مردم پس ویرانی روستا درزمین‌های بالاتر از رود قره چای و منطقه شهری فعلی ساکن شده‌اند و مردم نیز پس از تخریب روستایشان در منطقه جورقان کنونی ساکن شده‌اند. جورقان دارای سه قنات به نام‌های خلفه کریز، کله بر (یعنی قناتی که شدت آب آن به قدری بوده که کله یک گاو را با خود می‌برده) و قنات پری جان و۸ آسیاب که ۵ عدد از آن‌ها توسط قنات‌ها کار می‌کرده‌اند و چرخ آسیاب ۳تای دیگر نیز به وسیلهٔ آب قره چای می‌چرخیده و آثار اندکی نیز از آن‌ها باقی مانده‌است. از آثار تاریخی شهر جورقان می‌توان به پل تاریخی اوچ گز و ۳ کوره تولید آجردستی قدیمی با سوخت گیاهی کارمی‌کرده‌اند و ۹ دودکش اجری قدیمی به ارتفاع ۶۰متر اشاره کرد.

اشتغال مردم این شهر تولید آجر فشاری بوده که بیش از ۸۰ کوره آجرپزی به شکل هوفمن (معروف به کورهٔ هوفمن) فعالیت دارند.^{[نیازمند منبع]}