Tɛmplet:Culture of Turkmenistan
Yaɣ sheli | rug |
---|---|
Kali | Turkmens |
Tiŋa | TM |
Tingbani shɛli din yina | TM |
Fabrication method | Traditional Turkmen carpet making art in Turkmenistan |
Described at URL | https://artiesa.com/origins/turkmen/ |
This article needs additional citations for verification. (September 2015) (Learn how and when to remove this template message) |
Turkmen rug (Tɛmplet:Lang-tk; bee Turkmen carpet bee Turkoman carpet) nyɛla binshɛɣu bee sitirili di yarigir sɔŋdi tiŋgbani ni ka daa tuui yina Central Asia. Di mali bukaata ni waliginsim bɔ n-ti Turkmen balli tani mini bɛ ni maani shɛli n kɔhiri tiri Pakistan mini Iran ʒemana ŋɔ. Turkmen rugs nyɛla Turkmen balli ban be Turkmenistan ni daa pili shɛli malibu ka lahi be Afghanistan mini Iran. Di nyɛla din kuri bukaata bɔbigu, hali ti tabili "tent rugs", pateesa nima mini adiiku nima balibu.
Kali "turkmen carpet" malibu nyɛla din kali pahi Representative list of the Intangible Cultural Heritage of Humanity, ka di nyɛla Intergovernmental Committee for the Safeguarding of Intangible Cultural Heritage din be UNESCO sulinsi ni n kali li mpahi yuuni 2019.
Yuun bihi nyaaŋa, Turkmen rugs daa nyɛla nomadic balli ko ni maani shɛki ni bɛ ʒilɛli nɛma, kamani gumdi mini ʒevari, bee "natural dyes" din pahi ka be tiŋgbani maa ni. Di nahingbana nyɛla din mali balibu balli kam malibu sani; din yoli pam n nyɛ Yomut, Ersari, Saryk, Salor, n-ti pahi Tekke. Dabisa ŋɔ ni rug malibu tuma duri nyɛla din yi polo, ka chirimbu dii bi lahi zooi ka di malibu gba taɣi bela. Tum yuuni 1910, "synthetic dyes" nyɛla din yina pahi di daa pun bɛni zuɣu. Nomadic rugs gakisim doli la "nomad's portable loom" ni ni tooi niŋ shɛli; tiŋkpansi ka bɛ tooi maani rug kara, amaa di pa nyɛla din niŋ bayana. Gumdi zaŋ niŋ "warp" mini "weft" mihi gba pa nyɛla din niŋ bayana.
Bɛ maani la rug nima pam ʒiri li kpɛri Pakistan mini Iran ka kɔhirili ni Turkmen rugs yuli ka tooi maani li ni "synthetic dyes", ni "cotton warps" mini "wefts" ni "wool pile". Di mini "Turkmen tribal rugs" zaɣi maŋli maa di bi ŋmani taba. Rugs din duri tiŋa duya ŋɔ mali nahingban bɔbigu pam, amaa din yoli nyɛla Bukhara nahingbaŋ, din yina Tekke "carpet" maŋli puni, ka mali zaɣi ʒee ni "tan" anfooni gbunni. Shɛli lahi nyɛla din yina Ersari carpet maŋli ni, ka mali "octagonal" wɔbigu napɔŋ nahingbaŋ. Turkmen Carpet Museum, din mali Turkmen tribal rugs zaɣi maŋa, nyɛla din be Ashgabat.
Afghan rugs din mali Turkmen rugs maŋli maa nahingbana nyɛla Turkmens zuliya ban be lala tiŋgbani ŋɔ ni. Afghanistan maani rugs pam , ka di kuli nyɛla bɛ mali mi n duri tiŋduya, ka di pam mali "Bokhara" nahingbaŋ. Amaa, Afghan rugs gba mali Turkmen nahingbana.
20th century naabu ni, carpet wuɣibu Turkmenistan pahila bɛ daabilim ni. Yuuni 1992, Turkmen Carpet Day daa niŋla vuhim dabisili, ka di luri Anashaara goli May. ʒemana ŋɔ Turkmen carpet nima ni su ka polo vaabu kamani 301 m2, ka bɛ daa wuɣili yuuni 2001, ka yuuni 2003 di kpe Guinness Book of Records ni.
Flag of Turkmenistan booli zaɣi waɣinli nyɛla din wuhiri Turkmen carpets ni chani shɛm dibaa anu. Di nahingbaŋ maa wuhiri la Turkmenistan nangbanyini. Kali "carpet motifs" din be binʒee zaɣi kpulli ni, Emblem of Turkmenistan wuhiri la bala dibaa anu bee yiya, ka zani n-ti kali mini adiini tiŋgbani maa ni. Lala Turkmen bala bɛ kali.ni zaŋ doli taba n-nyɛ Teke, Yomut, Arsary, Chowdur mini Saryk (Saryq).
State Association Turkmenhaly nyɛla ban tiri dunia dahi "wool pile" zaɣi maŋli din nyɛ nuuni malibu Turkmen carpet nima din yirina Turkmenistan. Lala laɣingu ŋɔ tuunzuɣu kuli nyɛla Turkmen carpets mini rugs malibu ni kɔhibu, ka kpaŋsiri di nuuni wuŋibu, ni carpet kura labi mali mini di lahabaya.
Turkmenistan Presidential Decree so bɛ ni daa piigi Anashaara goli 20 March 1993 Ashgabat tiŋgbani ni daa mali la Turkmen Carpet Museum. Carpet Museum nyɛla kaya ni taɣada luɣa shɛhi puuni yini Turkmenistan, ka di mali kamani 2,000 carpet dunoya, ni din dii bi yoli. Kamani ŋmahinli, museum malila "carpet" din pɔra, nyɛla bɛ ni mali shɛli ka di mali saafe bihi gɔlibu shee. Museum lahi nyɛla ban kpaŋsiri "antique carpets" gba labi mali. Di nyɛla binshɛɣu din yɛla tɔ; di zaɣi kura shɛŋa wuɣibu paai kamani 1,350,000 knots. Museum maa nyɛla bɛ ni labiri neeri shɛli sahakam, ka di tuuntumdiba kpaɣisiri nyari "carpets" kura mali niŋdi di puuni. National Museum palli zaŋti Turkmen Carpets malila polo kamani 5089 m2. Museum maa lahi nyɛla "international scientific forums and conferences" ni ʒiini shɛli.
Bereket malila Turkmen wuɣibu tuma duzuɣu din tumdi tum yuunk 1923.
Wiki Commons has media related to Turkmen carpet. |
Tɛmplet:Rugs and carpets
This article uses material from the Wikipedia Dagbanli article Turkmen rug, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Lahabali be yaɣili ŋɔ CC BY-SA 4.0 gbaa yihi bɛ yi ti a tibili Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Dagbanli (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.