अक्षय तृतीया: ZEE

हिन्दुशास्त्रअनका अनुसार वर्षभरीमी कैंयौं विशेष योग पड्डान । ती मध्ये एउटा महायोगको नाउँ हो अक्षय तृतीया (Axaya Tritiya)। यो महायोग वर्षमी केवल एक पटक मातरै पडन्छ । ज्योतिषअनका अनुसार यै दिनमी गरियाका सबै सत्कर्मअनको अक्षय पुण्य प्राप्त हुन्छ । वर्षको सबभन्दा पवित्र दिन हुनाले अक्षय तृतीयालाई ‘बिघ्नविनाशक दिन’ पनि भणिन्छ । गर्मी महिनाको यै दिन भगवानको पूजा, आराधना, दान गद्दे रे सातुसर्वत खुवाउने, खानेपानीको व्यवस्था गर्नेजसा काम सुस्वास्थ्य रे परोपकारका दृष्टिबठे उपयोगी र महत्वपूर्ण मानिन्छ । हिन्दु कालगणनानुसार चार स्वयं सिद्ध मुहूर्तअन छन् ती मध्य एक हो ‘अक्षय तृतीया’ । बैशाख महिनाको शुक्ल पक्षको तृतीया तिथिलाई नै अक्षय तृतीया भनिन्छ । अक्षयको अर्थ हुन्छ कहिल्यै क्षय नभएर स्थायी रहने । पौराणिक कथाअनुसार विष्णुले परशुराम अवतार लियाकाले यै दिनलाई परशुराम जयन्तीका रुपमी लै मनाइन्छ । परशुरामलाई विष्णुका दशावतारमध्ये एक मानिन्छ । परशुराम चिरन्जीवी छन् । उनको आयुको क्षय भएन त्यसैले यै तिथिलाई चिरन्जीवी तिथि लै भणिन्छ । चार युगहरूमी सत्य युग रे त्रेता युगको प्रारम्भ यसै तृतीया तिथिबठे भयाको हो । यैकारणले यै तिथिलाई ‘युगादितिथि’ लै भणिन्छ । चार धामअनमध्ये एक बद्रीनाथ धामको ढोका यसै दिन अर्थात अक्षय तृतीय तिथिकै दिन खोलिन्छ । भणिन्छ यै शुभ तिथिमी गरियाका दान पूजन हवन दक्षिणा या कुनै पुण्य कार्य अक्षय फल प्रदान गर्ने किसिमको हुन्छ । यो एक स्वयं सिद्ध मुहूर्त हो । यो कुनैपनि शुभ कार्य गर्नका निउती सबभन्दा रामणो तिथि हो । वेदव्यासले यसै दिन महाभारतको रचना प्रारम्भ गरेया थ्या । कुनै पनि शुभ वा मांगलिक कार्य यै दिन सम्पन्न गर्न सकिन्छ । भगवान नरनारायण हयगृव एवं परशुरामको जन्म यै तिथिमी भयाको थ्यो । लोकमान्यता छ कि अक्षय तृतीयाका दिन रोहिणी नक्षत्र परेन भने दुष्टहरूको बलबृद्धि हुन्छ । यै दिन जलले भरिएका कलश जूत्ता गाई भूमि स्वर्णपात्रको दान गर्नु पर्छ । अक्षय फल प्राप्ति होस् भन्ने कामनाका साथ यस तिथिमा पितृतर्पण गरिन्छ । वैशाख शुक्लपक्ष तृतीयाका दिन सातु र सर्वत दान गर्ने प्रचलन छ । दालचिनी ल्वाङ सुकुमेल अलैंची मह चिनी सख्खर र मिस्रीमध्ये एक चिज लगाई सर्बतसँगै र जौको सातु दान गर्ने चलन छ । आज बुढाबुढीलाई छाता लौरो र कपडाको जुत्ता दान गर्ने तथा गच्छे भए गाई जमिन अन्न र सुन पनि सत्पात्रलाई दान दिइने गरिन्छ । यसै दिन कैलाशवासी महादेव र हिमालयकी छोरी पार्वतीको विवाह भएको विश्वास गरिन्छ । शास्त्रीय विधानअनुसार आज दियो कलश र गणेशलाई पूजी कलसमाथि अष्टदल लेखेको तामाको थाली राखेर अष्टदलमा पूजा गरिन्छ । शास्त्रमा अक्षय तृतीया एवं अक्षय तृतीयाको माहात्म्य

1. शुभ एवं पूजनीय कार्य यिसै दिन गरिन्छ, जइबठे प्राणी (मनुष्य) को जीवन धन्य हुन जान्छ ।
2. ये दिनबठे सत्ययुग रे त्रेतायुगको आरंभ भया विश्वास गरिन्छ ।
3. श्री परशुरामजीको अवतरण लै यिसै दिन भया थ्यो ।
4. यिसै दिन चारधाम मध्ये एक श्री बद्रीनारायणको ढोका खुल्लान ।
5. नर-नारायण यिसै दिन अवतरित भया थ्या ।
6. हयग्रीवको अवतार लै यिसै दिन भया थ्यो ।
7. वृंदावनका श्री बाँकेबिहारीको मन्दिरमी यिसै दिन श्रीविग्रहको चरणको दर्शन गददु सकिन्छ अन्यथा संपूर्ण वर्ष श्रीचरणलाई लत्तानले ढोकिन्छ ।
8. जो मनुष्य ये दिन गंगास्नान गरुन्छ, तैइलाई अनेकौ पापबठे मुक्ति मिलन्छे ।
9. ये दिन परशुरामजीको पूजा गरिबटि उनलाई अर्घ्य दिँया ठूलो पुण्य प्राप्त हुन्या मान्यता छ ।
10. श्रीकृष्णले लै ये तिथिलाई परम पुण्यमय मान्या छ । ये दिन दोफरी है पैल्ली स्नान, जप, तप, होम, स्वाध्याय, पितृ-तर्पण तथा दान आदि संपन्न गदद्या महाभाग व्यक्तित्वले अक्षय पुण्यफलको भागी हुन्या अवसर प्राप्त गद्दान ।