Το δακρυγόνο είναι χημικό αέριο που προσβάλλει τους βλεννογόνους ιστούς του αναπνευστικού συστήματος και κάνει τα μάτια να δακρύζουν.
Χρησιμοποιείται για τον έλεγχο διαδηλώσεων. Παλιότερα χρησιμοποιήθηκε και στο πεδίο της μάχης, αλλά η χρήση του στον πόλεμο είναι πλέον απαγορευμένη κατά τη Συνθήκη για τα Χημικά Όπλα.
Υπάρχουν πολλά είδη δακρυγόνων, τα οποία παίρνουν την ονομασία τους από τα στοιχεία που περιέχουν.
Η χρήση των δακρυγόνων μπορεί να γίνει με πολλές μορφές.
Η ευαισθησία στα δακρυγόνα διαφέρει από άτομο σε άτομο. Εξαρτάται από τη συναισθηματική κατάσταση, τη νευρικότητα, τη φυσική δραστηριότητα, τη θερμοκρασία και την υγρασία του σώματος. Όσο πιο θερμό και υγρό είναι το σώμα τόσο μεγαλύτερη είναι η δράση των δακρυγόνων.
Ειδικά τα άτομα που πάσχουν από άσθμα ή υπέρταση μπορεί να αντιμετωπίσουν πολύ σοβαρότερα προβλήματα και να χρειαστεί η άμεση εισαγωγή τους σε νοσοκομείο.
Η κάθε δραστική ουσία έχει τα δικά της συμπτώματα. Χαρακτηριστικά για το CS, το οποίο είναι και το πιο ευρέως διαδεδομένο δακρυγόνο που χρησιμοποιείται σήμερα, εγχειρίδιο χημείας του γερμανικού στρατού γράφει:
Προκαλεί έντονο ερεθισμό στα μάτια και τα ανώτερα αναπνευστικά όργανα. Μέσα σε δευτερόλεπτα δημιουργείται έντονο κάψιμο, πόνος και φλεγμονή. Συνήθως η επίδραση στις αναπνευστικές οδούς οδηγεί σε ανικανότητα αντίδρασης. Όταν η δηλητηρίαση είναι πιο έντονη, προκαλείται πανικός, ο οποίος επιτείνει τα συμπτώματα και το άτομο δεν είναι ικανό ούτε να εισπνεύσει, ούτε να εκπνεύσει. Η έκθεση του ατόμου σε υψηλές συγκεντρώσεις CS προκαλεί ερύθημα και φουσκάλες.
Σε πολύ μικρές ποσότητες, το CS έχει απλά μια ερεθιστική μυρωδιά. Σε πολύ μεγάλες δόσεις προκαλούνται επικίνδυνα εγκαύματα στο δέρμα και εκτεταμένη καταστροφή των ιστών. Η άμεση επαφή με τα μάτια μπορεί να οδηγήσει σε καταστροφή του κερατοειδούς. Επίσης προκαλούνται προβλήματα στο γαστρεντερικό σύστημα.
Τα αποτελέσματα του δακρυγόνου αρχίζουν να διαφαίνονται 20 με 60 δευτερόλεπτα μετά τη ρίψη του και διαρκούν από 10 έως 30 λεπτά από τη στιγμή που θα μετακινηθεί το άτομο σε καθαρή ατμόσφαιρα.
Τα δακρυγόνα της παλιότερης εποχής, όπως αυτά που χρησιμοποιήθηκαν από την αστυνομία το 1973 στο Πολυτεχνείο, ήταν βασικές ουσίες και για την εξουδετέρωσή τους απαιτούταν η ένωσή τους με όξινες ουσίες (π.χ. λεμόνι).
Τα σημερινά δακρυγόνα είναι όξινες ουσίες και για την εξουδετέρωσή τους απαιτείται η αντίδρασή τους με βασικές ουσίες. Διαδεδομένη είναι η χρήση της αντιοξέας ουσίας Maalox, η οποία κανονικά χρησιμοποιείται για την εξουδετέρωση ή μείωση των στομαχικών οξεών σε άτομα που έχουν προβλήματα.
Όσοι φορούν φακούς επαφής ενδείκνυται να τους αντικαθιστούν με γυαλιά. Για ανακούφιση από τα δακρυγόνα μπορεί να χρησιμοποιηθεί κολύριο, το οποίο είναι τεχνητό υποκατάστατο δακρύου.
Ο λαιμός και γενικά το πρόσωπο είναι πιο ευπαθείς περιοχές. Μια καλή προστασία είναι να πλένονται οι συγκεκριμένες περιοχές με πολύ αλκαλικά στερεό σαπούνι, αφήνοντας πυκνό διάλυμα σαπουνιού πάνω στο δέρμα για περίπου ένα δίλεπτο.
