2008 2007 و بحران قیمت جهانی موادغذایی در سال¬های

از ویژگی بارز این بحران اغلب می­توان به افزایش شدید قیمت جهانی محصولات غذایی اِستراتژیکی چون گندم، برنج، ذرّت و دیگر محصولات کشاورزی مثل شِکر و روغن اشاره کرد. عِلَل بروز چنین بحرانی پیچیده بوده و ابعاد گوناگونی داشت. در مجموع، این بحران مشتمل بر عواملی چون خشکسالی و دیگر پدیده­های اِقلیمی و آب­وهوایی، افزایش تقاضا جهت سوخت­های زیستی، سیاست­های تجاری و پیامدهای منفعت­طلبانه ناشی از اِحتکار و سَفته­بازی مالی است. بحران قیمت جهانی موادغذایی می­تواند همراه با بروز پیامدها و عواقبی جدی مخصوصاً برای مردم کشورهایی با سرانۀ درآمد پایین باشد که بخش بزرگی از همین درآمد خود را هم صَرفِ خرید محصولات غذایی می­کنند. بر پایۀ گزارش صندوق بین­المللی پول و در صورت افزایش مجدّد قیمت­ها، شاهد بروز تفاوت­ها و اختلافات چشمگیری احتمالاً در میان کشورهای مختلف خواهیم بود. با توجه به فاکتورهای مختلف و درگیر بودن بازارهای نوظهور و اقتصادهای در حال رشد با چنین معظل بزرگی، این احتمال وجود دارد که تأثیر مخرّبِ آن بر مصرف­کنندگان چنین جوامعی بیشتر حس شود.

در سال (2007) و 3ماهۀ اوّل و دوّم سال (2008)، قیمت جهانی محصولات غذایی افزایش چشمگیری یافت ]2.[ این افزایش قیمت موجب بروز بحران جهانی و بی­ثباتی سیاسی، اقتصادی و ناآرامی­های اجتماعی در کشورهای  فقیر و توسعه­یافته شد. باوجود تمرکز مرکزِ توجۀ بیشتر رسانه­ها بر اعتراضات شکل­گرفته در مواجهه با چنین افزایش قیمتی، بحران عَدمِ امنیت غذایی از سال­ها پیش و به شکل مستمر در حال شکل­گیری بود.]3، 4[. علل هدفمند افزایش قیمت جهانی موادغذایی همچنان موضوع مورد بحث و مناقشه است. پس از اوج­گیری این بحران در 3ماهۀ دوم سال (2008)، قیمت­ها در اواخر دهۀ (2000) به طور چشمگیری کاهش پیدا کرد. ولی، مجدداً در اواخر سال­های (2009) و (2010) افزایش یافته و اوجِ افزایش جدید قیمت­ها در خِلال سال­های (2011) و (2012) (به مبحث بحران قیمت جهانی موادغذایی در سال (2010) و (2011) رجوع کنید) حتی تاحدوی بیشتر از سال (2008) بود ]2، 5[. قیمت­ها در طی سالیان آتی کاهش یافت. بطوریکه، به کمترین میزان خود بر پایۀ کاهش تورم شاخص قیمت موادغذایی سازمان خواربار و کشاورزی مِللِ متحد (فائو) و رسیدن آن به نزدیکترین سطح در پیش از شروع این بحران در ماه مارس سال (2016) رسید.

در اواخر سال (2006)، عِلل اولیۀ افزایش قیمت محصولات غذایی شامل بروز خشکسالی در کشورهای تولیدکنندۀ غلات و افزایش قیمت نفت بود [7]. افزایش قیمت نفت سبب افزایش هزینه­های مرتبط با کودهای شیمیایی و بهره­وری خاک، انتقال محصولات غذایی و تولید صنعتی محصولات کشاورزی شد. از دلایل اصلی چنین بحرانی هم می­توان به افزایش مصرف سوخت­های زیستی در کشورهای توسعه­یافته (به مبحث محصولات غذایی در برابر سوخت مراجعه کنید) و افزایش تقاضای قِشر متوسط از جمعیت رو به رشد کشورهای آسیایی جهت مصرف اُلگوی متنوع­تری از محصولات غذایی اشاره نمود ]9، 10 [. سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) همچنین از نقش سودجویانۀ صندوق­های سرمایه­گذاری اِبراز نگرانی کرد که این موضوع هم موجب تغییرات عمده و چشمگیری در قیمت­ها می­شود ]11[. این عوامل همراه با کاهش ذخایر جهانی محصولات غذایی موجب تسریع در افزایش قیمت جهانی موادغذایی شدند.

رُشد جهانی جمعیت

شُماری از تحلیلگران بر این باورند که بحران غذایی ناشی از رشد بی­سابقۀ جمعیت جهان است [15، 16].  ولی، دیگران اشاره می­کنند که از دهۀ (1980)، نِرخِ رشد جمعیت جهان به شکل معناداری کاهش یافته است [17، 18]. این درحالیست که در طی این مدت، دسترسی مردم به غلات در حال افزایش است.

میزان تولید محصولات غذایی به منظور جلوگیری از افزایش قیمت باید از نرخ رشد جمعیت (تقریباً با رشد سالیانۀ 2/1 درصد) پیشی بگیرد.