Γιοϊτσίρο Νάμπου: Ιαπωνοαμερικανός φυσικός

Γνωστός για τις συνεισφορές του στη θεωρητική φυσική, ο Γιοϊτσίρο μοιράσθηκε με τους επίσης Ιάπωνες Μακότο Κομπαγιάσι και Τοσιχίντε Μασκάουα το Βραβείο Νόμπελ Φυσικής το 2008 για την ανακάλυψη (1960) του μηχανισμού της αυθόρμητης θραύσεως συμμετρίας στην υποατομική φυσική, που αρχικώς συνειδητοποιήθηκε για τη συμμετρία δεξιού-αριστερού στην ισχυρή αλληλεπίδραση και αργότερα στην ηλεκτρασθενή αλληλεπίδραση και στον μηχανισμό Χιγκς. Προβλέφτηκε έτσι η ύπαρξη τουλάχιστον τριών οικογενειών κουάρκ στη φύση.

Γιοϊτσίρο Νάμπου
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη μητρική γλώσσα	南部 陽一郎 (Ιαπωνικά)
Γέννηση	18  Ιανουαρίου 1921 Τόκυο
Θάνατος	5  Ιουλίου 2015 Τογιονάκα
Αιτία θανάτου	έμφραγμα του μυοκαρδίου
Συνθήκες θανάτου	φυσικά αίτια
Χώρα πολιτογράφησης	Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής (από 1970) Ιαπωνία
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	Ιαπωνικά
Εκπαίδευση	Doctor of Science
Σπουδές	Πανεπιστήμιο του Τόκιο (έως 1952) Πανεπιστήμιο του Πρίνστον Fukui Prefectural Fujishima High School
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	θεωρητικός φυσικός καθηγητής πανεπιστημίου φυσικός ερευνητής
Εργοδότης	Πανεπιστήμιο του Σικάγου Osaka City University Πανεπιστήμιο Ριτσουμέικαν Πανεπιστήμιο του Τόκιο
Αξιώματα και βραβεύσεις
Βραβεύσεις	Υποτροφία Γκούγκενχαϊμ Τάγμα του Πολιτισμού (1978) Βραβείο Νόμπελ Φυσικής (2008) Μετάλλιο Βενιαμίν Φραγκλίνος (2005) Μετάλλιο Όσκαρ Κλάιν (2005) Εθνικό Μετάλλιο των Επιστημών (1982) Μετάλλιο Μαξ Πλανκ (1985) βραβείο φυσικής Βολφ (1994) Πρόσωπο Πολιτιστικής Αξίας (1978) J. Robert Oppenheimer Memorial Prize (1976) βραβείο Ντάνι Χάινεμαν για την Μαθηματική Φυσική (1970) Βραβείο Σακουράι (1994) Pomeranchuk Prize (2007) ICTP Dirac Medal (1986)
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Ο Γιοϊτσίρο Νάμπου γεννήθηκε στο Τόκιο και πήγε αποκλειστικά σε δημόσια σχολεία. Εγγράφηκε στο Πανεπιστήμιο του Τόκιο, όπου σπούδασε φυσική και πήρε πτυχίο το 1942 και διδακτορικό το 1952, ενώ είχε ήδη διορισθεί σε θέση αναπληρωτή καθηγητή στο Πανεπιστήμιο της πόλης της Οσάκα. Το επόμενο έτος, σε ηλικία μόλις 29 ετών, έγινε καθηγητής α΄ βαθμίδας.

Το 1952 προσκλήθηκε από το Ινστιτούτο Προχωρημένων Μελετών του Πρίνστον στις ΗΠΑ. Από εκεί μετακλήθηκε στο Πανεπιστήμιο του Σικάγου το 1954, όπου έγινε καθηγητής το 1958. Το 1970 έγινε πολίτης των ΗΠΑ.

 

Ο Νάμπου πρότεινε την «αλλαγή χρώματος» της κβαντικής χρωματοδυναμικής, έχοντας εργασθεί παλαιότερα στην αυθόρμητη θραύση συμμετρίας στη σωματιδιακή φυσική και έχοντας ανακαλύψει πως το πρότυπο δυαδικού συντονισμού θα μπορούσε να ερμηνευθεί από μία κβαντομηχανική θεωρία των χορδών. Ο Νάμπου θεωρείται ως ένας από τους θεμελιωτές της θεωρίας των χορδών. Η δράση Νάμπου-Γκότο στη θεωρία των χορδών ονομάσθηκε έτσι προς τιμή του Νάμπου και του Τετσούο Γκότο. Επίσης, τα μποζόνια μηδενικής μάζας που προκύπτουν σε θεωρίες πεδίου με αυθόρμητη θραύση συμμετρίας αναφέρονται κάποιες φορές ως «μποζόνια Νάμπου-Γκόλντστον».

Ο Νάμπου απεβίωσε από καρδιακή προσβολή σε ηλικία 94 ετών στην Οσάκα. Η κηδεία του και τα μνημόσυνά του έγιναν σε στενό οικογενειακό κύκλο.

Ο Γιοϊτσίρο Νάμπου τιμήθηκε με αρκετά βραβεία, παράσημα και άλλες διακρίσεις κατά τη διάρκεια της ζωής του. Μερικά από αυτά είναι: Το Βραβείο Μαθηματικής Φυσικής Ντάνι Χάινεμαν (1970), το «Βραβείο στη μνήμη του Ρόμπερτ Οπενχάιμερ» (1977), το ιαπωνικό Τάγμα του Πολιτισμού (1978), το Εθνικό Μετάλλιο Επιστήμης των ΗΠΑ (1982), το Μετάλλιο Μαξ Πλανκ (1985), το Βραβείο Ντιράκ του ICTP (1986), το Βραβείο Σακουράι της Αμερικανικής Φυσικής Εταιρείας (1994), το Βραβείο Βολφ Φυσικής (1994/1995) και το «Μετάλλιο Βενιαμίν Φραγκλίνου» του Ινστιτούτο Φραγκλίνου της Φιλαδέλφειας (2005). Τέλος τιμήθηκε με το Βραβείο Νόμπελ Φυσικής του 2008 «για την ανακάλυψη του μηχανισμού της αυθόρμητης θραύσεως συμμετρία στην υποατομική φυσική». Συγκεκριμένα, ο Νάμπου πήρε το ήμισυ του Βραβείου, ενώ οι άλλοι δύο επιστήμονες στους οποίους απονεμήθηκε, μοιράσθηκαν μεταξύ τους το άλλο μισό.

• Το «προφίλ» του Νάμπου στο Τμήμα Φυσικής του Πανεπιστημίου του Σικάγου