Θα πρέπει να αποφεύγονται λιπαρές ουσίες, όπως λιπαρή κρέμα στο δέρμα ή τα χείλη (π.χ. βαζελίνη, liposan ή μακιγιάζ). Η βαζελίνη και τα λεμόνια είναι καταστρεπτικά για το δέρμα. Η χρήση πούδρας στο δέρμα μετά το πλύσιμο το βοηθάει να παραμείνει ξηρό.
Τα βαμβακερά υφάσματα μειώνουν την αίσθηση του καψίματος και αποφεύγεται η άμεση επαφή του δέρματος με τις χημικές ουσίες. Συνήθως διαδηλωτές φοράνε μαντήλια στο λαιμό τους και καλύπτουν το στόμα όταν γίνει χρήση δακρυγόνων. Το μαντήλι είναι καλό ν' αλλάζεται, ειδικά αν η ποσότητα δακρυγόνων είναι μεγάλη γιατί τ'αποτελέσματα θα είναι αρνητικά. Αν το μαντήλι βραχεί θα πρέπει ν' αλλαχθεί αμέσως γιατί κατακρατάει ποσότητα χημικών ουσιών και μπορεί να επέλθει ξαφνική λιποθυμία.
Μάσκες οι οποίες βοηθούν την αναπνοή σε περιβάλλον όπου έχουν ριχθεί δακρυγόνα είναι οι μάσκες με εσωτερικά ψήγματα ενεργού άνθρακα. Είναι οι ίδιες που χρησιμοποιούνται και από τους άνδρες της Ελληνικής Αστυνομίας. Η κατοχή τους όμως σε διαδήλωση θεωρείται παθητική αντίσταση κατά της αρχής.
Επειδή η δράση του δακρυγόνου ενισχύεται από τη λιπαρότητα του δέρματος, ένα μέτρο προστασίας είναι το πλύσιμο του σώματος για να εξαφανιστούν οποιαδήποτε ίχνη λιπαρότητας και να μειωθεί η ικανότητα του ατόμου να ιδρώνει.
Για να μειωθεί η επαφή του σώματος με τη χημική ουσία, είναι προτιμότερο να καλύπτεται όσο μεγαλύτερη επιφάνεια του δέρματος είναι δυνατή. Τα συνθετικά ρούχα (π.χ. μπουφάν flying) απορροφούν μεγαλύτερη ποσότητα χημικών, ενώ επιπλέον ενισχύουν τον ιδρώτα που βοηθά τη δράση τους. Τα βαμβακερά υφάσματα (κολεγιακά, φούτερ, τζην, βαμβακερές φόρμες) είναι προτιμότερα.
Μετά την έκθεση των ρούχων σε δακρυγόνα, θα πρέπει να πλένονται με άφθονη ποσότητα σαπουνιού ή εναλλακτικά σε διάλυμα σόδας για περίπου 15 λεπτά. Μετά μπορεί να γίνει κανονικό πλύσιμο τους.
Η διεθνής βιβλιογραφία αναφέρει το θάνατο ενός ατόμου στο Αμβούργο το 1960 και τριών άλλων στις φυλακές της Ν. Υόρκης το 1975, ενός νεαρού διαδηλωτή στο γερμανικό Μπρόκντορφ το 1986 και δύο Κορεατών φοιτητών το 1987. Στις πόλεις και τα προσφυγικά στρατόπεδα της κατεχόμενης Παλαιστίνης 68 άτομα, στην πλειοψηφία τους ηλικιωμένοι και μικρά παιδιά, βρήκαν το θάνατο μεταξύ Δεκεμβρίου 1987 και Οκτωβρίου 1988 από εισπνοή υπερβολικής ποσότητας δακρυγόνων -από αυτά που έριχνε μαζικά ο ισραηλινός στρατός για να καταστείλει την Ιντιφάντα. Στην Ελλάδα, δύο από τα θύματα του Πολυτεχνείου το 1973, ο δικηγόρος Σπύρος Κοντομνάρης και ο ιδιωτικός υπάλληλος Δημήτριος Παπαϊωάννου, αναφέρονται στο πόρισμα του αντεισγγελέα Τσεβά ως θανόντες από την ίδια αιτία. Η εκτεταμένη χρήση του pepper spray στις ΗΠΑ σχετίζεται με 60 τουλάχιστον θανάτους συλληφθέντων από το 1992 μέχρι σήμερα. Όσο για το CS, που χρησιμοποιείται και στην Ελλάδα, ο πρώτος νεκρός από "φυσούνα" σημειώθηκε στη Βρετανία το Μάρτιο του 1996. Λεγόταν Ιμπραήμ Σέι και ήταν 29 χρονών.
Οι κυβερνήσεις όλων των κρατών δικαιολογούν τη χρήση των δακρυγόνων εναντίον του εσωτερικού εχθρού με επιστημονικά επιχειρήματα. Αναφέρονται δύο κυρίως πορίσματα, τα οποία πιστοποιούν την υποτιθέμενη ακίνδυνη χρήση των χημικών. Ενα πόρισμα του Πανεπιστημίου του Μίτσιγκαν και ένα του καθηγητή Κλίμερ της Βόννης. Το πρώτο πραγματοποιήθηκε κατ' εντολή της τοπικής αστυνομικής διεύθυνσης, ενώ το δεύτερο παραγγέλθηκε από τη γνωστή βιομηχανία όπλων Smith and Wesson. Πρόκειται για τη μητρική εταιρεία της General Ordnance Equipment Company που παρασκευάζει τα δακρυγόνα.
Βέβαια η αξιοπιστία των ερευνών αμφισβητείται λόγω του ότι έχουν διεξαχθεί από αμφιβόλου αντικειμενικότητας παράγοντες και οτι οι αυστηρές προδιαγραφές που θέτουν στη χρήση των χημικών, στην ουσία την καθιστούν αδύνατη. Για παράδειγμα, αναφέρουν:
Η χρήση δακρυγόνων σαν μέσο καταστολής, θεωρείται απολύτως ακίνδυνο για την υγεία σύμφωνα με την Ελληνική Αστυνομία. Τα επιχειρήματα είναι δύο:
Ή άποψη των συνδικάτων των ελλήνων αστυνομικών διαφέρει από αυτή της επίσημης άποψης της αστυνομίας. Έχουν γίνει πολλά παράπονα από αστυνομικούς για προβλήματα που αντιμετωπίζουν από τη χρήση των δακρυγόνων. Οι μάσκες που χρησιμοποιούνται για οικονομικούς λόγους δεν αντικαθιστούν συχνά τα φίλτρα τους και επιτρέπουν έτσι την εισαγωγή αερίου, ενώ αναπόφευκτη είναι πολλές φορές η επαφή των δακρυγόνων με το δέρμα. Ακόμα και μέσα στα λεωφορεία μετακίνησης των Δυνάμεων, σχεδόν πάντα υπάρχει κάποια διαρροή από τα κουτιά στα οποία φυλάσσονται αυτά τα χημικά.
Τα συνδικάτα έχουν ζητήσει γνωμάτευση του Γενικού Χημείου του Κράτους ή κάποιας άλλης αρμόδιας υπηρεσίας που να λέει καθαρά οτι δεν υπάρχει πρόβλημα.
Η χρήση οποιουδήποτε μέσου που θεωρείται οτι γίνεται για την αποφυγή των συμπτωμάτων των δακρυγόνων σε κάποια πορεία θεωρείται παράνομη και χαρακτηρίζεται ως παθητική αντίσταση κατά της αρχής. Ενώ στην περίπτωση που κάποιος κλωτσήσει για παράδειγμα κάποιο δακρυγόνο προς την πλευρά των αστυνομικών μπορεί να κατηγορηθεί για ενεργητική αντίσταση κατά της αρχής.
Το 1969, ο ΓΓ του ΟΗΕ Ου Θαντ, πρότεινε στη γενική συνέλευση του οργανισμού:
Η πρόταση του Ου Θαντ εγκρίθηκε με 80 θετικές ψήφους έναντι 3 αρνητικών (ΗΠΑ και Αυστραλία -που εκείνη την εποχή βομβάρδιζαν με χημικά το Βιετνάμ- και την Πορτογαλία -που επιχειρούσε να καταστείλει τις εθνικοαπελευθερωτικές εξεγέρσεις στις δικές της αποικίες) και 36 αποχών (Απόφαση 2603, 16/12/1969[νεκρός σύνδεσμος]). Η Ελλάδα, μαζί με τις περισσότερες δυτικές χώρες απείχε. Η Ισπανία, η Ιρλανδία, η Σουηδία, η Φινλανδία και η Κύπρος του Μακάριου, που είχε νωπή τη δική της εμπειρία από τα δακρυγόνα των Βρετανών (όπως και η Ιρλανδία), τόλμησαν να καταδικάσουν τα χημικά όπλα.
Δεν υπάρχει βεβαίως καμιά νομική βάση στον ισχυρισμό ότι αυτό το όπλο που απαγορεύεται μεταξύ εμπολέμων κρατών είναι δυνατόν να επιτρέπεται σε συγκρούσεις (διαδηλώσεις, εξεγέρσεις) στο εσωτερικό ενός κράτους.
This article uses material from the Wikipedia Ελληνικά article Δακρυγόνο, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Το περιεχόμενο είναι διαθέσιμο υπό CC BY-SA 4.0 εκτός αν αναφέρεται διαφορετικά. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Ελληνικά (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.